Nguyễn Đáng
Nguyễn Đáng (16 tháng 11 năm 1925 - 8 tháng 4 năm 1984), tên thường gọi là Năm Trung, là nhà hoạt động Cách mạng Việt Nam, chính khách người Việt Nam. Ông từng giữ các chức vụ Ủy viên Dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IV, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa V và Bí thư Tỉnh ủy Cửu Long (năm 1991 phân chia thành Vĩnh Long và Trà Vinh).[1]
Nguyễn Đáng | |
|---|---|
 Chân dung Nguyễn Đáng | |
Chức vụ | |
| Nhiệm kỳ | 1976 – 1984 |
| Kế nhiệm | Nguyễn Ký Ức |
| Phó Bí thư Tỉnh ủy | Nguyễn Ký Ức Trịnh Văn Lâu |
| Nhiệm kỳ | 1982 – 1984 |
| Nhiệm kỳ | 1975 – 1976 |
| Kế nhiệm | đã giải thể |
| Nhiệm kỳ | 1965 – 1971 |
| Tiền nhiệm | Phạm Văn Kiết |
Thông tin chung | |
| Sinh | 16 tháng 11, 1925 Huyền Hội, Càng Long, Trà Vinh, Nam Kỳ, Liên Bang Đông Dương |
| Mất | 8 tháng 4, 1984 (58–59 tuổi) Bệnh viện Hữu Nghị Việt - Xô (nay là bệnh viện Hữu Nghị), Việt Nam |
| Nghề nghiệp | Chính trị gia |
| Dân tộc | Kinh |
| Đảng chính trị |  Đảng Cộng sản Việt Nam |
| Cha | Nguyễn Văn Tỵ |
| Mẹ | Phạm Thị Huệ |
Nguyễn Đáng từ rất sớm đã đến với Cách mạng. Ông tham gia hoạt động tích cực trong các phong trào đấu tranh giành chính quyền, bảo vệ thành quả Cách mạng Tháng Tám mà phong trào Việt Minh đã giành thắng lợi trong Chiến tranh Việt Nam.
Tiểu sử và sự nghiệp sửa
Tuổi trẻ sửa
Nguyễn Đáng sinh ngày 16 tháng 11 năm 1925 ở ấp Giồng Bèn, xã Huyền Hội, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh ngày nay (lúc bấy giờ thuộc Liên bang Đông Dương) trong một gia đình nghèo. Cha mẹ của ông là ông Nguyễn Văn Tỵ và bà Phạm Thị Huệ đều làm tá điền cho địa chủ Lâm Quang Vĩnh (Lâm Quang So).
Hoạt động Cách mạng sửa
Giai đoạn năm 1944 - 1975 sửa
Năm 1944, qua sự tuyên truyền của cán bộ cơ sở Cách mạng là ông Năm Tý, Nguyễn Đáng nhận thấy được trách nhiệm của mình với nỗi đau của quê hương đất nước và quyết định tham gia Cách mạng. Ông thôi ở đợ cho địa chủ chuyển sang làm nghề đánh thuê xe ngựa hàng ngày từ Huyền Hội đi Bãi San, Tiểu Cần, Cầu Kè, Mai Phốp,... Trong thời gian này, ông vừa đánh xe vừa làm liên lạc nắm bắt tình hình địch báo lại cho cơ sở. Một thời gian, cha ông biết được ông tham gia cách mạng, có phần lo lắng, sợ con nguy hiểm nhưng không nói ra và âm thầm làm giúp những công việc cho Nguyễn Đáng. Còn ông, ban ngày giúp việc cha mẹ không được, ban đêm ông cố làm thêm để phụ giúp gia đình.
Đầu năm 1945, phong trào Cách mạng phát triển mạnh, Nguyễn Đáng gia nhập Thanh niên Tiền phong tổ chức hoạt động tích cực chờ thời cơ. Ngày 25 tháng 8 năm 1945, ông tham gia lực lượng thanh niên cùng nhân dân xã Huyền Hội nổi dậy giành chính quyền. Khi chính quyền Cách mạng được thành lập ông được phụ trách Đội thanh niên cứu quốc xã Huyền Hội, vận động thanh niên tham gia lực lượng vũ trang, xây dựng Trung đội du kích, lãnh đạo tổ chức hoạt động trừ gian diệt tề, chống càn quét lấn chiếm, bảo vệ thành quả Cách mạng Tháng Tám.
