Nguyễn Trác
Nguyễn Trác (4 tháng 11 năm 1904 – 11 tháng 8 năm 1986), bí danh Thiều, là một chính trị gia người Việt Nam. Sinh ngày 4-11-1904, tại làng Hà Thanh, tổng Hạ Nông, huyện Diên Phước, phủ Điện Bàn, nay là làng Hà Tây, xã Điện Hòa, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
Nguyễn Trác | |
---|---|
Chức vụ | |
Phó trưởng ban Pháp chế Trung Ương | |
Nhiệm kỳ | 1966 – |
Đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An | |
Nhiệm kỳ | 1960 – 1964 |
Phó chánh án Toà án Nhân dân tối cao | |
Nhiệm kỳ | 1960 – 1966 |
Bí thư Đảng Đoàn | |
Nhiệm kỳ | 1958 – 1959 |
Thứ trưởng Bộ Tư pháp | |
Nhiệm kỳ | 1958 – 1959 |
Tiền nhiệm | Nguyễn Văn Hưởng |
Kế nhiệm | Phạm Tống Hoàng |
Giám đốc Vụ hình hộ, Bộ Tư Pháp | |
Nhiệm kỳ | 1955 – 1958 |
Giám đốc Sở Tư Pháp quân khu 4 | |
Nhiệm kỳ | 1950 – 1955 |
Chánh án toà án quân sự | |
Nhiệm kỳ | 1945 – 1955 |
Bí thư Thành ủy Đà Nẵng | |
Nhiệm kỳ | 1945 – 1950 |
Tiền nhiệm | Huỳnh Ngọc Huệ |
Bí thư xứ ủy Trung Kì | |
Nhiệm kỳ | 1936 – 1938 |
Tiền nhiệm | Lê Mao |
Bí thư tỉnh ủy Quảng Nam | |
Nhiệm kỳ | 1936 – 1938 |
Tiền nhiệm | Võ Minh |
Kế nhiệm | Nguyễn Thành Hãn |
Thông tin cá nhân | |
Quốc tịch | Việt Nam |
Sinh | 4 tháng 11, 1904 Hà Thanh, Hạ Nông, Diên Phước, Điện Bàn, Quảng Nam |
Mất | 11 tháng 8, 1986 | (81 tuổi)
Đảng chính trị | Đảng Cộng sản Việt Nam 20/7/1930 |
Tặng thưởng | Huân chương Sao Vàng Huân chương Hồ Chí Minh Huân chương Độc lập hạng Nhất |
Nguyên Thứ trưởng Bộ Tư Pháp, Bí thư Đảng Đoàn, nguyên Phó Chánh án Toà án Nhân dân tối cao, nguyên Bí thư tỉnh ủy Quảng Nam, nguyên bí thư Xứ ủy Trung Kỳ. Ông được Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam truy tặng huân chương Sao Vàng, huân chương Hồ Chí Minh và huân chương Độc lập.
Gia cảnh
sửaNguyễn Trác, bí danh Thiều, sinh ngày 4-11-1904, tại làng Hà Thanh, tổng Hạ Nông, phủ Điện Bàn, nay là làng Hà Tây, xã Điện Hòa, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Ông tham gia cách mạng, đến cuối năm 1937 được bầu làm Phó Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ, kiêm Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam phụ trách các tỉnh từ Đà Nẵng trở vào.
Sinh ra và lớn lên trong gia đình có truyền thống cách mạng. Sau khi học hết năm thứ hai bậc trung học, ông quyết định rời khỏi gia đình vào Sài Gòn làm công nhân cho một hãng buôn.[1]
Sự nghiệp chính trị
sửaNgày 20 tháng 7 năm 1930, Nguyễn Trác được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam tại Chi bộ hãng Charner - trực thuộc Tỉnh ủy Gia Định. Tháng 10 năm 1930, ông được Thành ủy Sài Gòn bổ nhiệm làm Bí thư Chi bộ Charner. Ông nắm quyền lãnh đạo cuộc đấu tranh của công nhân và nhân viên xưởng buôn Charner yêu cầu cải thiện chất lượng đời sống vào ngày 21 tháng 1 năm 1931. Chủ hãng buôn Charner nghi ngờ ông cầm đầu tổ chức cuộc đấu tranh nên đã bắt và đưa ông về Sở mật thám Catinat. Đến đầu tháng 5 năm 1933, thực dân Pháp mở phiên tòa xét xử đặc biệt, tuyên án ông 10 năm tù và đày đi nhà tù Côn Đảo. Ở nhà tù Côn Đảo, ông được yêu cầu lãnh đạo phong trào đấu tranh và được cử làm Bí thư một chi bộ. Sau đó, ông cùng với chi bộ nhà lao thành lập Chi bộ Bang II và được cử làm Bí thư Chi bộ kiêm phụ trách Ban đời sống Bang II trong các năm 1934, 1935, 1936. Tháng 7 năm 1936, ông được trao trả tự do.[2][3]
Trong thời gian giữ chức Bí thư Tỉnh ủy lâm thời Quảng Nam, ông đã cùng tập thể Tỉnh ủy lãnh đạo nhiều phong trào đấu tranh như hưởng ứng phong trào Đông Dương đại hội, lấy chữ ký kiến nghị gửi cho phái đoàn nghị sĩ Pháp sang Đông Dương điều tra tình hình, vận động bầu Phan Thanh vào Viện Dân biểu Trung kỳ khóa III, để tang bà Thái Thị Bôi.
