Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Fantasia F minor (Schubert)”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
CS1 errors fixes using AWB |
Bổ sung chút thông tin, hình và nguồn trích dẫn |
||
Dòng 1:
{{short description|Nhạc phẩm của Franz Schubert}}
[[Tập tin:Franz Schubert c1827.jpg|nhỏ|Schubert năm 1827 - Chân dung của Anton Depauly.|141x141px]]
'''Fantasia in F minor''' (''khúc kỳ ảo giọng Fa thứ'') là tên bằng [[Tiếng Đức|tiếng Áo]] một nhạc phẩm của [[Franz Schubert]], là một trong những kiệt tác của ông, viết cho [[piano bốn tay]]. Nhà âm nhạc học Christopher Gibbs đã nhận định rằng: nhạc phẩm này là "một trong những tác phẩm không chỉ vĩ đại nhất mà còn tinh khiết nhất của [[Franz Schubert|Schubert]]".<ref>{{Chú thích web|url=https://musopen.org/music/6947-fantasie-in-f-minor-op-posth-103/|tựa đề=Schubert Fantasie in F minor, Op. posth. 103}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://urresearch.rochester.edu/institutionalPublicationPublicView.action?institutionalItemId=28689|tựa đề=Franz Schubert}}</ref><ref name="Gibbs161">[[Fantasie F minor (Fchubert)#Gibbs|Gibbs]], p. 161</ref>▼
Ông đã sáng tác nó vào năm 1828, năm cuối cùng của cuộc đời, dành tặng cho học trò của mình là Caroline Esterházy. Đây là nhạc phẩm thuộc hình thức [[Fantasia]], biểu diễn toàn bộ hết khoảng 20 phút, gồm bốn chương, mỗi chương - theo quy ước đương thời - có tên là chỉ định cho nghệ sĩ biểu diễn:
▲'''Fantasia in F minor''' (''khúc kỳ ảo giọng Fa thứ'') là tên bằng [[Tiếng Đức|tiếng Áo]] một nhạc phẩm của [[Franz Schubert]] là một trong những kiệt tác của ông, viết cho [[piano bốn tay]]. Nhà âm nhạc học Christopher Gibbs đã nhận định rằng: nhạc phẩm này là "một trong những tác phẩm không chỉ vĩ đại nhất mà còn tinh khiết nhất của [[Franz Schubert|Schubert]]".<ref>{{Chú thích web|url=https://musopen.org/music/6947-fantasie-in-f-minor-op-posth-103/|tựa đề=Schubert Fantasie in F minor, Op. posth. 103}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://urresearch.rochester.edu/institutionalPublicationPublicView.action?institutionalItemId=28689|tựa đề=Franz Schubert}}</ref><ref name="Gibbs161">[[Fantasie F minor (Fchubert)#Gibbs|Gibbs]], p. 161</ref>
# Allegro molto moderato (vui vẻ, nhanh vừa)
# Largo (Lơi nhịp)
# Scherzo. Allegro vivace (Sôi động: nhanh sinh động)
# Finale. Allegro molto moderato (Kết: vui vẻ, nhanh vừa)
== Lược sử ==
[[Tập_tin:Caroline_Esterhazy.tif|nhỏ|
