Nội chiến Angola
Nội chiến Angola (tiếng Bồ Đào Nha: Guerra civil angolana) là một cuộc xung đột quân sự lớn ở quốc gia châu Phi Angola, bắt đầu từ năm 1975 và tiếp tục, với một số giai đoạn hòa bình xen kẽ, cho đến năm 2002. Cuộc chiến tranh bắt đầu ngay lập tức sau khi Angola trở thành quốc gia độc lập từ Bồ Đào Nha vào tháng năm 1975. Trước đó, một cuộc xung đột giải phóng thuộc địa, chiến tranh độc lập Angola (1961-1974), đã diễn ra. Cuộc nội chiến sau đó thực chất là một cuộc đấu tranh giành quyền lực giữa hai phong trào giải phóng dân tộc trước đây gồm Phong trào Nhân dân Giải phóng Angola và Liên minh Quốc gia vì sự Độc lập Toàn vẹn của Angola. Đồng thời, nội chiến Angola đã đóng vai trò là một chiến trường trong chiến tranh lạnh bởi sự tham gia quốc tế trực tiếp và gián tiếp quy mô lớn của các lực lượng đối lập nhau như Liên Xô, Cuba, Nam Phi và Hoa Kỳ mang tính chất xung đột lớn[22].
| Nội chiến Angola | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Một phần của the Chiến tranh lạnh và chiến tranh biên giới Nam Phi | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Tham chiến | |||||||
 MPLA SWAPO MK Cuba (1975-91) Đông Đức (1975-89) Liên Xô (1975-89)[1] EO (1992-95) |
 UNITA FNLA FLEC Nam Phi (1975-89) Zaire (1975)[9] | ||||||
|
Hỗ trợ:
| |||||||
| Chỉ huy và lãnh đạo | |||||||
|
Agostinho Neto (1975-1979) José Eduardo dos Santos Lúcio Lara Fidel Castro Arnaldo Ochoa (1975-1989)† Leopoldo Cintra Erich Honecker Heinz Kessler Mikhail Gorbachev Vasily Petrov Sam Nujoma |
Jonas Savimbi † Holden Roberto Luiz Ranque Franque Balthazar Johannes Vorster (1978-1979) Marais Viljoen (1979-1984) Pieter Willem Botha (1984-1989) F. W. de Klerk (1989) Mobutu Sese Seko (1975) | ||||||
| Lực lượng | |||||||
|
|
| ||||||
| Thương vong và tổn thất | |||||||
|
54 thiệt mạng[20] |
1.791 chết (toàn bộ chiến tranh biên giới)[21] | ||||||
| Hơn 500.000 dân thường thiệt mạng | |||||||
.svg){kind=small}
Phong trào Nhân dân Giải phóng Angola (MPLA) và Liên minh Quốc gia vì sự Độc lập Toàn vẹn của Angola (UNITA) có nguồn gốc khác nhau trong cơ cấu xã hội Angola và lãnh đạo hai bên mâu thuẫn nhau, mặc dù mục tiêu chung của họ kết thúc chế độ thuộc địa. Mặc dù cả hai có khuynh hướng xã hội chủ nghĩa nhưng mục đích huy động hỗ trợ quốc tế mà họ đặt ra là "chủ nghĩa Mác-Lênin" và "chống cộng", một cách tương ứng[23]. Một phong trào thứ ba, Mặt trận Dân tộc Giải phóng Angola (FNLA), đã chiến đấu bên cạnh Phong trào Nhân dân Giải phóng Angola và Liên minh Quốc gia vì sự Độc lập Toàn vẹn của Angola trong cuộc chiến tranh giành độc lập và các cuộc xung đột giải phóng thuộc địa, đã hầu như không có vai trò lớn trong cuộc nội chiến. Ngoài ra còn có Mặt trận Giải phóng của Enclave Cabinda (FLEC), một hiệp hội của các nhóm chiến binh ly khai, chiến đấu cho nền độc lập của tỉnh Cabinda từ Angola.
