Hoắc Thành Quân
Hoắc Thành Quân[1] (chữ Hán: 霍成君, ? - 54 TCN), hay Phế hậu Hoắc thị, là Hoàng hậu thứ hai của Hán Tuyên Đế Lưu Tuân, vị Hoàng đế thứ 10 của nhà Hán.
| Hoắc Thành Quân 霍成君 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Hán Tuyên Đế Hoàng hậu | |||||
| Hoàng hậu nhà Hán | |||||
| Tại vị | 70 TCN – 66 TCN | ||||
| Tiền nhiệm | Cung Ai Hứa Hoàng hậu | ||||
| Kế nhiệm | Hiếu Tuyên Vương Hoàng hậu | ||||
| Thông tin chung | |||||
| Sinh | ? huyện Bình Dương, quận Hà Đông | ||||
| Mất | 54 TCN Vân Lâm quán | ||||
| An táng | phía Đông Tôn Ngô, Lam Điền, Tây An | ||||
| Phối ngẫu | Hán Tuyên Đế Lưu Tuân | ||||
| |||||
| Thân phụ | Hoắc Quang | ||||
| Thân mẫu | Thị Hiển | ||||
Trở thành Kế hậu sau khi Hứa Bình Quân - nguyên phối của Hán Tuyên Đế qua đời. Về sau Hoắc Thành Quân bị phế và tự sát vì liên quan đến sự việc mưu hại Hứa Hoàng hậu và Thái tử Lưu Thích, liên lụy 1000 người trong gia tộc bị xử tử. Họ Hoắc cũng từ đó mà suy sụp theo.
Xuất thân
sửaHoắc Thành Quân nguyên quán ở huyện Bình Dương, quận Hà Đông (nay là địa phận thành phố Lâm Phần, tỉnh Sơn Tây), là con gái của Tư Mã Đại tướng quân, Bác Lục Tuyên Thành hầu Hoắc Quang. Mẹ bà tên Hiển (顯), không rõ họ, đương thời hay gọi Hoắc Hiển (霍顯).
Thời đó, Hoắc Quang là một phụ chính quyền khuynh thiên hạ. Hoắc Thành Quân lớn lên trong một gia tộc có quyền lực chính trị tột đỉnh. Sự giàu sang và hiển hách của họ Hoắc không thua kém gì hoàng thất, do vậy Hoắc Thành Quân có thói quen ban thưởng hậu hĩnh cho người hầu. Bà có một chị gái là Kính phu nhân Hoắc thị, gả cho Thượng Quan An (上官安), sinh ra Thượng Quan Hoàng hậu của Hán Chiêu Đế Lưu Phất lăng. Xét vai vế gia tộc, Thượng Quan hậu là cháu gọi Hoắc Thành Quân bằng dì mẫu.
Làm Hoàng hậu
sửaNăm Nguyên Bình nguyên niên (74 TCN), Hán Chiêu Đế băng hà năm 20 tuổi, không con nối dõi. Đầu tiên, Hoắc Quang lập Xương Ấp vương Lưu Hạ làm Hoàng đế, nhưng Lưu Hạ hoang dâm vô đạo, làm nhiều việc thất đức, nên bị Hoắc Quang phế và lập Lưu Bệnh Dĩ - chắt của Hán Vũ Đế và Vệ Tư hậu, đồng thời là cháu gọi Hán Chiêu Đế bằng ông chú. Lưu Bệnh Dĩ đăng cơ, tức Hán Tuyên Đế.
Khi này Hán Tuyên Đế đã có vợ là Hứa Bình Quân, sinh Trưởng tử Lưu Thích. Tuyên Đế phong Hứa Bình Quân làm Tiệp dư. Đến thời điểm lập Hậu, Hoắc phu nhân cùng các đại thần dâng tấu thỉnh Tuyên Đế lập Hoắc Thành Quân làm Hoàng hậu. Tuyên Đế không ra mặt từ chối, nhưng hạ chỉ tìm thanh kiếm ông từng dùng thuở hàn vi, ngụ ý không quên thê tử kết tóc thời gian khổ. Các đại thần hiểu ý, liền ủng lập Hứa Tiệp dư làm Hoàng hậu. Tuy vậy, Hoắc phu nhân không bỏ ý định đưa con gái lên ngôi Hậu.
