Nhóm chức

khái niệm nhóm chức

Nhóm chức[1] là nguyên tử hay nhóm nguyên tử xuất hiện trong các hợp chất hữu cơ, quyết định tính chất hóa học đặc trưng của hợp chất hữu cơ đó. Cùng một nhóm chức sẽ trải qua (các) phản ứng hóa học tương tự hoặc tương tự bất kể kích thước của phân tử mà nó là một phần.[2][3] Điều này cho phép dự đoán có hệ thống các phản ứng hóa học và hành vi của các hợp chất hóa học và thiết kế các tổng hợp hóa học. Hơn nữa, khả năng phản ứng của một nhóm chức năng có thể được sửa đổi bởi các nhóm chức năng khác gần đó. Trong tổng hợp hữu cơ, xen kẽ nhóm chức năng là một trong những loại biến đổi cơ bản.

Lớp chất Nhóm Công thức Tiền tố Hậu tố Ví dụ
Rượu Rượu R−OH hydroxy- -ol CH3−CH2−CH2−OH Propan-1-ol
Andehit Formyl R−C(=O)H   -al CH2=CH−CHO Propenal
Amin Amin R−NH2 amino- -amin CH3 −NH2 Metyl amin
Axit cacboxylic Axit không có ion:
R−C(=O)OH
hydrocarboxy- axit- -ôic CH2=CH−COOH Axit propenôic
có ion:
R−C(=O)O
Este Este R−C(=O)O−R′ gốc hydrocarbon + gốc axit CH3 −COO−C2H5 Etyl axetat
Nitrô Nitrô R−NO2 nitrô + tên hydrocarbon tương ứng CH3−NO2 Nitro metan
xeton Cacbonyl R-CO-R' gốc R + gốc R' + xeton CH3-CO-CH2CH3 Etyl metyl xeton
Ether Ether R-O-R' Gốc R + ether + gốc R' CH3-CH2-O-CH2-CH3 Ethoxyethane
Dẫn xuất halogen Dẫn xuất halogen R-C(=O)-H tên hydrocarbon tương ứng + dẫn xuất halogen CH2=CH-Cl Vinyl chloride

Ngoài ra còn có các nhóm Axyl (R-CO-), akoxyl hay là ete bỏ bớt 1 nhánh (R-O-),v.v

Chú thích

sửa
  1. ^ bài viết này đã được sửa lại theo SGK Hóa học 11 & 12 nâng cao, NXB giáo dục VN, 2006
  2. ^ Compendium of Chemical Terminology (IUPAC "Gold Book") functional group
  3. ^ March, Jerry (1985), Advanced Organic Chemistry: Reactions, Mechanisms, and Structure (ấn bản thứ 3), New York: Wiley, ISBN 0-471-85472-7