Khovd (tỉnh)

Bài này viết về tỉnh tại Mông Cổ. Đối với các định nghĩa khác, xem Khovd.

Khovd (tiếng Mông Cổ: Ховд) là một trong 21 aimag (tỉnh) của Mông Cổ, nằm tại phía tây của đất nước. Tỉnh lị có cùng tên là Khovd. Khovd cách thủ đô Ulan Bator xấp xỉ 1.580 km. Tỉnh được coi là một nơi hẻo lánh tại Mông Cổ. Tên của tỉnh được lấy theo con sông Khovd trên địa bàn. Phía bắc giáp các tỉnh Bayan-Ölgii và Uvs, phía nam và phía tây giáp khu tự trị Tân Cương của Trung Quốc, phía đông giáp các tỉnh Zavkhan và Govi-Altai.

Khovd Aimag
Ховд аймаг
Tỉnh
Cờ Coat of arms
Biệt danh: Олон ястны өлгий (Quê hương của nhiều dân tộc)
Quốc gia	Mông Cổ
Tọa độ	47°0′B 92°45′Đ
Thủ phủ	Khovd
Diện tích	76.060,38 km2 (29.367 dặm vuông Anh)
Dân số	89,040 (2007)
Mật độ	1,17/km2 (3/sq mi)
Thành lập	1931
Múi giờ	UTC+7
Mã khu vực	+976 (0)143
Mã ISO 3166-2	MN-043
Website: http://www.hovd.gov.mn/

Dân cư

Khovd có một thành phần dân cư đa văn hóa. Địa bàn tỉnh là nơi cư trú của hơn 17 dân tộc hay sắc tộc khác nhau. Mỗi cộng đồng này lại có những nơi cư trú truyền thống và được trang trí họa tiết khác nhau, y phục, văn học, mỹ thuật và âm nhạc cùng các nét văn hóa khác cũng có sự riêng biệt. Khovd có một thiểu số đáng kể người Kazakh-Mông Cổ nói cả hai ngôn ngữ Kazakh và Mông Cổ.

Thành phần dân tộc tỉnh Khovd
Số liệu điều tra toàn quốc

Dân tộc	tiếng Mông Cổ	1979	%	1989	%	2000	%
Khalkha	Халх	17.343	27,72	20.397	26,64	23.832	27,45
Zakhchin	Захчин	14.464	23,12	17.228	22,50	21.645	24,93
Kazakh	Казак	9.425	15,06	12.814	16,74	10.005	11,52
Torguud	Торгууд	5.566	8,90	6.703	8,76	6.995	8,06
Ööld	Өөлд	4.823	7,71	5.622	7,34	6.503	7,49
Uriankhai	Урианхай	4.587	7,33	5.403	7,06	6.592	7,59
Dörvöd	Дөрвөд	2.856	4,56	3.609	4,71	5.242	6,04
Myangad	Мянгад	2.855	4,56	3.517	4,59	4.287	4,94
Tuva	Тува	-	-	239	0,31	724	0,83
Bayad	Баяд	129	0,21	227	0,30	377	0,43
Uzbek	Чантуу	183	0,29	187	0,24	258	0,30
Khoshuud	Хошууд	-	-	-	-	149	0,17
Khác		93	0,15	176	0,23	203	0,23
Người nước ngoài		241	0,39	431	0,56	19	0,02
Tổng		62.565	100,00	76.553	100,00	86.831	100,00

Dân số tỉnh Khovd đã ngừng tăng trưởng vào năm 1991, sau đó số người di cư ra khỏi địa bàn tỉnh (xấp xỉ 20.000 trong thời kỳ 1992-2004) chiếm tỷ lệ cao so với số trẻ sinh ra do vậy dân số tỉnh chỉ dao động quanh mức 87.000 – 92.000 người.