Năm Bổn Thủy thứ 2 (72 TCN), Hứa Hoàng hậu chuẩn bị sinh con thứ hai. Hoắc phu nhân mua chuộc y bà Thuần Vu Diễn để đầu độc Hoàng hậu bằng ấu tàu sau khi sinh. Vì thế, Hứa hậu qua đời ngay sau đó. Các thái y bị giam giữ để điều tra tội thất trách với Hoàng hậu. Hoắc phu nhân chột dạ, vội báo cho Hoắc Quang tội lỗi của mình. Hoắc Quang không muốn tố cáo vợ, đành phải ra lệnh thả Thuần Vu Diễn[2]. Hai năm sau (70 TCN), ngày 11 tháng 3 (âm lịch), Hán Tuyên Đế lập Hoắc Thành Quân làm Kế Hoàng hậu[3][4]. Do sống trong nhung lụa từ nhỏ, các chi tiêu trong cung của bà vượt xa so với Hoàng hậu quá cố. Bà cố duy trì mối quan hệ tốt với cháu mình là Thượng Quan Hoàng thái hậu, song quan hệ của hai người không hòa hợp như Thái hậu và Hứa hậu. Dù vậy, Hán Tuyên Đế vẫn tỏ ra sủng ái Hoắc Hoàng hậu, đến mức Hán thư xưng gọi「"Thượng diệc sủng chi, chuyên phòng yến"; 上亦寵之，颛房燕」[5].
Năm Địa Tiết thứ 2 (68 TCN), cha của Hoắc hậu là Hoắc Quang qua đời. Hán Tuyên Đế và Thượng Quan Thái hậu đều đến khóc tang và xây một lăng mộ lớn cho Hoắc Quang. Sau đó, Tuyên Đế dần lấy lại quyền lực về chính trị. Tuy vậy, thân thích của Hoắc hậu như em trai Hoắc Vũ (霍禹), cháu trai Hoắc Vân (霍雲) và Hoắc Sơn (霍山), cùng hai anh rể Phạm Minh Hữu (范明友) và Đặng Quảng Hán (鄧廣漢) vẫn nắm giữ những chức vụ quan trọng.
Bị phế và qua đời
sửaNăm Địa Tiết thứ 3 (67 TCN), Hán Tuyên Đế lập con trai của Hứa hậu là Lưu Thích làm Hoàng thái tử; phong ông ngoại Lưu Thích là Hứa Quảng Hán (許廣漢) làm Bình Ân hầu.
Việc này làm phật ý Hoắc phu nhân, vì nếu con gái bà sinh được con trai thì sau này đứa bé cũng chỉ được làm Hoàng tử, không phải Hoàng đế tương lai, bà phàn nàn:「"Đứa bé được sinh ra ở nơi dân dã, lấy tư cách gì mà luận lập làm Thái tử? Bây giờ Hoàng hậu sinh Hoàng tử, Đích xuất hiển hách, lại thành Vương chăng?"」. Do vậy mẹ con Hoắc Hoàng hậu lập mưu diệt trừ Thái tử - điều này Hoắc hậu đã thử nhiều lần nhưng không thành. Cùng lúc đó, Tuyên Đế nghe được tin đồn rằng Hoắc gia giết Hứa Hoàng hậu, nên dần tước đi thực quyền của người nhà họ Hoắc, dù vẫn ban cho họ những tước cao lộc hậu[6].
Năm Địa Tiết thứ 4 (66 TCN), tháng 7, tin đồn ngày càng lan rộng về chân tướng cái chết của Hứa Hoàng hậu. Hoắc phu nhân cuối cùng cũng tiết lộ với con trai và các cháu của mình rằng chính bà là hung thủ hại Hứa Hoàng hậu. Sợ rằng Tuyên Đế sẽ giết cả nhà nếu tìm ra chứng cứ, Hoắc phu nhân cùng con trai, con rể và các cháu trai bày mưu tạo phản, đưa Hoắc Sơn lên ngôi Hoàng đế. Âm mưu này nhanh chóng bị phát giác, toàn bộ gia tộc họ Hoắc bị Tuyên Đế xử tử[7]. Ngày 1 tháng 8 cùng năm đó, Tuyên Đế sau đó hạ chỉ truất phế Hoắc Hoàng hậu vì tội danh hành thích Thái tử Thích, cáo chỉ rằng:「"Hoàng hậu bị u mê lầm lối, lại không tu đức, cùng mẹ là Bác Lục Tuyên Thành hầu phu nhân Hiển âm mưu hãm hại Thái tử, không có cái ân của người làm mẹ, không xứng mang y phục phụng sự Tông miếu, không thể thừa hành Thiên mệnh, Ô hô! Hãy thối lui chốn Ty cung, đưa Tỉ thụ cho Hữu ty!"」[8]. Hán Tuyên Đế quyết định đày Hoắc thị vào Chiêu Đài cung (昭台宫) thuộc Thượng Lâm uyển[9].