* Nữ bá tước Caroline Esterházy de Galántha (1805 - 1851) là một nữ quý tộc Hungary, đồng thời là học trò, bạn và là "nàng thơ" của Schubert. Bà cũng là người mà ông thường "yêu trộm, nhớ thầm" và là nguồn cảm hứng cho ông sáng tác bản nhạc này.<ref name="Gibbs150">[[Fantasie F minor (Fchubert)#GibbsBio|Gibbs]], pp. 150-151</ref> [[Franz Schubert|Schubert]] bắt đầu soạn nhạc phẩm này này vào tháng 1 năm 1828 ở [[Viên]] và hoàn thành vào tháng 3 cùng năm.<ref name="Weekly71">[[Fantasie F minor (Fchubert)#Weekly|Weekly]], p. 71</ref> Sau đó, nhạc phẩm được công diễn lần đầu vào tháng 5 năm đó do chính ông và nghệ sĩ Franz Lachner cùng thực hiện.<ref name="Weekly72">[[Fantasie F minor (Fchubert)#Weekly|Weekly]], p. 72</ref>
* Sau khi Schubert qua đời (tháng 11 năm 1928), bạn bè và gia đình của ông đã sưu tầm và tiến hành xuất bản một số tác phẩm của ông. Nhạc phẩm này là một trong những tác phẩm đó, được xuất bản nhờ [[Anton Diabelli]] vào tháng 3 năm 1829. Bản thảo gốc được lưu giữ tại Thư viện Quốc gia Áo.<ref name="Weekly71" /> Hiện nhạc phẩm này mang kí hiệu D.940, [[Ôput|Op]]. 103 trong [[Các tác phẩm của Franz Schubert|Danh sách các tác phẩm của F. Schubert]].▼
▲Sau khi Schubert qua đời (tháng 11 năm 1928), bạn bè và gia đình của ông đã sưu tầm và tiến hành xuất bản một số tác phẩm của ông. Nhạc phẩm này là một trong những tác phẩm đó, được xuất bản nhờ [[Anton Diabelli]] vào tháng 3 năm 1829. Bản thảo gốc được lưu giữ tại Thư viện Quốc gia Áo.<ref name="Weekly71" /> Hiện nhạc phẩm này mang kí hiệu D.940, [[Ôput|Op]]. 103 trong [[Các tác phẩm của Franz Schubert|Danh sách các tác phẩm của F. Schubert]].
== Cấu trúc nhạc phẩm ==
{{listen|filename=Fantasia_in_F_minor_by_Franz_Schubert,_D.940_(Op._posth._103).ogg|title="Khúc kỳ ảo giọng Fa thứ"|description=Ghi âm [[Piano bốn tay]] do Giorgi Latso và Anna Latso biểu diễn nhạc phẩm này ở Beverly Hills, California (2019).|filetype=[[Ogg]]}}
Nhạc phẩm gồm bốn chương, biểu diễn liên tục (hầu như không nghỉ giữa chuyển tiếp sang chương sau)
# Allegro molto moderato
# Largo
# Scherzo. Allegro vivace
# Finale. Allegro molto moderato
Ý tưởng cơ bản về cấu trúc một fantasia như thế này đã xuất hiện trong nhạc phẩm "Wanderer Fantasy" do ông sáng tạo, trong đó thể hiện một cầu nối giữa hình thức [[sonata]] truyền thống và nhạc thơ có giai điệu tự do hơn.<ref name="Frisch75">[[Fantasia F minor (Schubert)#Frisch|Frisch]], p. 75</ref> Hình thức này cũng đã có ít nhiều trong fantasias của [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]] và [[Wolfgang Amadeus Mozart|Mozart]];<ref name="Gibbs161_2">[[Fantasia F minor (Schubert)#Gibbs|Gibbs]], pp. 161–162</ref> sau đó đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến [[Franz Liszt]].<ref name="Todd138">[[Fantasia F minor (Schubert)#Todd|Todd]], p. 138<!--Liszt arrangement of Wanderer--></ref>
[[Tập_tin:SchubertFantasieFMinorAutograph.jpg|phải|nhỏ|Ảnh chụp trang bản thảo một đoạn của chương II.]]
