Batken (tỉnh)
Tỉnh Batken (Tiếng Kyrgyz: Баткен облусу, Batken oblusu; tiếng Nga: Баткенская область) là một tỉnh (oblast) của Kyrgyzstan. Thủ phủ đặt tại Batken. Phía đông giáp Tỉnh Osh, phía Tây và phía Bắc giáp tỉnh Sughd của Tajikistan và phía nam giáp các tỉnh Farg'ona và Andijon của Uzbekistan. Phấn phía bắc của Tỉnh là một thung lũng nông thôn bằng phẳng. Vùng đất leo dốc về phía nam tới các ngọn núi ở biên giới phía Nam: dãy núi Alay ở phía đông, và dải Turkestan ở phía tây.
| Tỉnh Batken Баткен облусу Баткенская область | |
|---|---|
| — Tỉnh — | |
 Đường và mỏ Batken | |
 Hiệu kỳ  Huy hiệu | |
 Bản đồ Kyrgyzstan, vị trí của tỉnh Batken | |
.svg)  Tỉnh Batken | |
| Quốc gia |  Kyrgyzstan |
| Thủ phủ | Batken |
| Chính quyền | |
| • Thống đốc | Mamat Aibalayev |
| Diện tích | |
| • Tổng cộng | 17.048 km2 (6,582 mi2) |
| Dân số (2009-01-01) | |
| • Tổng cộng | 428.800 |
| • Mật độ | 25/km2 (65/mi2) |
| Múi giờ | East (UTC+6) |
| Mã ISO 3166 | KG-B |
| Huyện | 3 |
| Thị trấn | 4 |
| Thành phố | 5 |
| Làng | 198 |
Dân số của Tỉnh này là 380256 theo số liệu thống kê năm 2009. Trong số đó 24,2% sống ở 4 thị trấndvà 5 khu định cư đô thị và 75,8% sống ở khu nông thôn. Phần lớn (76.5%) dân số của Tỉnh này là người Kyrgyz ngoài ra còn có người Uzbeks (14.7%) và người Tajiks (6.9%), có một vài người Nga (0.8%), người Tatars (0.4%) và người Turks (0.2%).[1]
Tỉnh Batken được thành lập vào ngày 12 tháng 10 năm 1999 từ phía tây của Tỉnh Osh.[2] Điều này đáp ứng một phần các phong trào Hồi giáo Uzebekistan (IMU), với các căn cứ ở Tajikistan.
Kinh tế và xã hội sửa
Dân số sửa
Tính đến năm 2009, Tỉnh Batken có tổng cộng 4 thị trấn, 5 huyện và 198 thôn làng. Theo tổng điều tra dân số năm 2009 thì dân số của Tỉnh này là 380.3 nghìn người (dân số thực tế) hay 428.6 nghìn người (dân số theo luật pháp).[1]
| Năm | Số dân | ±% |
|---|---|---|
| 1970 | 200.328 | — |
| 1979 | 237.469 | +18.5% |
| 1989 | 311.761 | +31.3% |
| 1999 | 382.426 | +22.7% |
| 2009 | 428.636 | +12.1% |
| Note: de jure population; Source:[1] | ||
Dân tộc sửa
Theo tổng điều tra năm 2009, thành phần dân tộc của Tỉnh Batken gồmː[1]
| Nhóm dân tộc | Dân số | Tỉ lệ phân bố |
|---|---|---|
| Kyrgyzs | 327.739 | 76.5% |
| Uzbeks | 63.048 | 14.7% |
| Tadjiks | 29.569 | 6.9% |
| Russians | 3.560 | 0.8% |
| Tatars | 1.910 | 0.4% |
| Turks | 888 | 0.2% |
| Uygurs | 264 | 0.1% |
| Các nhóm khác | 1.295 | 0.3% |
Các khu vực hành chính sửa
Tỉnh Batken được chia thành 3 huyệnː[6]
| Huyện | Thủ phủ | Vị trí |
|---|---|---|
| Kadamjay (huyện) | Pülgön | Phía đông |
| Batken (huyện) | Batken | Ở Giữa |
| Leilek (huyện) | Isfana | phía Tây |
Ngoài ra còn có 4 Thị trấnː Batken, Isfana, Kyzyl-Kiya và Sulyukta. Và có 5 thành phố trực thuộc Tỉnh gồmː Chauvay, Khaidarkan, Sovetskiy, Kadamjay và Vostochny.
