Chương Yêu Nhi

Chương Yêu Nhi (chữ Hán: 章要兒; 506 – 570), thụy hiệu Tuyên hoàng hậu (宣皇后), là hoàng hậu của Trần Vũ Đế Trần Bá Tiên thời Nam-Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc.

Chương Yêu Nhi 章要兒
Hoàng hậu Nam Trần
Thụy hiệu	Tuyên hoàng hậu
Hoàng hậu Nam Trần
Nhiệm kỳ 557–559
Quân chủ	Trần Vũ Đế
Tiền nhiệm	đầu tiên Vương hoàng hậu (với tư cách Hoàng hậu Lương)
Kế nhiệm	Thẩm Diệu Dung
Hoàng thái hậu Nam Trần
Nhiệm kỳ 559–566
Quân chủ	Trần Văn Đế
Tiền nhiệm	đầu tiên
Kế nhiệm	Thẩm Diệu Dung
Nhiệm kỳ 568–570
Quân chủ	Trần Tuyên Đế
Tiền nhiệm	Thẩm Diệu Dung
Kế nhiệm	Liễu Kính Ngôn
Thái hoàng thái hậu Nam Trần
Nhiệm kỳ 566–568
Quân chủ	Trần Phế Đế
Tiền nhiệm	đầu tiên
Kế nhiệm	cuối cùng
Thông tin cá nhân
Sinh	506
Mất
Thụy hiệu	Tuyên hoàng hậu
Ngày mất	570
An nghỉ	Lăng Vạn An
Giới tính	nữ
Gia quyến
Thân phụ	Chương Cảnh Minh
Phối ngẫu	Trần Bá Tiên
Hậu duệ	Trần Xương
Quốc gia	Trần
Thời kỳ	Nhà Trần
x • t • s

Tiểu sử

Chương Yêu Nhi nguyên quán ở Ngô Hưng (吳興; nay là Hồ Châu, Chiết Giang). Phụ thân là Chương Cảnh Minh (章景明), nguyên họ Nữu (鈕), nhưng khi làm con nuôi của nhà họ Chương thì chuyển sang họ Chương. Mẹ bà là Tô thị (苏氏).

Chương Yêu Nhi không phải vợ chính của Trần Bá Tiên. Bá Tiên cưới vợ đầu tiên là con gái của Tiền Trọng Phương (錢仲方), nhưng Tiền thị đã mất sớm, Trần Bá Tiên cưới Chương Yêu Nhi sau cái chết của Tiền thị.

Chương Yêu Nhi được mô tả là mỹ lệ xuất chúng, lại giỏi toán, làm thơ và từ. Bà hạ sinh tối thiểu một con trai là Trần Xương, nhưng không biết các con còn lại của Trần Bá Tiên (tối thiểu 5 trai (không ai sống đến tuổi trưởng thành) và 2 gái) có phải là con do bà sinh ra không.

Tháng 6 năm 545, Trần Bá Tiên cùng Tiêu Bột, Dương Phiêu khởi quân đánh Lý Nam Đế ở Giao Châu - Miền Bắc Việt Nam) nhằm diệt nước Vạn Xuân. Trong chiến dịch này, Chương phu nhân cùng con trai là Trần Xương ở lại Ngô Hưng.

Năm 548, trong lúc Trần Bá Tiên đang cầm cự với quân Vạn Xuân thì nước Lương có loạn, ông được lệnh mang quân về cứu Lương Đế. Tướng Hầu Cảnh khởi loạn, mang quân đánh chiếm kinh thành Kiến Khang, vây Lương Vũ Đế chết đói ở Đài Thành (Cung Thành, Nam Kinh) tháng 3 năm 549, bắt giam 2 mẹ con Chương Yêu Nhi và Trần Xương. Tuy nhiên, Hầu Cảnh không giết Chương phu nhân và Trần Xương.

Năm 552, Hầu Cảnh thua trận bỏ chạy, giữa đường bị giết chết. Lương Nguyên Đế ghi công lao, phong Trần Bá Tiên được phong làm Thứ sử Giang Châu. Chương Yêu Nhi trở thành Giang Châu thứ sử phu nhân. Con trai Trần Xương chỉ mới 15 tuổi trở thành người đứng đầu chính quyền ở Ngô Hưng.

Năm 554, kinh đô mới Giang Lăng thất thủ khi quân Tây Ngụy tấn công. Lương Nguyên Đế bị giết, Trần Xương và người cháu họ Trần Húc bị bắt giữ tại Trường An.

