Tiếng Domari
Tiếng Domari là một ngôn ngữ trong ngữ chi Indo-Arya thuộc ngữ tộc Indo-Iran của Hệ ngôn ngữ Ấn-Âu, nói bởi người Dom cổ phát tán rải rác khắp khu vực Trung Đông và Bắc Phi[3]. Tiếng Domari cũng được ghi nhận được sử dụng xa về phía bắc là Azerbaijan, phía trung và nam là Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Afghanistan, Pakistan, Ấn Độ, Iraq, Palestine, Israel, Jordan, Ai Cập, Sudan, Libya, Tunisia, Algérie, Maroc, Syria và Liban[1]. Dựa trên tính hệ thống của các thay đổi âm thanh, chúng ta biết với một mức độ xác thực rằng các tên Domari và Romani được lấy từ ḍom có nghĩa là "người" theo cách gọi của người Ấn Độ.[4]
| Domari | |
|---|---|
| Dōmʋārī, Dōmʋārī ǧib, Dômarî ĵib, דּוֺמָרִי, دٛومَرِي | |
| Sử dụng tại | Ấn Độ, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập, Libya, Tunisia, Algérie, Maroc, Israel, Azerbaijan, Jordan, Sudan, và có thể ở các vùng lân cận[1]. |
| Khu vực | Trung Đông, Bắc Phi, Kavkaz, Trung Á, Tiểu lục địa Ấn Độ |
| Tổng số người nói | moribund? [1] |
| Dân tộc | Dom |
| Phân loại | Ấn-Âu |
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-3 | rmt |
| Glottolog | doma1258[2] |
Phương ngữ sửa
Sự đa dạng rõ nhất của tiếng Domari là Palestine Domari, còn được gọi là "Syrian Gypsy", phương ngữ của cộng đồng Dom ở Jerusalem, được mô tả bởi RA S. Macalister trong những năm 1910. Palestine Domari là một ngôn ngữ có nguy cơ tuyệt chủng, với ít hơn 200 người nói, còn phần lớn trong số 1.200 thành viên của cộng đồng Jerusalem Domari nói tiếng Ả Rập Palestine.
Các phương ngữ khác bao gồm:
- Nawari ở Syria, Jordan, Lebanon, Israel, Palestine và Ai Cập.
- Kurbati (Ghorbati) ở Syria và miền tây Iran
- Helebi ở Ai Cập, Libya, Tunisia, Algeria và Morocco
- Halab / Ghajar ở Sudan.
- Karachi (Garachi) ở phía bắc Thổ Nhĩ Kỳ, phía bắc Iran, vùng Caucasus và miền nam nước Nga
- Marashi ở Thổ Nhĩ Kỳ
- Lyuli và Maznoug ở Uzbekistan và phần châu Á của Nga
- Barake tại Syria
- Churi-Wali ở Afghanistan
- Domaki và Wogri-Boli ở Ấn Độ
Tham khảo sửa
- ^ a b c Matras, 2012. Ethnologue estimates 4 million, with 2.3 million in Ai Cập and 1.3 million in Iran. However, these are the number of people considered 'Gypsies', regardless of the language they speak. There is no attestation of Domari speakers in Egypt or in Iran.
- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Domari”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ What is Domari? Lưu trữ 2016-04-10 tại Wayback Machine Romani Project. Truy cập 15/09/2015.
- ^ History of the Romani language Lưu trữ 2022-10-06 tại Wayback Machine. Romani Project. Truy cập 15/09/2015.
Đọc thêm sửa
- Herin, B. (2012). "The Domari language of Aleppo (Syria)" Linguistic Discovery 10 (2), 1-52.
- Herin, B. (2014). "The Northern Dialects of Domari," Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesellschaft 164 (2): 407–450.
- Matras, Y. (1999). "The state of present-day Domari in Jerusalem." Mediterranean Language Review 11, 1–58.
- Matras, Y. (2002). Romani: a linguistic introduction. Cambridge: Cambridge University Press.
- Matras, Y. (2012). A grammar of Domari. Berlin: De Gruyter Mouton (Mouton Grammar Library).
Liên kết ngoài sửa
- Windfuhr Gernot L. Gypsy ii. Gypsy Dialects in Encyclopædia Iranica, Online Edition. 2002.
- Description of Domari from the Romani Project
- Learning Domari Lưu trữ 2007-09-27 tại Wayback Machine - from the Dom Research Centre
- More Information and Official Website of the Dom People