Các vùng ngoại ô sửa
Trong thời kỳ Liên bang Xô Viết, một số vùng ngoại ô được thành lập ở trên Tỉnh Baktken
So'x (hoặc Sokh) (40°02′39″B 71°05′39″Đ / 40,04417°B 71,09417°Đ) là một vùng ngoại ô của Uzbekistan, cách thành phố Battken khoảng 24 về phía đông. Trải rộng nhất trong số các hẻm núi, có diện tích ~ 234 km vuông, trải dài từ 3 đến 13 cây số từ đông sang tây, và khoảng 35 cây số về phía nam, và được băng qua đường cao tốc chính từ Batken đến Osh. Tajiks chiếm 99% dân số, trong đó năm 1993 là 42.800 người.[7]
Chon-Qora and Qalacha (không nên nhầm lẫn với Qal'acha), ở phía bắc của So'xlà hai làng Uzbek trong một vùng đất rất nhỏ nằm trên sông Sokh. Nó có chiều dài 2 km dài 1 km với diện tích khoảng 3 km vuông. Đây là một phần của huyện Sokh thuộc vùng Fergana. Các làng Chon-Qora (hoặc ở Kyrgyz, Chongara) 40°15′3″B 71°02′15″Đ / 40,25083°B 71,0375°Đ và Qalacha (40°14′10″B 71°02′12″Đ / 40,23611°B 71,03667°Đ).[8][9][10] [Note: The Kyrgyz Cyrillic alphabet contains three characters not present in the Uzbek alphabet. One of these characters is romanized from Kyrgyz as the digraph "ng," which is not present in romanized Uzbek words.][11]
Jani-Ayil (cũng được gọi là Dzhangail, Jangy-ayyl hoặc Khalmion) (40°12′1″B 71°39′43″Đ / 40,20028°B 71,66194°Đ) là một thành phố nhỏ của Uzbekistan, khoảng 60 km về phía Đông của Batken và trong phạm vi 1 km đường chính của biên giới Uzbekistan. Nó đo chỉ có 2 đến 3 km.[7]
Kayragach (40°04′5″B 69°32′41″Đ / 40,06806°B 69,54472°Đ) là một vùng ngoại ô nhỏ của Tajikistan, nằm ở phía tây bắc gần khu vực ga đường sắt Stantsiya Kayragach, khoảng 130 km về phía tây của Batken.[7] Biên giới ngăn cách nó từ thị trấn Tajalic của Qal'acha; do đó nó đôi khi được gọi là "Western Qal'acha".
Shohimardon (39°58′59″B 71°48′18″Đ / 39,98306°B 71,805°Đ) là một vùng ngoại ô của Uzbekistan, khoảng 80 km về phía Đông của Batken và 19 km về phía Nam của biên giới Uzbekistan. Nó có diện tích ~ 38,2 km2 và dân số năm 1993 là 5,100. Uzbek chiếm 91% dân số.[7]
Vorukh (39°51′4″B 70°38′0″Đ / 39,85111°B 70,63333°Đ) là một vùng ngoại ô của Tajikistan, có diện tích khoảng 96,7 kilômét vuông, nằm cách Isfara 45 km về phía Namvà cách Batken 24 km về phía tây nam, bên bờ sông Karafshin. Dân số, phân bố trong 17 ngôi làng, ước tính khoảng 23.000 đến 29.000, trong đó 95% là Tajiks và 5% Kyrgyz[7]
Xem thêm sửa
Chú thích sửa
- ^ a b c d Population and Housing Census 2009. Book 3 (in tables). Regions of Kyrgyzstan: Batken Region (Перепись населения и жилищного фонда Кыргызской Республики 2009. Книга 3 (в таблицах). Регионы Кыргызстана: Баткенская область (PDF), Bishkek: National Committee on Statistics, 2010, Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 10 tháng 8 năm 2011, truy cập ngày 1 tháng 11 năm 2017 Đã định rõ hơn một tham số trong
|archiveurl=và|archive-url=(trợ giúp); Đã định rõ hơn một tham số trong|archivedate=và|archive-date=(trợ giúp) - ^ Баткенская область Lưu trữ 2015-05-21 tại Wayback Machine (tiếng Nga)
- ^ National Committee on Statistics (in Kyrgyz/Russian) Lưu trữ 2010-11-14 tại Wayback Machine
- ^ National Committee on Statistics (in Kyrgyz/Russian) Lưu trữ 2010-11-14 tại Wayback Machine
- ^ a b National Committee on Statistics (in Kyrgyz/Russian) Lưu trữ 2011-07-22 tại Wayback Machine
- ^ Kyrgyzstan - Джалал-Абадская область Lưu trữ 2009-08-02 tại Wayback Machine
- ^ a b c d e Map of Batken and Osh Regions, Goskartografiya, Bishkek, 2002
- ^ “Complete Files of Geographic Names for Geopolitical Areas from GNS”. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 4 năm 2020. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2013.
Toponymic information is based on the Geographic Names Database, containing official standard names approved by the United States Board on Geographic Names and maintained by the National Geospatial-Intelligence Agency. More information is available at the Maps and Geodata link at http://www.nga.mil. The National Geospatial-Intelligence Agency name, initials, and seal are protected by 10 United States Code Section 425
- ^ National Geospatial-Intelligence Agency. “GeoNames WMS Viewer”. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2013.
- ^ “GeoHack - Batken Province”. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2013.
- ^ National Geospatial-Intelligence Agency. “Romanization Systems and Policies”. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 2 năm 2013. Truy cập ngày 2 tháng 3 năm 2013.
Nguồn sửa
- Laurence Mitchell, Kyrgyzstan, Hướng dẫn du lịch Bradt, 2008.