Dân số tỉnh Khovd

1956	1960	1963	1969	1975	1979	1981	1989	1991	1993	1995	1997	1999	2000	2002	2004	2006	2007
42.300	48.000	47.300	54.000	59.200	62.600	64.500	86.831	89.365	87.171	88.494	91.339	91.490	89.326	89.664	91.770	92.395	89.040

Khí hậu

Khovd có một chu kỳ khí hậu nổi tiếng là khắc nhiệt, nhiệt độ có thể lên cao tới 40 °C (104 °F) và có thể xuống thấp −30 °C (−22 °F). Thời tiết khô hanh và lượng mưa hàng năm khá thấp.

Giao thông

Sân bay Khovd (HVD/ZMKD) có hai đường băng, trong đó một đường băng đã được trải nhựa, sân bay có các đường bay thường kỳ đi và đến thủ đô Ulan Bator, Mörön, và Bulgan.

Kinh tế

Khu vực xung quanh thành phố tỉnh lị nổi tiếng toàn Mông Cổ với loại nông sản dưa hấu.

Có một kế hoạch đập thủy điện khá lớn sẽ được xây dựng mà theo lý thuyết sẽ cung cấp đủ điện năng cho ba tỉnh miền cực tây là (Uvs, Bayan-Ölgii, và Khovd). Hiện nay, thành phố Khovd được nối hệ thống điện của Nga.

Hành chính

Các sum của Khovd

Tỉnh lị Khovd về mặt địa lý thuộc về sum Buyant, nhưng được quản lý riêng rẽ với tên sum Jargalant.

Sum của Khovd

Sum	Tiếng Mông Cổ	Dân số 1979	Dân số 1991	Dân số 2007	Dân số trung tâm sum	Diện tích (km²)	Mật độ (/km²)	Khoảng cách từ Khovd (km)
Altai	Алтай	2.141	2.712	3.234	767	13.144	0,25	310
Bulgan	Булган	7.052	9.169	9.634	3.171	8.104	1,19	335
Buyant	Буянт	3.361	4.386	3.533	1.568	3.759	0,96	19
Chandmani	Чандмань	2.311	2.963	3.155	689	6.016	0,52	160
Darvi	Дарви	2.402	2.775	2,596	579	5,604	0.47	204
Dörgön	Дөргөн	1.715	2.555	3.015	659	4.128	0,73	106
Duut	Дуут	1.675	2.189	2.094	502	2.146	0,98	76
Erdenebüren	Эрдэнэбүрэн	2.258	3.210	3.372	696	2.772	1,22	60
Jargalant*	Жаргалант	17.620	26.877	29.207	28.601*	70	417,24	0
Khovd	Ховд	3.927	4.850	4.589	719	2.830	1,63	27
Mankhan	Манхан	3.273	4.352	4.526	1.258	4.330	1,05	80
Mönkhkhairkhan	Мөнххайрхан	1.811	2.337	2.554	744	2.554	1,06	155
Möst	Мөст	3.239	4.092	3.577	809	3.927	0,91	180
Myangad	Мянгад	2.940	4.552	3.662	713	3.258	1.12	35
Tsetseg	Цэцэг	2.189	2.645	2.531	570	3.491	0,72	216
Üyench	Үенч	2.575	3.913	4.760	1.452	7.476	0,64	305
Zereg	Зэрэг	2.388	3.092	3.078	796	2.524	1,23	130

^* - Tỉnh lị Khovd

Tham khảo

• Natalia Rudaya, Pavel Tarasov, Nadezhda Dorofeyuk... Holocene environments and climate in the Mongolian Altai reconstructed from the Hoton-Nur pollen and diatom records: a step towards better understanding climate dynamics in Central Asia // Quaternary Science Reviews Lưu trữ 2011-09-24 tại Wayback Machine
• Expedition trip to the North-West Mongolia, Tomsk State University and the University of Hovd, cooperation. Video. Lưu trữ 2011-08-08 tại Wayback Machine