Citopia

Citopia (cách điệu: CITOPIA) là album phòng thu thứ hai của nữ ca sĩ người Việt Nam Phùng Khánh Linh, sau album đầu tay yesteryear. Album được phát hành chính thức vào ngày 11 tháng 11 năm 2022 bởi Hãng đĩa Thời Đại. Album bao gồm 10 bài hát khác nhau, thuộc dòng nhạc city pop, do chính Phùng Khánh Linh sáng tác, ngay từ khi ra mắt đã nhận được những đánh giá tích cực từ cả công chúng lẫn chuyên gia. Phùng Khánh Linh đã nhận về 3 đề cử: Album của năm, Nhạc sĩ của năm & Ca sĩ của năm tại Giải Cống Hiến 2023.

Citopia
Album phòng thu của Phùng Khánh Linh
Phát hành	11 tháng 11 năm 2022
Thể loại	City pop
Thời lượng	35:10
Hãng đĩa	Hãng Đĩa Thời Đại
Sản xuất	Carson Hogan Jonathan Class Josh Frigo Steven Patrick Wilson
Thứ tự album của Phùng Khánh Linh
yesteryear (2020) Citopia (2022)

Sáng tác và thu âm

Sau thành công với album phòng thu đầu tay yesteryear phát hành năm 2020, giúp đem về cho nữ ca sĩ bốn đề cử giải Cống Hiến và một đề cử giải Làn Sóng Xanh, Phùng Khánh Linh tiếp tục bắt tay vào thực hiện album phòng thu thứ hai mang tên Citopia. Trước đó, cô đã hoàn thiện xong một album nhạc mang màu sắc khác với yesteryear từ năm 2021, song cảm hứng bất chợt với dòng nhạc city pop khiến cô chuyển hướng hoàn toàn sang tập trung hoàn thiện Citopia.

Citopia gồm 10 bài hát tổng cộng, thuộc thể loại city pop của Nhật Bản, vốn phổ biến trong những năm 70 và bắt đầu hồi sinh trở lại kể từ thập niên 2010. 10 sáng tác được ca sĩ và hãng địa lựa chọn từ 100 bài mẫu (sample) để phát triển và hoàn thiện trong vỏn vẹn 6 tháng năm 2022. Từ giữa tháng 7 cùng năm, sau khi phần ý tưởng được vạch ra, ca sĩ cùng Hãng đĩa Thời Đại đã có chuyến bay tới Hoa Kỳ, tại "thủ phủ âm nhạc" Nashville, để bắt đầu quá trình thu âm cho album. Thời gian thu âm kéo dài hơn một tháng, chủ yếu diễn ra bên trong một phòng thu lớn ở Nashville. Tại đây, Phùng Khánh Linh đã cùng hợp tác với nhóm kỹ sư âm thanh đứng sau nhiều album từng giành giải Grammy của Adele, Ariana Grande và Lady Gaga. Ở ca khúc chủ đề "Căn gác mùa hè", cô mời nghệ sĩ saxophone Jovan Quallo và riêng nhà sản xuất âm nhạc Steven Patrick Wilson thực hiện phần hòa âm cho bài hát.

Chủ đề

CITOPIA – một thành phố trong tưởng tượng nơi mà mọi thứ đều trở nên hoàn hảo. Lý tưởng hoàn hảo trong CITOPIA chính là xã hội không có khiếm khuyết rạn vỡ nào. Và đó là điều tôi luôn cố gắng vươn đến: cuộc sống chẳng cần lo lắng những điều sai hay tổn thương, không còn muộn phiền, nỗi đau... CITOPIA là nơi an yên dành cho các bạn và cả tôi.