Năm Ngũ Phượng thứ 4 (54 TCN), Hán Tuyên Đế lại đày bà đến một nơi xa hơn là Vân Lâm quán (云林馆). Hoắc Hoàng hậu bị bức tự sát, được chôn ở phía đông đình Tôn Ngô, nay là địa phận Lam Điền, Tây An[10].
Phim ảnh
sửa| Năm | Phim truyền hình | Diễn viên | Nhân vật |
| 2002 | Ô Long Thiên tử | Tào Dĩnh | Hoắc Thủy Tiên |
| 2015 | Vân trung ca | Dương Dung | Hoắc Thành Quân |
Xem thêm
sửaChú thích
sửa- ^ 《汉书·外戚传第六十七上》：今皇后当免身，可因投毒药去也，成君即得为皇后矣。
- ^ 《汉书·卷九十七上·外戚传第六十七上》：霍光夫人显欲贵其小女，道无从。明年，许皇后当娠，病。女医淳于衍者，霍氏所爱，尝入宫侍皇后疾。衍夫赏为掖庭户卫，谓衍：“可过辞霍夫人行，为我求安池监。”衍如言报显。显因生心，辟左右，字谓衍：“少夫幸报我以事，我亦欲报少夫，可乎？”衍曰：“夫人所言，何等不可者！”显曰：“将军素爱小女成君，欲奇贵之，愿以累少夫。”衍曰：“何谓邪？”显曰：“妇人免乳大故，十死一生。今皇后当免身，可因投毒药去也，成君即得为皇后矣。如蒙力事成，富贵与少夫共之。”衍曰：“药杂治，当先尝，安宁？”显曰：“在少夫为之耳，将军领天下，谁敢言者？缓急相护，但恐少夫无意耳！”衍良久曰：“愿尽力。”即捣附子，赍入长定宫。皇后免身后，衍取附子并合大医大丸以饮皇后。有顷曰：“我头岑岑也，药中得无有毒？”对曰：“无有。”遂加烦懑，崩。
- ^ 《汉书·卷九十七上·外戚传第六十七上》：母显，即使淳于衍阴杀许后，显因为成君衣补，治入宫具，劝光内之，果立为皇后。
- ^ 《汉书·卷八·宣帝纪第八》：三月乙卯，立皇后霍氏。
- ^ 《汉书·卷九十七上·外戚传第六十七上》：初，许后起微贱，登至尊日浅，从官车服甚节俭，五日一朝皇太后于长乐宫，亲奉案上食，以妇道共养。及霍后立，亦修许后故事。而皇太后亲霍后之姊子，故常竦体，敬而礼之。皇后轝驾侍从甚盛，赏赐官属以千万计，与许后时县绝矣。上亦宠之，颛房燕。
- ^ 《汉书·卷九十七上·外戚传第六十七上》：立三岁而光薨。后一岁，上立许后男为太子，昌成君者为平恩侯。显怒恚不食，呕血，曰：“此乃民间时子，安得立？即后有子，反为王邪！”复教皇后令毒太子。皇后数召太子赐食，保阿辄先尝之，后挟毒不得行。
- ^ 《汉书·卷八·宣帝纪第八》：秋七月，大司马霍禹谋反。诏曰：“乃者，东织室令史张赦使魏郡豪李竟报冠阳侯霍云谋为大逆，朕以大将军故，抑而不扬，冀其自新。今大司马博陆侯禹与母宣成侯夫人显及从昆弟冠阳侯云、乐平侯山、诸姊妹婿度辽将军范明友、长信少府邓广汉、中郎将任胜、骑都尉赵平、长安男子冯殷等谋为大逆。显前又使女侍医淳于衍进药杀共哀后，谋毒太子，欲危宗庙。逆乱不道，咸伏其辜。诸为霍氏所诖误未发觉在吏者，皆赦除之。”
- ^ 《汉书·卷八·宣帝纪第八》：八月已酉，皇后霍氏废。
- ^ 《汉书·卷九十七上·外戚传第六十七上》：后杀许后事颇泄，显遂与诸婿昆弟谋反，发觉，谐诛灭。使有司赐皇后策曰：“皇后荧惑失道，怀不德，挟毒与母博陆宣成侯夫人显谋欲危太子，无人母之恩，不宜奉宗庙衣服，不可以承天命。呜呼伤哉！其退避宫，上玺绶有司。”霍后立五年，废处昭台宫。
- ^ Sử ký, quyển 97: Ngoại thích truyện