Tiếng Pu Péo
Tiếng Pú Péo (tên tự gọi: qa0 biau33; tên tiếng Trung Pǔbiāo 普标 Phổ Tiêu) là một ngôn ngữ Kra, là tiếng nói của người Pu Péo ở miền Bắc Việt Nam và Vân Nam, Trung Quốc. Chưa rõ ý nghĩa của cái tên "Pu Péo".
| Tiếng Pu Péo | |
|---|---|
| La Quả | |
| Khu vực | Tỉnh Hà Giang, Việt Nam; Văn Sơn, Vân Nam, Trung Quốc |
| Tổng số người nói | 710 (2009) |
| Dân tộc | Người Pu Péo |
| Phân loại | Tai-Kadai
|
| Hệ chữ viết | Chữ Latinh ở Việt Nam |
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-3 | laq |
| Glottolog | qabi1235[1] |
| ELP | Laqua |
Tiếng Pu Péo đang bị đe doạ nghiêm trọng. Thêm nữa, đa số người Pu Péo không có điều kiện tiếp cận nước sạch.[2]
Tiếng Maza, một ngôn ngữ Lô Lô-Miến nói ở gần vùng người Pu Péo, nổi bật ở chỗ có một lớp nền tiếng Pu Péo (Hsiu 2014:68-69).
Phân bố
sửaỞ Việt Nam, tiếng Pu Péo được nói ở làng Phố Là và Sủng Chéng tại huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang, và có lẽ ở cả huyện Yên Minh và Mèo Vạc.[2]
Tran (2011: 15) ghi nhận tiếng Pu Péo được nói ở các địa điểm sau của tỉnh Hà Giang.
- Phố Là, Sùng Chéng, Phố Bảng, Phó Cáo và xã Má Lé của huyện Đồng Văn
- Cháng Lổ và Sùng Chéng của xã Phú Lũng, huyện Yên Minh
- Tiến Xuân, xã Yên Cường, huyện Bắc Mê
- Huyện Mèo Vạc
Người Pu Péo ở Việt Nam tuyên bố rằng họ đã sống lâu đời ở các làng sau ở Việt Nam và Trung Quốc (Tran 2011: 16).
- Huyện Đồng Văn, Việt Nam
- Huyện Ma Lật Pha, Trung Quốc
- Phú Trú (Mó Nương)
- Phú Trác (Mó Căn)
- Phú Pliông (Mó Phuông)
- Phú Trao (Mó Rào)
Ở Trung Quốc, tiếng Pu Péo được nói ở Thiết Xưởng 铁厂 và Đổng Can 懂干 ở huyện Ma Lật Pha, châu tự trị Tráng Miêu Văn Sơn, Vân Nam (Liang, et al. 2007). Nhiều người Pu Péo đã chuyển sang tiếng Quan Thoại Tây Nam, mặc dù nó vẫn được sử dụng ở các làng như Phổ Phong 普峰.[3]
Âm vị học
sửaTiếng Pu Péo có các thanh sau: A1, A2, B1, B2, C1, C2, D1, D2.[2]
Giống như tiếng Cờ Lao Trắng và tiếng Bố Ương, từ trong tiếng Pu Péo có thể mang cấu trúc âm tiết rưỡi hiếm thấy trong ngữ hệ Thái-Kadai.
Tham khảo
sửa- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Pubiao-Qabiao”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ a b c Diller, Anthony, Jerold A. Edmondson, and Yongxian Luo ed. The Tai–Kadai Languages. Routledge Language Family Series. Psychology Press, 2008.
- ^ “麻栗坡县铁厂乡董渡村委会新民寨自然村”. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2019.
Đọc thêm
sửa- Hsiu, Andrew. 2014. "Mondzish: a new subgroup of Lolo-Burmese Lưu trữ 2016-03-03 tại Wayback Machine". In Proceedings of the 14th International Symposium on Chinese Languages and Linguistics (IsCLL-14). Taipei: Academia Sinica.
- Liang Min, Zhang Junru & Li Yunbing (2007). Pubiao yu yanjiu. Beijing: The Ethnic Publishing House.
- Nguyen, Thu Quynh. 2019. Characteristics of Pu Peo: A language at risk of endangerment Lưu trữ 2019-03-29 tại Wayback Machine. Presentation at the Conference on Asian Linguistic Anthropology, the CALA 2019, Paññāsāstra University of Cambodia.
- Trần, Văn Ái. 2011. Văn hóa dân gian của dân tộc Pu Péo ở Việt Nam. Hanoi: Nhà xuất bản văn hóa thông tin. ISBN 978-604-50-0048-9
- Various. 2012. Dân ca các dân tộc Pu Péo, Sán Dìu, Dao, Lô Lô, Cao Lan. Hanoi: Nhà xuất bản văn hóa dân tộc. ISBN 978-604-70-0153-8