Ca dao Việt Nam
Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. |
Ca dao (歌謠) là thơ ca dân gian Việt Nam được truyền miệng dưới dạng những câu hát không theo một điệu nhất định, thường phổ biến theo thể thơ lục bát cho dễ nhớ, dễ thuộc.
Ca dao là một từ Hán Việt, theo từ nguyên, ca là bài hát có chương khúc, giai điệu; dao là bài hát ngắn, không có giai điệu, chương khúc.
Nội dungSửa đổi
- Ca dao phản ánh lịch sử: Ca dao lịch sử không phản ánh hiện tượng lịch sử trong quá trình diễn biến của nó, mà chỉ nhắc đến sự kiện lịch sử để nói lên thái độ, quan điểm của nhân dân.
- Phản ánh nếp sống, phong tục, tập quán truyền thống; phản ánh đời sống tình cảm nhân dân; phản ánh đời sống xã hội cũ.
- Chứa đựng tiếng cười trào phúng.
- Học Theo đảng
Phân loạiSửa đổi
Theo đặc điểm và nội dungSửa đổi
- Đồng dao: là thơ ca dân gian truyền miệng trẻ em và không có tác giả như vè. Đồng dao được chia thành hai loại: loại gắn với công việc của trẻ em và loại gắn với trò chơi của trẻ em.
- Chi chi chành chành
- Cái đanh thổi lửa
- Con ngựa đứt cương
- Ba vương ngũ đế
- ...
- Ca dao lao động: là phần lời cốt lõi của dân ca lao động. Những bài ca lao động tồn tại như là một bộ phận của quá trình lao động.
- Trời mưa trời gió đùng đùng
- Bố con ông Nùng đi gánh phân trâu
- Đem về trồng bí trồng bầu
- Trồng ngô, trồng lúa, trồng rau, trồng cà.
- Ca dao ru con: hát ru có từ lâu đời và rất phổ biến, lời hát ru phần nhiều là những câu ca dao có sẵn.
- Cái ngủ mày ngủ cho lâu
- Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về
- Ca dao nghi lễ, phong tục: Trong nhiều bài ca tế thần, các yếu tố trữ tình cũng có mặt, cùng với yếu tố hiện thực, chúng biểu hiện sức mạnh của đời sống hiện thực trong các hình thức sinh hoạt tôn giáo trong nhân dân.
- Dập dìu cánh hạc chơi vơi
- Tiễn thuyền Vua Lý đang dời kinh đô
- Khi đi nhớ cậu cùng cô
- Khi về lại nhớ cá rô Tổng Trường
- Ca dao trào phúng, bông đùa.
- Lỗ mũi mười tám gánh lông
- Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho
- Đêm nằm thì ngáy o o
- Chồng yêu chồng bảo ngáy cho vui nhà
- Đi chợ thì hay ăn quà
- Chồng yêu chồng bảo về nhà đỡ cơm
- Trên đầu những rác cùng rơm
- Chồng yêu chồng bảo hoa thơm rắc đầu.
- Ca dao trữ tình.
- Hỡi cô tát nước bên đàng
- Sao cô lại múc trăng vàng đổ đi?
- Ước gì sông rộng một gang
- Bắc cầu dải yếm để chàng sang chơi
- Ca dao than thân.
"Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai."
"Thân em cúc mọc bờ rào,
Kẻ qua ngắt nhụy, người vào bẻ bông."
Ca dao biết tên tác giảSửa đổi
Ngoài những bài ca dao cổ không biết tên tác giả, ở Việt Nam còn có những câu thơ lục bát hay và phổ biến:
- Tháp Mười đẹp nhất bông sen
- Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ.
- Hỡi cô tát nước bên đàng
- Sao cô lại múc trăng vàng đổ đi.
Nghệ thuậtSửa đổi
- Thể thơ: Ca dao sử dụng nhiều thể thơ khác nhau, thể lục bát rất phổ biến trong ca dao; thể song thất lục bát được sử dụng không nhiều; thể vãn thường gồm một câu có bốn hoặc năm chữ, rất đắc dụng trong đồng dao. Ngoài ra ca dao cũng sử dụng hợp thể là thể thơ gồm từ bốn, năm chữ thường kết hợp với lục bát biến thể.
- Cấu trúc có các loại sau: Cấu trúc theo lối ngẫu nhiên không có chủ đề nhất định; cấu trúc theo lối đối thoại, và cấu trúc theo lối phô diễn về thiên nhiên.
Xem thêmSửa đổi
Tham khảoSửa đổi
Liên kết ngoàiSửa đổi
| Wikiquote có sưu tập danh ngôn về: |
- Ca Dao Việt Nam trên Wikiquote