Năm 1947, Nguyễn Đáng được kết nạp vào Đảng Cộng sản, được giao nhiệm vụ Xã đội trưởng, Trưởng Công an xã Huyền Hội.
Năm 1951, trong trận chống càn quét của thực dân Pháp, ông bị bắt giam ở Khám Lớn Trà Vinh. Bị địch tra khảo đánh đập tàn nhẫn nhưng ông vẫn giữ vững khí tiết Cách mạng, tiếp tục hoạt động trong chi bộ nhà tù. Nhờ mưu trí, sau tám tháng trong tù, ông cùng một trăm tù nhân khác vượt ngục bí mật trở về Huyền Hội bám dân bám đất mà hoạt động, củng cố lại phong trào Cách mạng.
Tháng 5 năm 1954, Nguyễn Đáng được cử làm Bí thư xã Huyền Hội.
Năm 1956, ông đảm nhận Huyện ủy viên huyện Càng Long.
Năm 1959, Nguyễn Đáng là Bí thư huyện Càng Long. Thời kì này, luật 10/59 của Mỹ Diệm tiến hành "tố cộng, diệt cộng" lê máy chém khắp nơi đàn áp phong trào Cách mạng. Thời gian này ông tập trung chỉ đạo thành lập và phát triển lực lượng vũ trang địa phương quân huyện, đẩy mạnh phong trào ba mũi giáp công, gom dân lập ấp chiến lược, tổ chức nổi dậy hưởng ứng chiến dịch Đồng Khởi.
Tháng 3 năm 1961, Nguyễn Đáng được bầu vào Tỉnh ủy kiêm Chính trị viên Tỉnh đội Trà Vinh.
Năm 1965, Nguyễn Đáng được bổ nhiệm làm Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh. Trong thời gian này Mỹ-ngụy tăng cường đánh phá, ông lãnh đạo đấu tranh chính trị - binh vận - vũ trang bám dân bám đất tấn công phản kích địch, coi trọng công tác Khmer, thắt chặt đoàn kết quân - dân và các dân tộc cùng chống địch giải phóng được nhiều vùng rộng lớn, giải phóng quận lỵ Long Toàn. Với thành tích đó, năm 1964, Trà Vinh đạt Huân chương Quân công hạng II, là tỉnh dẫn đầu các tỉnh miền Tây về phong trào nhân dân, du kích chiến tranh và là một trong ba tỉnh nổi bật nhất trên chiến trường miền Nam.
Năm 1968, quân dân dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Đáng làm nên chiến thắng Xuân Mậu Thân, giải phóng nhiều vùng đất. Trà Vinh được tặng thưởng "Ngọn cờ đầu" toàn miền Tây với Huân chương Thành đồng hạng I và danh hiệu tám chữ vàng "Toàn dân đoàn kết, nổi dậy lập công".
Cuối năm 1968, Nguyễn Đáng là Khu ủy viên khu Tây Nam Bộ, chỉ đạo trực tiếp Tỉnh ủy Trà Vinh và vẫn giữ chức vụ Bí thư Tỉnh ủy Tỉnh Trà Vinh đến năm 1971.
Giai đoạn năm 1975 - 1984 sửa
Năm 1974, Nguyễn Đáng về Khu ủy, giữ chức vụ Trưởng Ban Binh vận, Trưởng Ban Phân ban chỉ đạo binh vận hai tỉnh Vĩnh Long và Trà Vinh. Trong chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, ông là Phó Tư lệnh Mặt trận miền Tây, chỉ đạo chiến trường trọng điểm Cần Thơ. Tiếp quản Long Xuyên, ông được Khu ủy chỉ định làm Bí thư tỉnh Long Châu Hà.
Tháng 2 năm 1976, tỉnh Long Châu Hà đổi thành tỉnh An Giang và Nguyễn Đáng được bổ nhiệm chức vụ Phó Bí thư thường trực Tỉnh ủy An Giang.