Phùng Khánh Linh, viết trong lời nói đầu album Citopia

Tên album Citopia được ghép lại từ hai từ tiếng Anh là "city" (thành phố) và "utopia" (địa đàng), gợi ý hiểu rằng album là một thành phố địa đàng, một thiên đường thực sự giữa chốn hạ giới. Giải thích thêm về tiêu đề này, Phùng Khánh Linh đã bày tỏ tham vọng muốn "tạo ra một thành phố, một thế giới nơi mọi người bước vào sẽ không còn những nồi buồn" bằng những bài hát của mình. Các bài hát đều nói về chủ đề tình yêu – vốn là yếu tố chi phối quá trình làm nhạc của Phùng Khánh Linh. Phân tích về cảm hứng chủ đạo của album, Citopia được cho là mang tính khơi – dựng một thành phố với từng chi tiết, hình ảnh, thanh điệu đều hoàn hảo. Tuy nhiên, sự hoàn hảo đó sẽ "được quan sát, ghi nhận từ góc nhìn hoàn toàn khác lạ", xen lẫn giữa những khúc hoan ca còn là khoảng lặng buồn hay những nỗi đau xâm chiếm.

So với yesteryear, các ca khúc trong album Citopia mang sắc màu tình cảm, giai điệu vui tươi hơn; mỗi bài chứa đựng một câu chuyện, một cảm xúc, một đặc tả tình yêu khác nhau. Cách sắp xếp các bài hát của album được mô tả giống như những căn nhà bên trong một thành phố. Có thể chia album ra theo tỷ lệ 5:5, với năm bài đầu trong album mang giai điệu sôi động, nổi bật lên hình ảnh cá tính, gai góc; năm bài còn lại thể hiện những vết thương âm ỉ, sâu kín nhất đằng sau vẻ ngoài của cô gái thành thị.

Đặc trưng city pop của các bài thể hiện dưới nhiều góc độ khác nhau. Bài hát chủ đề "căn gác mùa hè" – mang màu sắc "Plastic Love" của Takeuchi Mariya – đậm chất city pop với nội dung xoay quanh câu chuyện tình yêu đôi lứa tinh tế và cuốn hút. Trong khi đó, ca khúc mở đường "năm ngoái giờ này" thể hiện chất city pop mang hơi thở thành thị, ghi lại hồi ức của cô gái về mối tình yêu xa tại sân bay. "quý cô say xỉn" thể hiện thái độ yêu chủ động của cô gái khi đã chút men say trong người, còn "nói lời có giữ lời" lại vẽ nên tâm trạng lo sợ của những người từng trải qua đổ vỡ chưa thể tin vào tình yêu mới. Đến "ngưu tầm ngưu mã tầm mã", chất nhạc city pop diễn tả sự bực bội và tuyệt vọng của cô gái khi bị đối phương lừa dối. Những bài khác như "Sài Gòn ôm lấy em", "mùa hè 1994", "đằng sau sân khấu" và "1 2 3 4 tí tách", cũng mang âm hưởng dòng nhạc thành thị, nói về tâm trạng của một cô gái cô đơn song vẫn nhìn mọi thứ theo cách lạc quan, không mủi lòng.

Tuy các bài hát mang âm hưởng tươi sáng, song theo Phùng Khánh Linh, abum được làm sau những trải nghiệm mất mát của cô, như việc ông ngoại cùng đứa con của người dì cô ra đi ở tuổi 15 trong đợt dịch COVID-19 năm 2020; chứng kiến hũ cốt của "em mèo" thân thiết đã chết; hay nỗi buồn chia tay sau mối quan hệ kéo dài 7 năm,... những điều này sau mỗi lần xảy đến đều để lại cho cô nỗi đau. Nỗi đau từ đó đã thôi thúc Phùng Khánh Linh chấp bút ra bài hát đầu tiên trong Citopia mang tựa "em tạm đi vắng khi anh thức giấc" – như một lời nhắn nhủ tới những người có người thân qua đời rằng họ vẫn luôn ở bên và "chỉ tạm đi vắng khi anh thức giấc". Đặc biệt, câu hát "I will be there for you" của bài đã được lấy từ câu hát của một bài phát qua radio mà cô vô tình nghe được trên sân thượng, trong lúc đang có ý định nhảy lầu.

