Tiếng Mantsi
Tiếng Mantsi (còn được gọi là tiếng Lô Lô, tiếng Lô Lô Hoa hoặc tiếng Lô Lô Đỏ), là một ngôn ngữ thuộc nhóm ngôn ngữ Lô Lô-Miến nói bởi người Di ở Trung Quốc và người Lô Lô ở Việt Nam.
| Tiếng Mantsi | |
|---|---|
| mã53 tsi53 | |
| Sử dụng tại | Việt Nam, Trung Quốc |
| Tổng số người nói | 37.000 |
| Dân tộc | Lô Lô |
| Phân loại | Hán-Tạng
|
| Hệ chữ viết | Chữ Yi |
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-3 | cả hai:nty – Mantsiyso – Nisi |
| Glottolog | mant1265 Mantsi[1]nisi1238 Nisi[2] |
Tiếng Mantsi có 40 khởi âm, 27 nguyên âm (11 nguyên âm đơn và 13 nguyên âm kép) và 6 thanh điệu (Lama 2012).
Phân loại
sửaTiếng Mantsi có thể liên quan đến tiếng Kathu (Kasu, Gasu) và tiếng Mo'ang (mɯaŋ51) của châu Văn Sơn, Vân Nam, Trung Quốc (Edmondson 2003). Lama (2012) kết luận rằng tiếng Mantsi (Mondzi) và tiếng Mo'ang tạo thành nhánh khác biệt nhất của nhóm ngôn ngữ Lô Lô-Miến.
Phân bố
sửaNgười Lô Lô Đỏ và Lô Lô Hoa sống ở tỉnh Hà Giang của Việt Nam. Cả hai đều nói ngôn ngữ tương tự nhau. Ngôn ngữ người Lô Lô Đỏ nói đã được Jerold A. Edmondson nghiên cứu vào cuối những năm 1990. Tại huyện Phú Ninh, Vân Nam, Trung Quốc, các ngôn ngữ liên quan khác được sử dụng bởi tộc người được gọi là Lô Lô Trắng (Edmondson 2003).
Dân tộc Lô Lô ở miền bắc Việt Nam gồm 3.134 người ở Hà Giang, Cao Bằng và huyện Mường Khương của tỉnh Lào Cai. Họ còn được gọi là Mùn Di, Di, Màn Di, La La, Qua La, Ô Man, và Lu Lộc Màn.[3]
- Lô Lô Hoa
- Tỉnh Hà Giang
- Xín Cái, huyện Mèo Vạc
- Lũng Cú, huyện Đồng Văn
- Lô Lô Đỏ
- Lô Lô Trắng
- Tỉnh Hà Giang
Người Lô Lô Đen sống ở huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng, ngay phía đông của tỉnh Hà Giang. Người Lô Lô Đen (Ma Ndzi) của Cao Bằng được đề cập trong Iwasa (2003).
- Lô Lô Đen
- Huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng
- Hồng Tri (bao gồm làng Nà Van [4])
- Đức Hạnh (Bảo Lạc)
- Nghàm Lồm, xã Cô Ba
Quốc (2011)
sửaQuốc (2011) liệt kê các làng dân tộc Lô Lô sau đây ở miền bắc Việt Nam.
- Huyện Mèo Vạc, Hà Giang
- xã Thượng Phùng
- bản Mỏ Phàng
- bản Hoa Cà
- xã Tân Cái
- Cờ Tẳng
- Cờ Lẳng
- Mè Lẳng
- bản Sắng Pả A / B, Mèo Vạc
- xã Thượng Phùng
- Huyện Đồng Văn, Hà Giang
- bản Lô Lô, xã Lũng Cú
- bản Mã Là, xã Lũng Táo
- khu Đoàn Kết, xã Sủng Là
- Huyện Bảo Lạc, Cao Bằng
- xã Hồng Trị
- Cốc Xả Trên/Dưới
- Khau Cà
- Khau Trang
- Nà Van
- Khuổi Khon
- Khuổi Pao
- bản Ngàm Lầm, xã Cô Ba
- xã Hồng Trị
- Huyện Bảo Lâm, Cao Bằng
- xã Đức Hạnh
Tham khảo
sửa- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Mantsi”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Nisi (China)”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ “Archived copy”. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 3 năm 2012. Truy cập ngày 22 tháng 10 năm 2012.Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (liên kết)
- ^ Iwasa Kazue. 2003. "A Wordlist of the Ma Ndzi Language". Descriptive and Theoretical Studies in Minority Languages of East and Southeast Asia, 69-76. ELPR Publications A3-016.
- Edmondson, Jerold A. 2003. Three Tibeto-Burman Languages of Vietnam[liên kết hỏng]. m.s.
- Hsiu, Andrew. 2014. "Mondzish: a new subgroup of Lolo-Burmese Lưu trữ 2016-03-03 tại Wayback Machine". In Proceedings of the 14th International Symposium on Chinese Languages and Linguistics (IsCLL-14). Taipei: Academia Sinica.
- Quốc Khánh Vũ. 2011. Người Lô Lô ở Việt Nam [The Lo Lo in Vietnam]. Hanoi: VNA Publishing House [Nhà xuất bản thông tấn].