Kinh tế Đông Đức

Đông Đức có nền kinh tế kế hoạch tương tự như hệ thống kinh tế ở Liên Xô và các quốc gia thành viên Comecon khác (trái ngược với nền kinh tế thị trường hoặc nền kinh tế hỗn hợp của các quốc gia tư bản). Nhà nước thiết lập các mục tiêu sản xuất và giá cả và cũng phân bổ các nguồn lực, thể chế hóa các quyết định này trong các kế hoạch toàn diện. Các phương tiện sản xuất gần như hoàn toàn thuộc sở hữu nhà nước.

Kinh tế Đông Đức
The Wartburg 311. During the 1950s and 1960s, over 1.8 million automobiles of the East German brand Automobilwerk Eisenach were produced in the country
Tiền tệ	Mác
Năm tài chính	1 January – 31 December (Năm (lịch))
Tổ chức kinh tế	Hội đồng Tương trợ Kinh tế and others.
Số liệu thống kê
GDP	$160 billion (1989) (Thu nhập quốc dân; 17th)
GDP đầu người	$9,679 (1989) (Thu nhập quốc dân danh nghĩa; 26th)
GDP theo lĩnh vực	90% trong công nghiệp và các lĩnh vực phi nông nghiệp khác; 10% Thu nhập quốc dân từ nông nghiệp (1987)
Hệ số Gini	Không rõ,
Lực lượng lao động	8,960,000 (1987)
Cơ cấu lao động theo nghề	37,5% công nghiệp, 21,1% dịch vụ, 10,8% nông lâm nghiệp, 10,3% thương mại, giao thông và truyền thông 7,4%, xây dựng 6,6%, thủ công mỹ nghệ 3,1%, khác 3,2% (1987)
Thương mại quốc tế
Xuất khẩu	30.7 tỷ USDn (1988)
Mặt hàng XK	Máy móc, thiết bị vận tải, nhiên liệu, kim loại, hàng tiêu dùng, sản phẩm hóa chất, vật liệu xây dựng, hàng hóa bán sản xuất và thực phẩm chế biến (1988)
Đối tác XK	Liên Xô, Tiệp Khắc, Ba Lan, Tây Đức, Hungary, Bulgaria, Thụy Sĩ, Cộng hòa Nhân dân Rumani (1988)
Nhập khẩu	$31.0 billion (1988)
Mặt hàng NK	Fuels, metals, machinery, transport equipment, chemical products and building materials (1988)
Đối tác NK	Hội đồng Tương trợ Kinh tế 65%, non-Communist countries 33%, other 2% (1988)
Tổng nợ nước ngoài	$20.6 billion (1989)
Tài chính công
Thu	$123.5 billion (1986)
Chi	$123.2 billion, including capital expenditures of $33 billion (1986)
Viện trợ	$4.0 billion extended bilaterally to non-Communist and less developed countries (1956-1988)
Tất cả giá trị đều tính bằng đô la Mỹ, trừ khi được chú thích.

Hoạt động kinh tế ở Đông Đức

Đông Đức có mức sống cao hơn các quốc gia Khối phía Đông khác hoặc Liên Xô, và được hưởng các điều khoản thuế quan và thuế quan thuận lợi với thị trường Tây Đức. Nền kinh tế Đông Đức là một trong những nền kinh tế lớn nhất và là một trong những nền kinh tế ổn định nhất trong " Thế giới thứ hai " cho đến thời điểm cuộc cách mạng năm 1989.

Lịch sử

Thời kỳ Liên Xô chiếm đóng

Mỗi quốc gia chiếm đóng Đức đã quản lý khu vực tương ứng của họ vào tháng 6 năm 1945. Các cường quốc Đồng minh ban đầu theo đuổi một chính sách chung của Đức, tập trung vào việc làm mất uy tín và phi quân sự hóa để chuẩn bị cho việc khôi phục một quốc gia Đức dân chủ.

Theo thời gian, các khu vực phía tây và Liên Xô đã suy yếu về kinh tế. Năm 1946, khu vực Liên Xô có chỉ số năng suất rất nhỏ; công nghiệp hóa thời chiến đã đóng góp nhiều hơn cho nền kinh tế phía đông, và sự tàn phá do chiến tranh gây ra nhẹ hơn ở phương tây. Tuy nhiên, đến năm 1948, các khu vực phía tây đã trở nên thịnh vượng hơn.

