Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hịch tướng sĩ”

Ta thường nghe Kỷ Tín<ref group="Chú thíchnote">Kỷ Tín: tướng của Hán Cao Tổ. Lúc Cao Tổ bị Hạng Vũ vây, Kỷ Tín giả làm Hán Cao Tổ ra hàng, bị Hạng Vũ giết, nhân thế Cao Tổ thoát nạn.</ref> đem mình chết thay cứu thoát cho Cao Đế; Do Vu<ref group="Chú thíchnote">Do Vu: tướng của Sở Chiêu Vương (thời Xuân Thu). Lúc Chiêu Vương lánh nạn, ở trọ bị cướp đâm. Do Vu chìa lưng che cho.</ref> chìa lưng chịu giáo che chở cho Chiêu Vương; Dự Nhượng<ref group="Chú thíchnote">Dự Nhượng: gia thần của Trí Bá (thời Chiến Quốc). Khi Trí Bá bị Triệu Tương Tử giết, Dự Nhượng nuốt than cho khác giọng, giả làm hành khất, mưu giết Tương Tử báo thù cho chủ.

</ref> nuốt than báo thù cho chủ; Thân Khoái<ref group="Chú thíchnote">Thân Khoái: Người đời Xuân Thu, một viên quan giữ ao cá của Tề Trang Công. Khi Trang Công bị Thôi Trữ giết, Thân Khoái chết theo.</ref> chặt tay cứu nạn cho nước; Kính Đức<ref group="Chú thíchnote">Kính Ðức: tức Uất Trì Cung đời Ðường, đã đánh tháo vòng vây Vương Thế Sung vây, lấy mình che đỡ, hộ vệ cho vua Đường Thái Tông thoát nạn.</ref>, một chàng tuổi trẻ, thân phò Thái Tông thoát khỏi vòng vây Thế Sung; Cảo Khanh<ref group="Chú thíchnote">Cảo Khanh: tức Nhan Cảo Khanh. Khi An Lộc Sơn khởi loạn đánh Ðường Minh Hoàng. Cảo Khanh mắng Lộc Sơn, bị giặc cắt lưỡi mà vẫn không sợ.</ref>, một bề tôi xa, miệng mắng Lộc Sơn, không theo mưu kế nghịch tặc. Từ xưa, các bậc trung thần nghĩa sĩ, ''bỏ mình vì nước, đời nào không có''? Giả sử các bậc đó cứ khư khư theo thói nữ nhi thường tình, thì cũng chết già ở xó cửa, sao có thể lưu danh cùng sử sách, cùng trời đất muôn đời bất hủ được!

Vương Công Kiên<ref group="Chú thíchnote">Vương Công Kiên: Tướng của nhà Tống.</ref> là người thế nào? tì tướng của ông là Nguyễn Văn Lập lại là người thế nào? Mà giữ thành Điếu Ngư<ref group="Chú thíchnote">Ðiếu Ngư: tên trái núi rất hiểm trở ở Tứ Xuyên. Ðời Tống, Dư Giới có đắp thành ở đó. Khi Kiên và Lập đóng giữ, Mông Kha (tức Mông Cổ) kéo quân đến đánh không được.</ref> nhỏ như cái đấu, đường đường chống với quân Mông Kha đông đến hàng trăm vạn, khiến cho nhân dân đời Tống đến nay còn đội ơn sâu? Cốt Đãi Ngột Lang<ref group="Chú thíchnote">Cốt Ðãi Ngột Lang: một tướng giỏi của Mông Cổ, đã từng đem quân đi đánh lấy nước Nam Chiếu. Nam Chiếu là một nước trước kia ở vào khoảng giữa hai tỉnh Tứ Xuyên và Vân Nam, đóng đô ở Đại Lý (Vân Nam).</ref> là người thế nào? Tì tướng của ông là Xích Tu Tư<ref group="Chú thíchnote">Xích Tu Tư: chép Xích theo ''Hoàng Việt văn tuyển''. ''Ðại Việt sử ký toàn thư'' chép Cân. Hai chữ gần giống nhau, không biết quyển nào chép nhầm. Hiện nay, chưa có tài liệu nào nói gì về viên tướng này, và việc khôi phục lại tên Mông Cổ từ Hán tự cũng không phải là chuyện đơn giản.</ref> lại là người thế nào? mà xông vào chỗ lam chướng xa xôi nghìn trùng, đánh bại được quân Nam Chiếu trong vài tuần, khiến cho quân tướng đời Nguyên đến nay còn lưu tiếng tốt?

Huống chi ta cùng các ngươi sinh ra phải thời rối ren, lớn lên gặp buổi gian nan. Ngó thấy sứ giặc đi lại nghênh ngang ngoài đường. Uốn lưỡi cú diều mà sỉ mắng triều đình, đem thân dê chó mà bắt nạt tể phụ, thác mệnh Hốt Tất Liệt<ref group="Chú thíchnote">Hốt Tất Liệt: tên vua Thế Tổ nhà Nguyên.</ref> mà đòi ngọc lụa, để thoả lòng tham không cùng; giả hiệu Vân Nam Vương<ref group="Chú thíchnote">Vân Nam Vương: tức là Thoát Hoan, con thứ chín của Hốt Tất Liệt, được phong ở đất Vân Nam.</ref> mà thu bạc vàng, để vét của kho có hạn. Thật khác nào như đem thịt mà nuôi hổ đói, sao cho khỏi tai vạ về sau?

Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối; ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức rằng chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa<ref group="Chú thíchnote">Gói trong da ngựa: Lấy ý câu nói của Mã Viện đời Hán: Làm trai phải đánh đông dẹp bắc, dầu chết ở chiến trường lấy da ngựa bọc thây cũng đành lòng.</ref> ta cũng vui lòng. ''Các ngươi ở cùng ta coi giữ binh quyền đã lâu ngày, không có mặc thì ta cho áo, không có ăn thì ta cho cơm, quan nhỏ thì ta thăng chức, lương ít thì ta cấp bổng, đi thuỷ thì ta cho thuyền, đi bộ thì ta cho ngựa; lúc trận mạc xông pha thì cùng nhau sống chết, lúc ở nhà nhàn hạ thì cùng nhau vui cuời.'' Cách đối đãi so với Vương Công Kiên, Cốt Đãi Ngột Lang ngày trước cũng chẳng kém gì!

''Nay các ngươi ngồi nhìn chủ nhục mà không biết lo, thấy nước nhục mà không biết thẹn.'' Làm tướng triều đình phải hầu quân giặc mà không biết tức; nghe nhạc Thái thường để đãi yến<ref group="Chú thíchnote">Yến: Đặt yến tiệc thết giặc. Nhạc Thái thường đời Trần chỉ dùng trong những dịp lễ tiết lớn của quốc gia, lúc ấy phải dùng để tiếp sứ thần của giặc. Hưng Đạo Vương lấy điều ấy làm điều nhục lớn.</ref> nguỵ sứ mà không biết căm. Hoặc lấy việc chọi gà làm vui đùa, hoặc lấy việc đánh bạc làm tiêu khiển; hoặc vui thú ruộng vườn, hoặc quyến luyến vợ con; hoặc lo làm giàu mà quên việc nước; hoặc ham săn bắn mà quên việc binh; hoặc thích rượu ngon, hoặc mê tiếng hát.  

Chẳng những thái ấp<ref group="Chú thíchnote">Thái ấp: phần đất vua phong cho quý tộc.</ref> của ta không còn mà bổng lộc các ngươi cũng bị mất; chẳng những gia quyến của ta bị tan, mà vợ con các ngươi cũng khốn; chẳng những xã tắc tổ tông ta bị giày xéo, mà phần mộ cha mẹ các ngươi cũng bị quật lên; chẳng những thân ta kiếp này chịu nhục, rồi  đến trăm năm sau, tiếng dơ khôn rửa, tên xấu còn lưu, mà đến gia thanh các ngươi cũng không khỏi mang tiếng là tướng bại trận. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui vẻ phỏng có được không?

Nay ta bảo thật các ngươi: Nên nhớ câu “đặt mồi vào dưới đống củi”<ref group="Chú thíchnote">Ðặt mồi lửa: theo nghĩa câu của ''Hán Thư'', đại ý: Ôm mồi lửa mà đặt dưới đống củi, rồi nằm lên trên, lửa chưa kịp cháy vẫn cho là yên.</ref> là nguy cơ, nên lấy điều “kiềng canh nóng mà thổi rau nguội”<ref group="Chú thíchnote">Kiềng canh nóng: theo một câu ở ''Sở từ'' đại ý: “Kẻ sợ canh nóng thường hay thổi cả rau nguội”.</ref> làm răn sợ. Huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên;  khiến cho người người giỏi như Bàng Mông, nhà nhà đều là Hậu Nghệ<ref group="Chú thíchnote">Bàng Mông, Hậu Nghệ: hai nhân vật thần thoại Trung Quốc, rất vũ dũng, bắn cung giỏi.</ref>, có thể bêu được đầu Hốt Tất Liệt ở cửa khuyết<ref group="Chú thíchnote">Cửa khuyết: Cửa lớn ở kinh thành.</ref>, làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai<ref group="Chú thíchnote">Cảo Nhai: nơi ngụ của các vua chư hầu khi vào chầu vua nhà Hán ở Tràng An (Trung Quốc).</ref>. Như vậy, chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền, mà bổng lộc các ngươi cũng đời đời hưởng thụ; chẳng những gia quyến của ta được êm ấm gối chăn, mà vợ con các ngươi cũng được bách niên giai lão; chẳng những tông miếu của ta được muôn đời tế lễ, mà tổ tông các ngươi cũng được thờ cúng quanh năm; chẳng những thân ta kiếp này đắc chí, mà đến các ngươi trăm năm về sau tiếng vẫn lưu truyền; chẳng những danh hiệu ta không bị mai một, mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu thơm. Lúc bấy giờ các người không muốn vui vẻ phỏng có được không?

Nay ta chọn binh pháp các nhà làm một quyển gọi là “Binh thư yếu lược”. Nếu các ngươi biết chuyên tập sách này, theo lời dạy bảo của ta, thì mới phải đạo thần chủ<ref group="Chú thíchnote">Thần chủ: quan hệ giữa gia nô (thần) với lĩnh chúa phong kiến (chủ). Trần Quốc Tuấn là một trong những lãnh chúa lớn</ref>; nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời dạy bảo của ta, tức là kẻ nghịch thù.

{{tham khảo|4}}