Đại hội Tỉnh Đảng bộ lần thứ I vòng II năm 1977, ông được bầu vào Bí thư Tỉnh ủy, Ủy viên Dự khuyết, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa V và ba nhiệm kì Đại hội Tỉnh Đảng bộ I, II,III ông được Đại hội bầu giữ chức vụ Bí thư Tỉnh ủy Cửu Long và giữ chức vụ này cho đến khi qua đời.
| Năm | Chức danh - Chức vụ |
| 1947 | Kết nạp vào Đảng Cộng sản, Xã đội trưởng, Trưởng Công an xã Huyền Hội (huyện Càng Long, Trà Vinh) |
| 1954 | Bí thư xã Huyền Hội |
| 1956 | Huyện ủy viên huyện Càng Long |
| 1959 | Bí thư Huyện ủy Càng Long |
| 1961 | Chính trị viên Tỉnh đội Trà Vinh |
| 1965 | Bí thư Tỉnh ủy Trà Vinh |
| 1968 | Khu ủy viên Khu Tây Nam bộ |
| 1974 | Trưởng Ban Binh vận, Trưởng Phân ban chỉ đạo Binh vận hai tỉnh Trà Vinh - Vĩnh Long |
| 1975 | Phó Tư lệnh Mặt trận miền Tây, Bí thư Tỉnh ủy Long Châu Hà |
| 1976 | Phó Bí thư Tỉnh ủy An Giang |
| 1977 | Bí thư Tỉnh ủy Cửu Long |
Nhận xét sửa
Nhà văn, nhà nghiên cứu Trần Bạch Đằng đã viết:
"Một con người đẹp như thế đó vĩnh biệt chúng ta. Anh yêu cuộc sống và anh phấn đấu ngoan cường để giành từng giây với cái chết, ngay vào thời điểm hoàn toàn tuyệt vọng.
Ông lưu luyến với bao nhiêu công việc còn dở dang. Nhưng bạn bè của ông nghĩ rằng ông không vắng mặt trong đội ngũ, ít nhất ông cũng để lại một cái gì không thể phai mờ, bằng chính cách sống của ông".[3]
Cổng thông tin điện tử Trà Vinh viết: "Đồng chí Nguyễn Đáng là một người nhân hậu, không quan cách, tác phong giản dị, dễ gần gũi với quần chúng. Đức tính lo cho người khác trước khi lo cho mình như bản chất có sẵn trong ông.
Trong lãnh chỉ đạo phong trào, ông đi sâu sát đến từng cơ sở. Ông ít ngồi văn phòng mà những nơi ông thường có mặt là các huyện, xã đến kiểm tra, đôn đốc giải quyết những vấn đề cấp thiết tại chỗ. Đi công tác ông thường mang theo máy bộ đàm để khi gặp vấn đề cần phải giải quyết ngay, ông mời Huyện ủy, Ủy ban Nhân dân huyện cùng đến giải quyết kịp thời. Ông biết lắng nghe sự góp ý chân tình của anh em, không tự ái mỗi khi có người khác góp ý, phê bình Tỉnh ủy và bản thân mình.
Ở tỉnh Cửu Long, đồng chí Nguyễn Đáng là trung tâm của khối đoàn kết nội bộ, rất mực yêu thương đồng chí, đồng bào. Đối với cấp trên, ông tôn trọng nhưng cũng rất trung thực, thật thà nói những điều chưa trông hoặc thấy cần trao đổi về các ý kiến chỉ đạo. Đối với cấp dưới, ông luôn coi mọi người là bạn bè. Trong Ban chấp hành Tỉnh Đảng bộ, Nguyễn Đáng là hạt nhân đoàn kết, có sức thuyết phục và cảm hóa mọi người. Năm 1981, đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn về thăm Đảng bộ và nhân dân Cửu Long đã biểu dương tỉnh có 4 cái được: “Được mùa, được lúa, được quân, được lòng dân phấn khởi”. Những cái được đó của Đảng bộ và quân dân tỉnh nhà không tách rời sự lãnh đạo của Tỉnh ủy Cửu Long do ông đồng chí Nguyễn Đáng lãnh đạo.