Có một số lý do đằng sau tình hình kinh tế lạc hậu ở Đông Đức. Trong khi một khoản tiền lớn đã được đổ vào Tây Đức, hầu hết từ Hoa Kỳ, Liên Xô không chỉ không cung cấp gì cho nền kinh tế của khu vực mà còn lấy đi một lượng lớn tiền bồi thường và chi phí chiếm đóng. Các khoản bồi thường trực tiếp và gián tiếp được Đông Đức trả cho Liên Xô trong khoảng thời gian từ 1946 đến 1953 lên tới 14 tỷ đô la giá trị tính theo năm 1938.

Các ngành công nghiệp quân sự và những người thuộc sở hữu của nhà nước, bởi các thành viên của đảng Quốc xã và tội phạm chiến tranh đã bị tịch thu. Những ngành công nghiệp này chiếm khoảng 60% tổng sản lượng công nghiệp ở khu vực Liên Xô. Hầu hết các ngành công nghiệp nặng (chiếm 20% tổng sản lượng) được Liên Xô tuyên bố là bồi thường, và các công ty cổ phần của Liên Xô (tiếng Đức: Sowjetische Aktiengesellschaften - SAG) đã được thành lập. Các tài sản công nghiệp bị tịch thu còn lại đã bị quốc hữu hóa, để lại 40% tổng sản lượng công nghiệp cho doanh nghiệp tư nhân. Các khoản bồi thường đã cản trở nghiêm trọng khả năng của Đông Đức có thể cạnh tranh với Tây Đức về kinh tế.

Trong khi việc tháo dỡ năng lực công nghiệp có tác động đáng kể, yếu tố quan trọng nhất để giải thích sự khác biệt ban đầu trong hoạt động kinh tế là sự tách biệt khu vực phía đông khỏi thị trường Tây Đức truyền thống. Nền kinh tế Đông Đức bị chi phối bởi các nhà sản xuất hàng tiêu dùng, và phụ thuộc vào nguyên liệu thô và hàng hóa trung gian được tìm thấy độc quyền ở phương Tây. Đông Đức hầu như không có mỏ than cứng, và chỉ một nửa nhu cầu nhiên liệu có thể được đáp ứng trong nước. Năm 1943, phương Đông chiếm 0,5% tổng sản lượng than cốc, 1,6% về sắt thô và 6,9% thép thô sản xuất tại lãnh thổ Đức sau chiến tranh. Sau chiến tranh, giao thương giữa Đông và Tây giảm 35%.

Thương mại bán lẻ ở phía đông đang dần được hai tổ chức do nhà nước kiểm soát (Konsum và Handelsisisation) chiếm lĩnh do được ưu đãi đặc biệt. Vào ngày 2 tháng 1 năm 1949, một kế hoạch tái thiết kinh tế hai năm đã được đưa ra, nhằm đạt 81% mức sản xuất năm 1936, và bằng cách cắt giảm 30% chi phí sản xuất, hy vọng sẽ tăng mức lương chung 12% lên 15%. Kế hoạch cũng kêu gọi tăng khẩu phần thức ăn hàng ngày từ 1.500 đến 2.000 calo.

Người ta ước tính rằng vào năm 1949, 100% ô tô, từ 90% đến 100% hóa chất, và 93% các ngành công nghiệp nhiên liệu nằm trong tay Liên Xô. Đến cuối năm 1950, Đông Đức đã trả 3,7 tỷ đô la cho nhu cầu bồi thường 10 tỷ đô la của Nga. Sau cái chết của Joseph Stalin và cuộc nổi dậy tháng 6 năm 1953, Liên Xô bắt đầu trả lại các nhà máy ở Đông Đức mà họ đã lấy làm tiền bồi thường.

Vào tháng 5 năm 1949, Bộ trưởng Ngoại giao Liên Xô Andrei Vishinsky tuyên bố rằng sản xuất ở khu vực chiếm đóng của Liên Xô vào tháng 3 năm 1949 đã đạt 96,6% mức 1936 và ngân sách chính phủ của khu vực Liên Xô cho thấy thặng dư 1 tỷ Mark Đông Đức, mặc dù đã giảm 30% thuế.

