Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Mạch gỗ”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n Đã lùi lại sửa đổi của 123.16.27.65 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Tuanminh01
Thẻ: Lùi tất cả
Bổ sung thông tin, hình và nguồn trích dẫn.
Dòng 1:
[[Tập tin:Stem-cross-section2Pinus heldreichii Den Ouden.jpg|framenhỏ|Mặt cắt mô tảngang của 1 thân cây, có[[thông cácBosnia]] bó(Pinus mạchHoldreichii) gỗdưới vàkính mạchhiển libe<ref>[http://www.hydroponicistvi.com WinterborneXylem J,nhuộm 2005.màu ''Hydroponicshồng -ở Indoorgiữa Horticulture'']</ref>trung trụ.]]
'''Mạch gỗ''' (cũng gọi: xylem) là một loại mạch vận chuyển nước và ion khoáng ở cây trên cạn.<ref>Campbell và cộng sự: "Sinh học" - [[Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam|Nhà xuất bản Giáo dục]], 2010.</ref><ref name=":0">"Sinh học 11" - [[Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam|Nhà xuất bản Giáo dục]], 2018.</ref> Đây là mô dẫn truyền chất lỏng từ phía dưới (rễ) lên phía trên (thân và lá) của thực vật, tương tự như mạch máu ở động vật.
'''Mạch gỗ''' thuật ngữ khoa học là xylem (chữ "xylem" bắt nguồn từ 1 từ cổ điển Hy Lạp ξυλον (xylon), có nghĩa là "gỗ"), là tổ chức dẫn truyền nhựa nguyên (khoáng và nước) trong thân cây, chỉ có ở cây gỗ lá rộng. Mạch gỗ chiếm 20-30% thể tích thân cây. Cấu tạo mạch gỗ là tập hợp của các tế bào mạch gỗ nối tiếp nhau thành ống dài theo chiều dọc của thân cây. Quan sát dưới [[kính hiển vi]], [[tế bào]] mạch gỗ có hình dạng: [[hình trụ]], hình trống hoặc viên trụ. Mạch gỗ là thành phần lớn nhất trong cấu tạo thô đại của gỗ nên dễ quan sát nhất, trên mặt cắt ngang nó có hình tròn hoặc elip nên gọi là lỗ mạch, trên mặt cắt xuyên tâm và tiếp tuyến nó có dạng ống nên gọi là ống mạch.
 
Mạch gỗ trong tiếng Anh và nhiều ngôn ngữ khác gọi là '''xylem''' (phát âm tiếng Anh: /ˈzaɪləm/,<ref>{{Chú thích web|url=https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/xylem|tựa đề=Xylem|tác giả=|họ=|tên=|ngày=|website=|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref> tiếng Việt: xy-lem<ref name=":0" />). Từ "xylem" này bắt nguồn từ một danh từ Hy Lạp cổ là ξυλον (xylon, có nghĩa là "gỗ"). Mạch gỗ là mô dẫn bắt buộc của hầu hết các cây thân gỗ, trên cạn, thường chiếm 20-30% thể tích thân cây.
 
== Đặc điểm ==
Mạch gỗ là tập hợp các tế bào đã chết, hoá gỗ. Tế bào mạch gỗ gồm hai loại chính là [[quản bào]] và [[mạch ống]]. Những tế bào cùng loại nối liền với nhau tạo thành ống dẫn hình trụ kéo dài từ rễ lên thân và đến lá cây. Các tế bào này nối với nhau theo kiểu "đuôi" tế bào trên nối liền với "đầu" tế bào dưới thành ống, đồng thời các ống kề nhau nối với nhau qua nhiều lỗ bên. Kiểu nối này giúp cho một tế bào bị tắc, thì dòng dịch của mạch gỗ vẫn chuyển lên qua các lỗ bên và ngược lại.<ref name=":0" /><ref>{{Chú thích web|url=https://basicbiology.net/plants/physiology/xylem-phloem|tựa đề=XYLEM AND PHLOEM|tác giả=|họ=|tên=|ngày=|website=|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref>
 
== Phân bố ==
Quan sát cấu tạo thô đại trên mặt cắt ngang của thân cây, lỗ mạch thường có các dạng phân bố:
Hàng 19 ⟶ 25:
* [[Lỗ thông ngang]]
* [[Lỗ xuyên mạch]]
* [[Mạch rây]]
 
== Tham khảo ==
;Tiếng Việt:
* Giáo trình Khoa học gỗ - [[Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam|Đại học Lâm nghiệp Việt Nam]]
;Tiếng Anh:
{{tham khảo|2}}▼
{{sơ khai}}
 
== Nguồn trích dẫn ==
▲{{tham khảo|2}}
[[Thể loại:Cấu tạo gỗ]]
[[Thể loại:Mô]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Mạch_gỗ”