Phát hành

Vào ngày 30 tháng 8 năm 2022, Phùng Khánh Linh đã phát hành đĩa đơn mở đường "căn gác mùa hè" cùng video âm nhạc trên các nền tảng nhạc số, phát trực tuyến. Ngày 14 tháng 10, cô tiếp tục công bố đĩa đơn mở đường thứ hai "năm ngoái giờ này". Thời điểm mới ra mắt, dù không có bất kỳ thông báo hay quảng bá từ trước nào tới khán giả song hai đĩa đơn mở đường này vẫn nhanh chóng đạt đuợc thứ hạng cao trên bảng xếp hạng Spotify và thu nhận những phản ứng tích cực từ người nghe. Trước đó, album Citopia đã thông báo ngày ấn định phát hành là vào tháng 11 cùng năm. Hãng đĩa Thời đại cũng mở trang đăng ký mua sớm album tới người hâm mộ.

Vào hồi 11 giờ 11 phút ngày 11 tháng 11 năm 2022, Citopia đã chính thức phát hành thông qua qua định dạng trực tuyến và bản vật lý. Buổi họp báo ra mắt Citopia được tổ chức vào chiều cùng ngày tại một quán bar sân thượng ở trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh. Không gian sự kiện được dựng lên theo màu sắc cổ tích và ngọt ngào, thể hiện concept của album. Rapper Ricky Star đã đứng ra làm người dẫn lời xuyên suốt chương trình. Phùng Khánh Linh sau đó tiếp tục lập một buổi fansign với hàng trăm người hâm mộ tại đây.

Trình diễn trực tiếp

Từ ngày 7 tháng 11 năm 2022, trước khi album ra mắt, Phùng Khánh Linh đã biểu diễn sáu ca khúc trong album trong buổi giới thiệu người hâm mộ, bao gồm "Căn gác mùa hè", "Quý cô say xỉn", "Nói lời có giữ lời", "Ngưu tầm ngưu mã tầm mã", "1234 tí tách" và "Năm ngoái giờ này". Bốn bài hát cuối sẽ được giữ kín cho tới tận ngày phát hành. Buổi giới thiệu đã thu hút rất đông người tham dự, với phản ứng của khán giả được ghi nhận là tích cực, đặc biệt dành nhiều lời khen ngợi nhất cho bài "ngưu tầm ngưu mã tầm mã". Ca khúc "Quý cô say xỉn" cũng được dự đoán sẽ sớm trở thành hit.

Tiếp nhận

Diễn biến thương mại

Chỉ sau một ngày ra mắt, Citopia đã đạt thành tích double kill trên nền tảng nghe nhạc iTunes Việt Nam, với với bài "Quý cô say xỉn" đứng đầu lần lượt hai hạng mục album và song. Cùng ngày, Hãng đĩa Thời Đại thông báo toàn bộ phiên bản box set của album đã bán hết. Sau hai tuần phát hành chính thức, Citopia trở thành album của nữ nghệ sĩ Việt debut hạng cao nhất trong năm 2022 trên Spotify. Ở nền tảng Apple Music Việt Nam, album cũng suốt nhiều tuần liên tiếp giữ vững hạng #2 Top Albums và chỉ đứng sau Midnights của Taylor Swift. Những ca khúc còn lại, trong tổng số 10 bài hát, đều góp mặt tại bảng xếp hạng Top Songs, trở thành album Việt duy nhất trong năm làm được điều này. Các từ khóa liên quan đến Citopia đã trở nên thịnh hành, càng góp phần vào thứ hạng của album cao hơn theo thời gian.