Cuộc chiến 27 năm có thể được chia thành ba thời kỳ tranh đấu lớn - 1975-1991, 1992-1994, và 1998-2002 - bị phá vỡ bởi các thời kỳ hòa bình mong manh. MPLA cuối cùng đã đạt được chiến thắng trong năm 2002, hơn 500.000 người đã thiệt mạng và hơn một triệu người bị buộc phải di cư trong nội bộ đất nước. Cuộc chiến tranh tàn phá cơ sở hạ tầng của Angola và làm hư hại nghiêm trọng các dịch vụ công của quốc gia, các doanh nghiệp kinh tế, và các tổ chức tôn giáo.
Nội chiến Angola đáng chú ý do sự kết hợp của các động lực nội bộ mang tính bạo lực của các phe phái tại Angola và sự can thiệp của các nước lớn bên ngoài. Cuộc chiến tranh đã trở thành một cuộc đấu tranh giữa phe cộng sản và phe chống cộng trong Chiến tranh Lạnh, khi cả Liên Xô và Hoa Kỳ, cùng với các đồng minh của mình, cung cấp viện trợ quân sự đáng kể cho các bên trong cuộc xung đột. Hơn nữa, các cuộc xung đột tại Angola gắn liền với Chiến tranh Congo lần thứ hai tại Cộng hòa Dân chủ láng giềng Congo, cũng như với các cuộc chiến tại Namibia.
Chú thích sửa
- ^ “AfricanCrisis”. AfricanCrisis. Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 18 tháng 8 năm 2013.
- ^ W. Martin James III (2011).
- ^ Nzongola-Ntalaja, Georges; Wallerstein, Immanuel Maurice (1986). The Crisis in Zaire. tr. 193–194.
- ^ 앙골라 내전: 지식백과 (bằng tiếng Hàn). Terms.naver.com. Truy cập ngày 4 tháng 8 năm 2014.
- ^ David A. Granger. “Forbes Burnham and the Liberation of Southern Africa” (PDF). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 8 tháng 12 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 8 năm 2015.
- ^ a b c d Vines, Alex (1999). Angola Unravels: The Rise and Fall of the Lusaka Peace Process. Human Rights Watch, pp. 103–104.
- ^ a b For the three movements see Franz-Wilhelm Heimer, The Decolonization Conflict in Angola, 1974–76: An essay in political sociology, Geneva: Institut Universitaire de Hautes Études Internationales, 1979
- ^ a b Vines (1999), p. 106.
- ^ Perez de Cuellar C. Pilgrimage for Peace: A Secretary-General's Memoir pp. 325–326
- ^ a b Never Ending Wars, 2005, p. 24.
- ^ Saul David (2009). War. Google Books. Truy cập ngày 9 tháng 3 năm 2013.
- ^ a b c "La Guerras Secretas de Fidel Castro" (in Spanish). CubaMatinal.com. Truy cập ngày 9 tháng 3 năm 2013.
- ^ Africa South of Sahara 2004, p. 66.
- ^ [1][liên kết hỏng]
- ^ Andrei Mikhailov (ngày 15 tháng 2 năm 2011). “Soviet Union and Russia lost 25,000 military men in foreign countries”. English pravda.ru. Truy cập ngày 18 tháng 8 năm 2013.
- ^ Irving Louis Horowitz (1995). Cuban Communism, 8th Edition. Google Books. Truy cập ngày 9 tháng 3 năm 2013.
- ^ Angola - Independence Struggle, Civil War, and Intervention. MongaBay.com.
- ^ Khủng bố chính trị: a new guide to actors, concepts, data bases, theories and literature.
- ^ Bush Wars: The Road to Cuito Cuanavale. Books.google.com. Truy cập ngày 18 tháng 8 năm 2013.
- ^ 15.02.2011 (ngày 15 tháng 2 năm 2011). “Soviet Union and Russia lost 25,000 military men in foreign countries - English Pravda”. English.pravda.ru. Truy cập ngày 18 tháng 8 năm 2013.Quản lý CS1: tên số: danh sách tác giả (liên kết)
- ^ “Bản sao đã lưu trữ”. Bản gốc lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2016.
- ^ “Angola General Conflict Information”. Uppsala Conflict Data Program. Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 5 tháng 6 năm 2013.
- ^ The MPLA adopted the label "Marxist-Leninist" in 1977, but at the same time eliminated by way of a massacre its wing that wanted it to become communist; the label was then given up again in 1991. UNITA adopted anti-communist rhetoric for reasons of convenience, and also gave it up in 1991.