Tiếng Armenia

Tiếng Armenia
	հայերէն/հայերեն hayeren
Phát âm	[hɑjɛˈɾɛn]
Sử dụng tại	Sơn nguyên Armenia
Tổng số người nói	8-12 triệu
Phân loại	Ấn-Âu Tiếng Armenia;
Ngôn ngữ tiền thân	Armenia nguyên thủy Tiếng Armenia cổ điển Tiếng Armenia trung đại Tiếng Armenia; ; ;
Dạng chuẩn	Tiếng Đông Armenia Tiếng Tây Armenia
Hệ chữ viết	Bảng chữ cái Armenia; Hệ chữ nổi tiếng Armenia
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	Armenia; Artsakh
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại	Thiểu số được công nhận: Síp; Hungary; Iraq; Ba Lan; România; Ukraina;
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1	hy
	arm (B); hye (T)
ISO 639-3	tùy trường hợp:; hye – Tiếng Armenia hiện đại; xcl – Tiếng Armenia cổ điển; axm – Tiếng Armenia trung đại
Glottolog	arme1241
Linguasphere	57-AAA-a
	Khu vực nói tiếng Armenia: nơi mà tiếng Armenia là ngôn ngữ của đa số
	Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Tiếng Armenia (cổ điển: հայերէն; hiện đại: հայերեն [hɑjɛˈɾɛn] hayeren) là một ngôn ngữ Ấn-Âu, tiếng mẹ đẻ của người Armenia. Đây là ngôn ngữ chính thức của Armenia và Cộng hòa Artsakh. Nó từng được nói trên khắp vùng sơn nguyên Armenia và ngày nay hiện diện tại nhiều nơi có kiều dân Armenia trên thế giới. Tiếng Armenia có hệ chữ viết riêng là bảng chữ cái Armenia được tạo nên năm 405 bởi Mesrop Mashtots.

Tiếng Armenia là một nhánh con độc lập nằm trong hệ ngôn ngữ Ấn-Âu.^[8] Nó có một hệ thống ngữ âm phát triển độc lập với các ngôn ngữ khác trong hệ.

Armenia đã là một đất nước đồng nhất ngôn ngữ từ ít nhất thế kỷ 2 TCN.^[9] Đây là ngôn ngữ với nền văn học lâu đời, với một bản dịch Kinh Thánh từ thế kỷ 5. Vốn từ vựng được ảnh hưởng bởi các ngôn ngữ Iran, như tiếng Parthia và tiếng Ba Tư, cũng như tiếng Hy Lạp, và tiếng Ả Rập.

UnicodeSửa đổi

Bảng Unicode chữ Armenia Official Unicode Consortium code chart: Armenian Version 13.0
	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	A	B	C	D	E	F
U+053x		Ա	Բ	Գ	Դ	Ե	Զ	Է	Ը	Թ	Ժ	Ի	Լ	Խ	Ծ	Կ
U+054x	Հ	Ձ	Ղ	Ճ	Մ	Յ	Ն	Շ	Ո	Չ	Պ	Ջ	Ռ	Ս	Վ	Տ
U+055x	Ր	Ց	Ւ	Փ	Ք	Օ	Ֆ			ՙ	՚	՛	՜	՝	՞	՟
U+056x	ՠ	ա	բ	գ	դ	ե	զ	է	ը	թ	ժ	ի	լ	խ	ծ	կ
U+057x	հ	ձ	ղ	ճ	մ	յ	ն	շ	ո	չ	պ	ջ	ռ	ս	վ	տ
U+058x	ր	ց	ւ	փ	ք	օ	ֆ	և	ֈ	։	֊			֍	֎	֏