=== Chương I ===
Mở đầu bằng giai điệu trữ tình đi ngay vào lòng người với tiếng dương cầm thánh thót ở nhịp điệu "thủng thẳng" gợi nhớ đến phong cách Hungary.<ref name="Einstein281">[[Fantasia F minor (Schubert)#Einstein|Einstein]], p. 281</ref> Giai điệu chủ đề này được lặp lại ở giọng Fa trưởng (F major) rồi lặp lại ở giọng F thứ (F minor). Sau khi phát triển hai biến thể như thế, nhạc phẩm quay trở lại biến thể của chủ đề thứ hai trong F major, nhưng điều chỉnh thành F♯ minor để chuẩn bị cho chương II.<ref name="Henle">[[Fantasia F minor (Schubert)#Henle|Henle score]]</ref>
=== Chương II ===
Chương này khởi đầu một cách mạnh mẽ (fortissimo), có phần "sóng gió" (turbulent) tạo ra phong trào căng thẳng. Nhưng cuối chương lại nhường chỗ cho chủ đề thứ hai trầm lắng, trữ tình. Chủ đề đầu tiên lại được xuất hiện, kết thúc ở giọng C♯ trưởng (C{{music|sharp}} major).<ref name="Henle" /> Người ta cho rằng phần này của Schubert ít nhiều lấy cảm hứng từ "bản hòa tấu vĩ cầm số hai" của [[Niccolò Paganini|Paganini]], tức bản [[Violin Concerto No. 2 (Paganini)|second violin concerto]].<ref name="Einstein281" />
=== Chương III ===
Chương này nghe tươi sáng, sống động hơn hẳn, cuối cùng kết thúc ở quãng tám C♯ dẫn đến sự chuyển đổi trở lại về F thứ cho chương kết.<ref name="Henle" />
=== Chương IV ===
Chương kết này bắt đầu bằng giai điệu chủ đề chính của chương I ở cả giọng F trưởng và F thứ. Sau đó là cao trào, kết thúc đột ngột ở giọng C, thay hẳn cho giọng F. Sau một khoảng, chủ đề đầu tiên lại được vang lên rồi lắng xuống kết thúc trầm lắng.<ref name="Henle" /> Nó đã được gọi là "nhịp điệu đáng chú ý nhất trong toàn bộ tác phẩm của Schubert".<ref name="Frisch78">[[Fantasia F minor (Schubert)#Frisch|Frisch]], pp. 78-79.</ref>
== Bản ghi âm ==
Nhạc phẩm nầy đã được nhiều [[nghệ sĩ dương cầm]] nổi tiếng chọn biểu diễn, như:
* [[Alfred Brendel]] with [[Évelyne Crochet]] on Vox Box
* [[Sviatoslav Richter]]
* [[Evgeny Kissin]]
* [[Katia and Marielle Labèque|Katia và Marielle Labèque]]
* [[Bracha Eden and Alexander Tamir|Bracha Eden và Alexander Tamir]]
* [[Justus Frantz]]
* [[Radu Lupu]]
* [[Evgeni Koroliov]]
* [[Duo Tal & Groethuysen]]
* [[Aloys and Alfons Kontarsky|Aloys và Alfons Kontarsky]], [[Emil Gilels|Emil
* [[Jörg Demus]]
*
* [[Robert Casadesus|Robert]]
* [[Alexandre Tharaud]]
* [[Malcolm Bilson]]
* [[Jos van Immerseel]]
* [[Wyneke Jordans]]
* [[Andreas Staier]] & [[Alexander Melnikov (pianist)|Alexander Melnikov]]
*
*Tương đối gần đây là [[Lucas & Arthur Jussen|anh em nhà Jussen]].<ref>{{Chú thích web|url=https://www.youtube.com/watch?v=UyjzqPPXDcw&ab_channel=Lucas%26ArthurJussen|tựa đề=Schubert: Fantasie in F minor - Lucas & Arthur Jussen}}</ref>
== Nguồn trích dẫn ==
Hàng 43 ⟶ 59:
== Xem thêm ==
* {{chú thích sách|title=Werke für Klavier zu Vier Händen, Band III|last=Schubert|first=Franz|publisher=G. Henle Verlag|year=1986|editor=Kahl, Willi|location=Munich|oclc=3681881|ref=Henle|author-link=Franz Schubert}} Musical score.
* {{chú thích sách|title=Schubert: A Musical Portrait|last=Einstein|first=Alfred|publisher=[[Oxford University Press]]|year=1951|location=[[New York City|New York]]|oclc=602553|ref=Einstein|author-link=Alfred Einstein}}
Hàng 54 ⟶ 69:
== Liên kết ngoài ==
* [https://web.archive.org/web/20060831220648/http://www.jmc.co.il/music/3-4.mp3 Recording of Fantasia] from the [[Jerusalem Music Centre]] in [[MP3]] format, performed by Sivan Silver and Gil Garburg (archived on the [[Wayback Machine]])
* {{chú thích web|url=https://www.youtube.com/watch?v=-Hd9JjcF5Ig|title=Vienna and Schubert: Fantasy in F Minor, D. 940 - Professor Christopher Hogwood CBE (Discussion and performance)|date=ngày 11 tháng 10 năm 2012|publisher=[[Gresham College]]|access-date=ngày 10 tháng 11 năm 2018}}
| |||