Đồng chí Nguyễn Đáng cũng là người rất quý trọng các nhà khoa học và các văn nghệ sĩ. Ông không phân biệt các nhà khoa học được đào tạo trong chế độ cũ hay mới, miễn là người đó giỏi chuyên môn, tận tụy với công việc. Ông thường nói: “Tôi chỉ tính điểm giỏi hay dở, tốt hay xấu ngay bây giờ”. Ông chỉ vào đầu mình và nói: “Cũ hay mới là ở cái này”."[4]
Một tháng chống chọi với bệnh tật là một tháng ông luôn nghĩ về những công việc đang tiến hành dở dang, các kế hoạch chưa thực hiện của tỉnh. Nằm trên giường bệnh mỗi khi tỉnh dậy, ông đều hỏi tình hình ở tỉnh những công việc ở tình nay đã làm đến đâu? Biết mình không qua khỏi cơn bệnh hiểm nghèo, ông dặn vợ: “Tôi mất rồi, mình trả ngôi nhà cho Đảng, về sống với anh em đồng chí. Anh em ăn chén cơm đầy, thì mình ăn chén cơm lưng, mình nhớ”."[4]
Lâm bệnh và qua đời sửa
Những ngày đầu tháng 3, dù ngã bệnh nhưng Nguyễn Đáng vẫn làm việc tích cực hăng say. Ông đi công tác ở các huyện thị xã trong tỉnh, rồi bệnh bộc phát, ông được đưa lên bệnh viện Thống Nhất ở Thành phố Hồ Chí Minh rồi chuyển ra bệnh viện Việt - Liên Xô ở Hà Nội.
Sau một tháng chống chọi với bệnh tật, vào lúc 1 giờ 2 phút ngày 8 tháng 4 năm 1984, Nguyễn Đáng trút hơi thở cuối cùng. Bạn bè, đồng chí, nhân dân tỉnh Cửu Long thương tiếc đưa tiễn Nguyễn Đáng về nơi an nghỉ cuối cùng ở Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Cửu Long (nay là nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Vĩnh Long).[5]
Giải thưởng sửa
- Huân chương Quyết thắng hạng I
- Huân chương Giải phóng hạng I
- Huân chương Kháng chiến chống Mĩ hạng I
- Huân chương Độc lập hạng I
- Huân chương "Lao động quên mình" do Nhà nước Liên xô tặng.[3]
Vinh danh sửa
- Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Đáng ở khóm 6, thị trấn Càng Long, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh được đặt theo tên của Nguyễn Đáng.[6]
- Trường THCS Nguyễn Đáng ở khóm 1, thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh được đặt theo tên của Nguyễn Đáng.[7]
- Tên của Nguyễn Đáng được đặt cho một số con đường ở Trà Vinh.[8][9]
- Sách "Đồng chí Nguyễn Đáng - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, suốt đời vì Đảng, vì dân" được xuất bản vào tháng 12 năm 2023. Nội dung quyển sách là cuộc đời của và sự nghiệp của Nguyễn Đáng.[10]
Hình ảnh sửa
-
Tượng bán thân Nguyễn Đáng ở trường THPT Nguyễn Đáng -
-
Tham khảo sửa
- ^ “Nguyễn Đáng (1925 – 1984)”. Đài Phát Thanh và Truyền Hình Vĩnh Long. Truy cập ngày 29 tháng 8 năm 2023.
- ^ Ảnh chụp tại trường THPT Nguyễn Đáng, tỉnh Trà Vinh, Việt Nam.
- ^ a b “Nguyễn Đáng (1925 - 1984)”.
- ^ a b “Nguyễn Đáng (1925-1984)”. travinh.gov.vn. Truy cập ngày 29 tháng 8 năm 2023.
- ^ “Tiểu sử Nguyễn Đáng”.
- ^ “Trường Trung học Phổ thông Nguyễn Đáng”.
- ^ “Trường THCS Nguyễn Đáng”.
- ^ “Đường Nguyễn Đáng, quốc lộ 53, thành phố Trà Vinh”.
- ^ “Đường Nguyễn Đáng, khóm 4, thị trấn Càng Long, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh”.
- ^ “Đồng chí Nguyễn Đáng - Người cộng sản kiên trung, mẫu mực, suốt đời vì Đảng, vì dân”. Báo Tra Vinh (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2024.