Tham khảoSửa đổi

^ “Implementation of the Charter in Cyprus”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.
^ “Implementation of the Charter in Hungary”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.
^ “Iraqi Constitution: Article 4” (PDF). The Republic of Iraq Ministry of Interior General Directorate for Nationality. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 28 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014. The right of Iraqis to educate their children in their mother tongue, such as Turkmen, Syriac, and Armenian shall be guaranteed in government educational institutions in accordance with educational guidelines, or in any other language in private educational institutions.
^ “Territorial languages in the Republic of Poland” (PDF). Strasbourg: European Charter for Regional or Minority Languages. ngày 30 tháng 9 năm 2010. tr. 9. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.
^ “Implementation of the Charter in Romania”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.
^ “Law of Ukraine "On Principles of State Language Policy" (Current version — Revision from 01.02.2014)”. Document 5029-17, Article 7: Regional or minority languages Ukraine, Paragraph 2. rada.gov.ua. ngày 1 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2014.
^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Armenian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. Đã bỏ qua tham số không rõ |chapterurl= (trợ giúp)
^ Armenian language – Britannica Online Encyclopedia
^ Strabo, Geographica, XI, 14, 5; Հայոց լեզվի համառոտ պատմություն, Ս. Ղ. Ղազարյան։ Երևան, 1981, էջ 33 (Concise History of Armenian Language, S. Gh. Ghazaryan. Yerevan, 1981, p. 33).

Liên kết ngoàiSửa đổi

Tìm hiểu thêm về Armenian language tại các dự án liên quan
	Từ điển từ Wiktionary
	Tập tin phương tiện từ Commons
	Tin tức từ Wikinews
	Danh ngôn từ Wikiquote
	Văn kiện từ Wikisource
	Tủ sách giáo khoa từ Wikibooks
	Tài nguyên học tập từ Wikiversity

[1] “Implementation of the Charter in Cyprus”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 10 năm 2011. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.

[2] “Implementation of the Charter in Hungary”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.

[3] “Iraqi Constitution: Article 4” (PDF). The Republic of Iraq Ministry of Interior General Directorate for Nationality. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 28 tháng 11 năm 2016. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014. The right of Iraqis to educate their children in their mother tongue, such as Turkmen, Syriac, and Armenian shall be guaranteed in government educational institutions in accordance with educational guidelines, or in any other language in private educational institutions.

[4] “Territorial languages in the Republic of Poland” (PDF). Strasbourg: European Charter for Regional or Minority Languages. ngày 30 tháng 9 năm 2010. tr. 9. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.

[5] “Implementation of the Charter in Romania”. Database for the European Charter for Regional or Minority Languages. Public Foundation for European Comparative Minority Research. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 2 năm 2012. Truy cập ngày 16 tháng 6 năm 2014.

[6] “Law of Ukraine "On Principles of State Language Policy" (Current version — Revision from 01.02.2014)”. Document 5029-17, Article 7: Regional or minority languages Ukraine, Paragraph 2. rada.gov.ua. ngày 1 tháng 2 năm 2014. Truy cập ngày 30 tháng 4 năm 2014.

[Glottolog-7] Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Armenian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology. Đã bỏ qua tham số không rõ |chapterurl= (trợ giúp)

[8] Armenian language – Britannica Online Encyclopedia

[9] Strabo, Geographica, XI, 14, 5; Հայոց լեզվի համառոտ պատմություն, Ս. Ղ. Ղազարյան։ Երևան, 1981, էջ 33 (Concise History of Armenian Language, S. Gh. Ghazaryan. Yerevan, 1981, p. 33).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Tiếng Armenia
հայերէն/հայերեն hayeren
Phát âm	[hɑjɛˈɾɛn]
Sử dụng tại	Sơn nguyên Armenia
Tổng số người nói	8-12 triệu
Phân loại	Ấn-Âu Tiếng Armenia
Ngôn ngữ tiền thân	Armenia nguyên thủy Tiếng Armenia cổ điển Tiếng Armenia trung đại Tiếng Armenia
Dạng chuẩn	Tiếng Đông Armenia Tiếng Tây Armenia
Hệ chữ viết	Bảng chữ cái Armenia Hệ chữ nổi tiếng Armenia
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại	Armenia Artsakh
Ngôn ngữ thiểu số được công nhận tại	Thiểu số được công nhận: Síp^[1] Hungary^[2] Iraq^[3] Ba Lan^[4] România^[5] Ukraina^[6]
Mã ngôn ngữ
ISO 639-1	`hy`
`arm` (B) `hye` (T)
ISO 639-3	tùy trường hợp: `hye` – Tiếng Armenia hiện đại `xcl` – Tiếng Armenia cổ điển `axm` – Tiếng Armenia trung đại
Glottolog	`arme1241`^[7]
Linguasphere	`57-AAA-a`
Khu vực nói tiếng Armenia: nơi mà tiếng Armenia là ngôn ngữ của đa số
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.