Nhóm ngôn ngữ Balt-Slav
Nhóm ngôn ngữ Balt-Slav là một nhánh của ngữ hệ Ấn-Âu. Theo truyền thống, nó bao gồm các ngôn ngữ gốc Balt và Slav. Các ngôn ngữ Balt và Slav có chung một số đặc điểm ngôn ngữ không tìm thấy ở bất kỳ nhánh Ấn-Âu nào khác, điều này nói lên một thời kỳ phát triển chung. Mặc dù khái niệm về sự thống nhất Balt-Slav bị tranh cãi[2] (một phần do tranh chấp chính trị), nhưng hiện nay có sự đồng thuận chung giữa các chuyên gia về ngôn ngữ học Ấn-Âu để phân loại các ngôn ngữ Balt và Slav thành một nhánh duy nhất, chỉ với một số chi tiết về bản chất của mối quan hệ của chúng còn lại trong tranh cãi.[3]
Nhóm ngôn ngữ Balt-Slav
| |
---|---|
Phân bố địa lý | Bắc Âu, Đông Âu, Trung Âu, Đông Nam Âu, Bắc Á, các khu vực ở Trung Á Tổng số người nói = khoảng 320 triệu |
Phân loại ngôn ngữ học | Ấn-Âu
|
Tiền ngôn ngữ | tiếng Balt-Slav nguyên thủy |
Ngữ ngành con | |
Glottolog: | balt1263[1] |
Các quốc gia có ngôn ngữ quốc gia là:
Slav Đông
Slav Tây
Slav Nam
Balt Đông |
Ngôn ngữ Balt-Slav nguyên thủy có thể phục dựng bằng phương pháp so sánh, phát triển từ ngôn ngữ Ấn-Âu nguyên thủy bằng các luật thay đổi âm vị được xác định rõ ràng, và từ đó các ngôn ngữ Slav và Balt hiện đại phân tách. Một phương ngữ đổi mới được tách ra khỏi cụm phương ngữ Balt-Slav và trở thành tổ tiên của ngôn ngữ Slav nguyên thủy, từ đó phát triển thành tất cả các ngôn ngữ Slav.[4]
Phân loại nội tại
sửaSơ đồ phát sinh ngôn ngữ Balt-Slav truyền thống
| ||||||||||||||||
Sơ đồ phát sinh ngôn ngữ Balt-Slav thay thế
| |||||||||||||
Các đặc điểm được chia sẻ của các ngôn ngữ Balt-Slav
sửaMức độ quan hệ giữa các ngôn ngữ Balt và Slav được thể hiện bằng một loạt các đổi mới chung không được chia sẻ với các ngôn ngữ Ấn-Âu khác và theo trình tự thời gian tương đối của các đổi mới này có thể được thiết lập. Các ngôn ngữ Balt và Slav cũng chia sẻ một số từ được thừa hưởng. Chúng hoàn toàn không được tìm thấy trong các ngôn ngữ Ấn-Âu khác (trừ khi được mượn) hoặc được thừa hưởng từ ngôn ngữ Ấn-Âu nhưng đã trải qua những thay đổi giống nhau có thể thấy được khi so sánh với các ngôn ngữ Ấn-Âu khác.[5] Điều này chỉ ra rằng các ngôn ngữ Balt và Slav có thời kỳ phát triển chung, ngôn ngữ Balt-Slav nguyên thủy.
Xem thêm
sửaChú thích
sửa- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Balto-Slavic”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ “Balto-Slavic languages. Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online”. Encyclopædia Britannica Inc. Truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2012.
Those scholars who accept the Balto-Slavic hypothesis attribute the large number of close similarities in the vocabulary, grammar, and sound systems of the Baltic and Slavic languages to development from a common ancestral language after the breakup of Proto-Indo-European. Those scholars who reject the hypothesis believe that the similarities are the result of parallel development and of mutual influence during a long period of contact.
- ^ Fortson (2010).
- ^ Young (2009).
- ^ Mažiulis, Vytautas. “Baltic languages”. Truy cập ngày 10 tháng 10 năm 2008.
Tham khảo
sửa- Andersen, Henning (1996). Reconstructing Prehistorical Dialects. Berlin: Mouton de Gruyter. ISBN 3-11-014705-X.
- Barschel; Kozianka; Weber biên tập (1992). Indogermanisch, Baltisch und Slawisch, Kolloquium in Zusammenarbeit mit der Indogermanischen Gesellschaft in Jena, September 1989 (bằng tiếng Đức). Munich: Otto Sagner. ISBN 3-87690-515-X.
- Beekes, Robert (2011). Comparative Indo-European Linguistics (ấn bản thứ 2). Amsterdam: John Benjamins.
- Clackson, James (2007). Indo-European Linguistics, An Introduction. Cambridge University Press. ISBN 978-0521653671.
- Curta, Florin (2004). “The Slavic Lingua Franca. (Linguistic Notes of an Archaeologist Turned Historian)”. East Central Europe. 31 (31): 125–148. doi:10.1163/187633004X00134.
- Derksen, Rick (2008). Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon. Leiden: Brill.