Tháng 10 năm 557, Trần Bá Tiên phế Lương Kính Đế lên ngôi, lập ra nhà Trần. Sử gọi ông là Trần Vũ Đế.

Hoàng hậu

Sau khi lên ngôi, Trần Vũ Đế phong Chương Yêu Nhi làm Hoàng hậu, phong cho mẹ vợ là An Cát hầu phu nhân. Vũ Đế yêu cầu Bắc Chu thả con trai Trần Xương và cháu trai Trần Húc ra, nhưng kình địch từ chối.

Năm 558, An Cát hầu phu nhân qua đời. Vũ Đế truy tôn cha vợ là Chương Cảnh Minh làm Quảng Đức hầu, an táng phu nhân cùng Quảng Đức hầu một cách trang trọng.

Mùa hè năm 559, Trần Vũ Đế lâm bệnh qua đời, thọ 57 tuổi. Vì con ông là Trần Xương đang bị bắt làm tù binh, sau khi tham khảo ý kiến từ Đỗ Lăng (杜稜) và Thái Cảnh Lịch (蔡景歷), Hoàng hậu Chương Yêu Nhi đã quyết định không công bố về việc Vũ Đế mất và cho triệu Trần Thiến trở về Kiến Khang. Các quan viên triều đình đã quyết định ủng hộ Trần Thiến lên ngôi làm Hoàng đế, còn Chương hoàng hậu thì thoạt đầu đã lưỡng lự do hy vọng con trai mình Trần Xương sẽ trở về kế vị, song cuối cùng bà cũng chấp thuận. Trần Thiến lên ngôi hoàng đế triều Trần, tức Trần Văn Đế.

Thái Hoàng nhà Trần

Trần Văn Đế tôn phong Chương hoàng hậu làm Hoàng thái hậu. Chương thái hậu ngự tại Từ Huấn cung (慈訓宮). Bà không can dự triều chính đưới triều Văn Đế.

Năm 560, Bắc Chu đã cho đưa con trai Chương Thái hậu là Trần Xương trở về nước, Trần Xương đã viết thư cho Trần Văn Đế với ngôn từ ngạo mạn vô lễ, yêu cầu hoàng vị từ Trần Văn Đế. Tuy nhiên, khi đang qua Trường Giang, tướng Hầu An Đô đã sát hại Trần Xương và quăng thi thể xuống Trường Giang. Về đến Kiến Khang, An Đô tuyên bố rằng Trần Xương trượt chân ngã xuống sông. Để tỏ lòng cảm kích, Trần Văn Đế đã phong Hầu An Đô là Thanh Viễn quận công.

Mùa hè năm 566, Văn Đế lâm bệnh và qua đời ngay sau đó, Thái tử Trần Bá Tông lên ngôi, tức Trần Phế Đế. Trần Bá Tông tôn bà cô Chương Yêu Nhi làm Thái hoàng thái hậu.

Vào đông năm 568, Trần Húc đã ban một chiếu chỉ nhân danh Chương Thái hoàng thái hậu, vu cáo Trần Bá Tông là một phần trong âm mưu của Lưu Sư Tri và Hoa Kiểu. Chiếu chỉ còn nói rằng Văn Đế đã biết Trần Bá Tông bất tài, và rằng ý nguyện trao hoàng vị cho Trần Húc của Văn Đế phải được thực hiện. Trần Bá Tông bị phế truất và bị giáng làm Lâm Hải vương, trong khi Trần Bá Mậu bị giáng làm Ôn Ma hầu và sau đó bị ám sát.

Trần Húc đã để trống hoàng vị trong hơn một tháng, song cuối cùng đã lên ngôi vua vào xuân năm 569, trở thành Trần Tuyên Đế. Ông giáng Chương Thái hoàng thái hậu làm Hoàng thái hậu.

Năm Thái Kiến thứ 2 (570), Chương Thái hậu qua đời, hưởng thọ 65 tuổi. Bà được an táng với thụy hiệu là Tuyên hoàng hậu (宣皇后) cạnh Trần Vũ Đế.

Tham khảo

• Trần thư, quyển 1, 2, 7.
• Nam sử, quyển 9 [1] Lưu trữ 2008-02-10 tại Wayback Machine, 12 [2] Lưu trữ 2008-02-07 tại Wayback Machine.
• Tư trị thông giám, quyển 167, 170.