Đánh giá chuyên môn

Album nhận về phản ứng đa số là tích cực từ các ý kiến phê bình. Trong bài đánh giá của tạp chí Elle Việt Nam, Citopia được xếp vào ngôi vị đầu bảng trong số những nhạc phẩm city pop Việt Nam khác trên thị trường, với lời khen ngợi dành cho Phùng Khánh Linh khi đã đặt bước phát triển cao hơn, trưởng thành hơn trong sự nghiệp ca hát của mình; thành công rũ bỏ hình tượng "ca sĩ một hit" khi thoát khỏi những bản ballad trầm buồn để hóa thân làm một cô gái thành thị trẻ trung và năng động. Bài nhận xét cũng ghi nhận tuy là dòng nhạc ngoại lai nhưng chất city pop trong các sáng tác của Phùng Khánh Linh vẫn "rất Việt Nam", với lối gieo vần tạo cảm giác gần gũi, thân thuộc cho người nghe. Tuy nhiên, tác giả bài viết chỉ ra sự thiếu liên kết chặt chẽ về nội dung giữa các bài, mặc dù phần liên kết âm thanh và truyền tải cảm xúc tới người nghe rất tốt, vẫn chưa đủ tạo ra sự thỏa mãn ở người nghe. Ngoài ra, một vài câu hát chưa tròn vành rõ chữ trong các sáng tác với tiết tấu, nhịp điệu nhanh; song, các hạn chế trên là không đáng kể và không ảnh hưởng tới trải nghiệm người nghe. Người viết đồng thời ghi nhận sự tỉ mỉ của Phùng Khánh Linh ở một số phần chuyển và ngắt nhịp bài, góp thêm vào phần tinh tế cho album.

Tờ Japan Times đã có bài phê bình ca ngợi album, nhận xét: "Citopia có một cấu trúc âm nhạc uyển chuyển giữa Funk và Disco ở những bài hát sôi động cùng với những bản ghi với tiết tấu chậm rãi, mộng mơ ảo diệu như tác phẩm Midnight Pretenders của Tomoko Aran. Giọng hát của Linh như sự giao thoa trong sự lạc quan vui vẻ tối thứ 6 và những nỗi buồn man mác những sáng thứ 2".

Giải thưởng

Năm	Giải thưởng	Hạng mục	Kết quả	Tham khảo
2023	Giải thưởng Cống hiến	Album của năm	Đề cử

Danh sách ca khúc và phiên bản

Thông tin phần ghi công được lấy từ trang AllMusic và tập sách nhỏ ghi chú của album.

Danh sách ca khúc của Citopia
STT	Nhan đề	Sáng tác	Sản xuất	Thời lượng
1.	"căn gác mùa hè (sweet summer)"	Phùng Khánh Linh rirodybo	Steve Patrick Wilson Josh Frigo	3:11
2.	"quý cô say xỉn (secret sunday)"	Phùng Khánh Linh	Jon Class Josh Frigo	3:22
3.	"nói lời có giữ lời (words of wind)"	Phùng Khánh Linh rirodybo	Josh Frigo	3:29
4.	"ngưu tầm ngưu mã tầm mã (bye bye)"	Phùng Khánh Linh rirodybo	Josh Frigo	3:23
5.	"1 2 3 4 tí tách (cry cry)"	Phùng Khánh Linh rirodybo	Josh Frigo	3:23
6.	"năm ngoái giờ này (after all)"	Phùng Khánh Linh	Carson Hogan Josh Frigo	3:26
7.	"mùa hè 1994 (summer 1994)"	Phùng Khánh Linh	Josh Frigo	3:26
8.	"đằng sau sân khấu (mystic moonlight)"	Phùng Khánh Linh rirodybo	Josh Frigo	3:15
9.	"sài gòn ôm lấy em (sentimental saigon)"	Phùng Khánh Linh rirodybo	Josh Frigo	3:39
10.	"em tạm đi vắng khi anh thức giấc (day dreamer)"	Phùng Khánh Linh	Josh Frigo	4:33
Tổng thời lượng:				35:10

Citopia (phiên bản Boxset giới hạn)

• Đóng gói hộp Metalize
• 1 đĩa CD tiêu chuẩn
• 24 trang sách lời bài hát
• 48 trang ảnh bìa cứng
• 1 tấm thẻ passport Citopia