- Fortson, Benjamin W. (2010). Indo-European Language and Culture: An Introduction (ấn bản thứ 2). Malden, Massachusetts: Blackwell. ISBN 978-1-4051-8896-8.
- Gray, R.D.; Atkinson, Q.D. (2003). “Language-tree divergence times support the Anatolian theory of Indo-European origin”. Nature. 426 (6965): 435–439. Bibcode:2003Natur.426..435G. doi:10.1038/nature02029. PMID 14647380. S2CID 42340.
- Hill, Eugen (2016). “Phonological evidence for a Proto-Baltic stage in the evolution of East and West Baltic”. International Journal of Diachronic Linguistics and Linguistic Reconstruction. 13: 205–232.
- Holzer, Georg (2001). “Zur Lautgeschichte des baltisch-slavischen Areals”. Wiener slavistisches Jahrbuch (bằng tiếng Đức) (47): 33–50.
- Holzer, Georg (2002). “Urslawisch” (PDF). Enzyklopädie des Europäischen Ostens (bằng tiếng Đức). Klagenfurt: Wieser Verlag. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 27 tháng 9 năm 2007. Truy cập ngày 1 tháng 10 năm 2008.
- Holzer, Georg (2007). Historische Grammatik des Kroatischen. Einleitung und Lautgeschichte der Standardsprache (bằng tiếng Đức). Frankfurt am Main: Peter Lang. ISBN 978-3-631-56119-5.
- Kapović, Mate (2017). The Indo-European Languages (ấn bản thứ 2). London: Routledge. ISBN 978-0-415-73062-4.
- Kim, Ronald I. (2018). “The phonology of Balto-Slavic”. Trong Klein, Jared; Joseph, Brian; Fritz, Matthias (biên tập). Handbook of Comparative and Historical Indo-European Linguistics. Vol. 3. Berlin: De Gruyter Mouton. tr. 1974–1985.
- Kortlandt, Frederik (1978). “I.-E. palatovelars before resonants in Balto-Slavic” (PDF). Recent Developments in Historical Phonology: 237–243. doi:10.1515/9783110810929.237. ISBN 978-90-279-7706-9. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 17 tháng 5 năm 2014.
- Kortlandt, Frederik (1977). “Historical laws of Baltic accentuation”. Baltistica. 13 (2): 319–330. doi:10.15388/baltistica.13.2.1129.
- Kortlandt, Frederik (2009). Baltica & Balto-Slavica. Amsterdam-New York: Rodopi. ISBN 978-90-420-2652-0.
- Kortlandt, Frederik (2018). “Proto-Baltic?”. Baltistica. 53 (2): 175–185. doi:10.15388/baltistica.53.2.2338.
- Mallory, J. P.; Adam, D. Q. (2006). The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World. Oxford University Press. ISBN 0-19-928791-0.
- Matasović, Ranko (2005). “Toward a relative chronology of the earliest Baltic and Slavic sound changes”. Baltistica. 40 (2). doi:10.15388/baltistica.40.2.674.
- Matasović, Ranko (2008). Poredbenopovijesna gramatika hrvatskoga jezika (bằng tiếng Croatia). Zagreb: Matica hrvatska. ISBN 978-953-150-840-7.
- Novotná, Petra; Blažek, Václav (2007). “Glottochronology and its application to the Balto-Slavic languages”. Baltistica. XLII (2): 185–210. doi:10.15388/baltistica.42.2.1168.
- Olander, Thomas (2002). Det baltoslaviske problem – Accentologien (PDF) (Master's thesis) (bằng tiếng Đan Mạch). Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 30 tháng 7 năm 2010. Lưu trữ 2011-07-19 tại Wayback Machine Thomas Olander's master's thesis on the existence of Balto-Slavic genetic node solely on the basis of accentological evidence
- Olander, Thomas (2009). Balto-Slavic Accentual Mobility. Berlin & New York: Mouton de Gruyter. ISBN 978-3-11-020397-4.
- Petit, Daniel (2004). “Les langues baltiques et la question balto-slave”. Histoire Épistémologie Langage. 26 (2): 7–41. doi:10.3406/hel.2004.2092.
- Stang, Christian (1957). Slavonic accentuation. Oslo: Universitetsforlaget. ISBN 978-82-00-06078-9.
- Szemerényi, Oswald (1957). “The problem of Balto-Slav unity”. Kratylos. 2: 97–123.
- Young, Steven (2009). “Balto-Slavic languages”. Concise Encyclopedia of Languages of the World: 135–136. ISBN 978-0-08-087774-7.
- Young, Steven (2017). “Baltic”. Trong Kapović, Mate (biên tập). The Indo-European Languages (ấn bản thứ 2). London: Routledge. tr. 486–518. ISBN 978-0-415-73062-4.
Liên kết ngoài
sửa- Balto-Slavic Accentuation, by Kortlandt; a very idiosyncratic approach to Balto-Slavic accentuation
- (bằng tiếng Nga), 2005
|title=
trống hay bị thiếu (trợ giúp) (Bernstein and Trubachev on the Balto-South-Slavic isoglosses) - Biennial International Workshop on Balto-Slavic Natural Language Processing