Ngày 15 tháng 11 năm 1938, Nguyễn Trác bị Thực dân Pháp bắt và bị tuyên án 1 năm tù khi phong trào chống thực dân Pháp tăng thuế nổ ra, sau đó tăng lên 5 năm tù vì tội tham gia tổ chức Đảng, âm mưu lật đổ chính quyền quốc gia. Sau cùng, Thực dân Pháp bắt đày ông đi các nhà lao Quy Nhơn, Buôn Ma Thuột. Đến năm 1943, ông mãn hạn tù và bị đưa đi an trí ở Đắk Tô tỉnh Kon Tum.[4]
Từ năm 1945 đến năm 1966 ông trải qua nhiều chức vụ quan trọng như Bí thư thành ủy Đà Nẵng, Chánh án Toà án khu vưc Thuận Hoá, Giám đốc Vụ hình hộ, Giám đốc Sở tư pháp. Từ tháng 5 năm1958 đến tháng 10 năm1959, ông giữ chức Thứ trưởng Bộ Tư pháp, Bí thư Đảng đoàn, từ 1960 - 1966 ông là Phó Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao. Ông cũng là đại biểu Quốc hội khóa II (1960 - 1964), đơn vị tỉnh Nghệ An. Năm 1966 ông được bầu làm Phó trưởng ban thường trực Ban pháp chế Trung Ương. Đến năm 1979 thì ông nghỉ hưu.[5]
Năm | Chức vụ |
---|---|
10/1930 | Bí thư chi bộ xưởng Charner |
1934-7/1936 | Bí thư chi bộ kiêm phụ trách Ban II nhà tù Côn Đảo |
10/1936 | Bí thư tỉnh ủy lâm thời Quảng Nam |
12/1937 | Phó bí thư xứ ủy Trung Kì
Bí thư tỉnh ủy lâm thời Quãng Nam |
7/1945 | Bí thư thành ủy Đà Nẵng
Phó Chủ tịch Ủy ban khởi nghĩa Đà Nẵng Ủy viên Quân sự và Ủy viên tư pháp Thành phố Đà Nẵng lâm thời |
11/1945 | Chánh án toà án quân sự khu vực Thuận Hoá (Gồm 5 tỉnh từ Quãng Trị đến Quãng Ngãi) |
1946 | Công tố Ủy Viên Toà án quân sự Liên khu 4 |
1950 | Giám đốc Sở tư pháp Liên khu 4 |
1954 | Phó trưởng đoàn cán bộ Bộ Tư pháp |
1/1955 | Công tố Ủy viên toà án Nhân dân thành phố Hà Nội
Giám đốc Vụ hình hộ, Bộ Tư pháp |
5/1958-10/1959 | Thứ trưởng Bộ Tư Pháp
Bí thư Đảng Đoàn |
1960-1966 | Phó Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao |
1960-1964 | Đại biểu Quốc hội khoá II thuộc tỉnh Nghệ An |
1966 | Phó trưởng ban thường trực Ban Pháp chế Trung Ương. |
4/1979 | Ông nghỉ hưu. |
Khen tặng
sửaVới những đóng góp của mình cho sự nghiệp chính trị Nguyễn Trác đã được Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh và Huân chương Độc lập hạng Nhất.
Ngày 11 tháng 7 năm 2013 Nguyễn Trác được Chủ tịch nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam truy tặng Huân chương Sao vàng.[6]
Có nhiều con đường mang tên ông như:
- Đường Nguyễn Trác, quận Hà Đông, thành phố Hà Nội
- Đường Nguyễn Trác, thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận
- Đường Nguyễn Trác, thành phố Buôn Ma Thuột tỉnh Đắk Lắk
- Đường Nguyễn Trác, quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng
- Đường Nguyễn Trác, thành phố Tam Kỳ tỉnh Quảng Nam...
Xem thêm
sửaLiên kết ngoài
sửa- ^ “NGUYỄN TRÁC MỘT TẤM GƯƠNG TẬN TRUNG VỚI NƯỚC, TẬN HIẾU VỚI DÂN”. Cổng thông tin điện tử Điện Bàn. Truy cập ngày 31 tháng 10 năm 2024.
- ^ “Truy tặng huân chương Sao Vàng cho ông Nguyễn Trác”. Báo Thanh Niên. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 7 năm 2021. Truy cập ngày 5 tháng 7 năm 2021.
- ^ “Truy tặng Huân chương Sao vàng nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Nguyễn Trác”. Bản gốc lưu trữ ngày 1 tháng 8 năm 2021. Truy cập ngày 1 tháng 8 năm 2021.
- ^ “Truy tặng đồng chí Nguyễn Trác huân chương Sao Vàng”. Báo Nhân dân.
- ^ “Nguyễn Trác người chiến sĩ cách mạng trung kiên”. Báo Quảng Nam.
- ^ “Truy tặng huân chương Sao Vàng cho đồng chí Nguyễn Trác”. Công an Đà Nẵng.