• 1 tấm vé đi đến Citopia
• 1 tấm thẻ cư dân không thời hạn tại Citopia
• 2 thẻ ảnh: Ngẫu nhiên 2 trong 4
• 1 tấm khung hình dán
• 3 ảnh chụp polaroid

Đội ngũ sản xuất

Phần âm nhạc

• Giám đốc sản xuất: Lâm Thời Đại, Phạm Anh Phú
• Ca sĩ / nhạc sĩ: Phùng Khánh Linh
• Định hướng phát triển nghệ sĩ: Hãng Đĩa Thời Đại (Times Records)
• Âm thanh: Hãng Đĩa Thời Đại (Times Records)
• Giám đốc sáng tạo âm nhạc: Phạm Anh Phú, Lâm Thời Đại
• Nhà sản xuất âm nhạc: Josh Frigo
• Sản xuất nhạc: Josh Frigo, Steven Patrick Wilson (Track 1), Jonathan Class (Track 2), Carson Hogan (Track 6)
• Nhạc công khách mời: Jovan Quallo (Saxophone, Horn, Flute), Derrek C Phillips (Drums, Percussion), Tyler Jaeger (Trumpet) Kevin Gatzke (Saxophone), De Marco Johnson (Harmonica), Travis Vance (Bass), Dj Phillips (Electric Guitar)
• Vocal Tracking & Mixed: Josh Frigo @Ghosthood Studios (Nashville, USA)
• Giọng nền: Phùng Khánh Linh
• Hòa âm phối khí: Randy Merrill @Sterling Sound (New York, USA)
• Huấn luyện giọng hát: Minh Huệ
• Sản xuất giọng: Josh Frigo, rirodybo

Phần hình ảnh

• Jacket film: Gung Production House
• Đạo diễn: Hồ Việt Quân
• Sản xuất: Duy Thảo
• Nhiếp ảnh: Tata - theboyyoulost, Nhi Ngờ
• Giám đốc sáng tạo: Hồ Việt Quân, Uin
• Đạo diễn hình ảnh: Đăng Khoa
• Cam OP: Thịnh Nguyễn
• Chỉnh nét: Thái Minh Tâm
• Ánh sáng: Hậu Phạm
• Hậu trường: Công Min
• Offline editor: Đông Nguyễn
• Online editor / Chỉnh màu: KINGDUCKINTHELAKE
• Background 3D: Nhật Linh, Ánh Nguyễn (TOTO), Diễm Phúc (DIPU)
• Board sketcher: Hoàng Bảo Nguyễn
• Set: Bắc Nguyễn, Lâm Minh Trung, Lý Bình Sơn
• Stylist: Hensi Lê
• Trang phục: Das La Vie, Usagi, AKA My Dinh SOMU.NAILS, Naras
• Trợ lý stylist: Mây Trương, Vy Nguyễn
• Makeup: Võ Minh Đức (Jacket film), Phạm Thảo (Photobook)
• Làm tóc: Hiền Nguyễn (Jacket film)
• Ánh sáng & thiết bị: HD Equipment
• Studio: Cinespace Studio, Nina Nguyen Studio
• Hỗ trợ dự án & điều phối: Nguyễn Bảo, Tâm Min, Thanh Hà, Huỳnh Quyên, Đăng Vương, Phi Yến, MP Catering Team
• Thiết kế đồ họa: Nguyễn Thái Đức Anh
• Minh họa: Nguyễn Anh Nhân

Khác

• Biên dịch lời: Đỗ Khánh (Tiếng Anh), Hoàng Minh Hiệp (Tiếng Nhật), Phi Yến (Tiếng Trung)
• Sáng tạo nội dung: Phạm Minh Quân
• Giám sát dự án: Lâm Thời Đại
• Phát hành nhạc số: Yin Yang Media
• Phát hành và phân phối: Hãng Đĩa Thời Đại (Time Records)

Liên kết ngoài

• Citopia trên Rate Your Music
• Citopia trên Spotify
• Citopia trên Apple Music