Trường hợp sau đây là điển hình của mối quan hệ kinh tế giữa hai nước khối phía đông. Theo các tài liệu được cung cấp bởi một quan chức đóng tàu trốn thoát khỏi phương Đông, các tàu do Liên Xô đặt hàng năm 1954 có giá 148 triệu đô la để đóng, nhưng Liên Xô chỉ trả 46 triệu đô la cho chúng; khoản chênh lệch 102 triệu đô la đã được GDR thu lấy.

Những năm 1950

Công nhân hợp tác lâm nghiệp khai thác gỗ từ rừng Thuringian (Suhl, 1987)

Cải cách nông nghiệp (Bodenreform) đã giành lại toàn bộ đất đai của cựu phát xít và tội phạm chiến tranh và giới hạn quyền sở hữu nói chung là tối đa 1 km² (0,39 dặm vuông Anh). Khoảng 500 bất động sản Junker đã được chuyển đổi thành trang trại của người dân tập thể (tiếng Đức: Landwirtschaftliche Produktionsgenossenschaft - LPG), và hơn 30,000 km² (11,583 dặm vuông Anh) được phân phối cho 500.000 nông dân nông dân, lao động nông nghiệp và người tị nạn. Bồi thường chỉ được trả cho hoạt động chống phát xít. Vào tháng 9 năm 1947, chính quyền quân sự Liên Xô tuyên bố hoàn thành cải cách nông nghiệp thông qua khu vực của Liên Xô. Báo cáo này liệt kê 12.355 bất động sản, tổng cộng 6.000.000 mẫu Anh (24.000 km²), đã bị tịch thu và phân phối lại cho 119.000 gia đình nông dân không có đất, 83.000 gia đình tị nạn và khoảng 300.000 trong các loại khác. Các trang trại nhà nước cũng được thành lập, được gọi là Volkseigenes Gut ("Tài sản thuộc sở hữu nhân dân").

Đại hội Đảng lần thứ ba của Đảng xã hội chủ nghĩa thống nhất Đức (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands ĐSED) được triệu tập vào tháng 7 năm 1950 và nhấn mạnh tiến bộ công nghiệp. Khu vực công nghiệp, sử dụng 40% dân số làm việc, đã bị quốc hữu hóa hơn nữa, dẫn đến sự hình thành của "Doanh nghiệp nhân dân" (tiếng Đức: Volkseigene Betriebe - VEB). Những doanh nghiệp này kết hợp 75% của ngành công nghiệp. Kế hoạch năm năm đầu tiên (1951-55) đã đưa ra kế hoạch hóa nhà nước tập trung; nó nhấn mạnh hạn ngạch sản xuất cao cho ngành công nghiệp nặng và tăng năng suất lao động. Áp lực của kế hoạch đã khiến một công dân GDR phải di cư sang Tây Đức. Hội nghị Đảng SED lần thứ hai (ít quan trọng hơn một đại hội đảng) được triệu tập từ 9 Thay12 tháng 7 năm 1952. 1565 đại biểu, 494 đại biểu khách và hơn 2500 khách từ CHDC Đức và từ nhiều quốc gia trên thế giới đã tham gia. Trong hội nghị, một chính sách kinh tế mới đã được thông qua, " Kế hoạch xây dựng chủ nghĩa xã hội". Kế hoạch này kêu gọi tăng cường khu vực nhà nước của nền kinh tế. Mục tiêu xa hơn là thực hiện các nguyên tắc của kế hoạch xã hội chủ nghĩa thống nhất và sử dụng các quy luật kinh tế của chủ nghĩa xã hội một cách có hệ thống.

Đến năm 1953, cứ bảy công ty công nghiệp thì có một công ty chuyển đến phương Tây. Joseph Stalin mất vào tháng 3 năm 1953. Vào tháng 6 năm 1953, SED, hy vọng mang lại cho người lao động một mức sống được cải thiện, đã công bố Con đường mới thay thế cho "Xây dựng kế hoạch của chủ nghĩa xã hội". Con đường mới cho CHDC Đức dựa trên chính sách kinh tế do Georgi Malenkov khởi xướng tại Liên Xô. Chính sách của Malenkov, nhằm cải thiện mức sống, nhấn mạnh sự thay đổi trong đầu tư sang công nghiệp nhẹ và thương mại và có sẵn nhiều hàng tiêu dùng hơn. SED, ngoài việc chuyển trọng tâm từ công nghiệp nặng sang hàng tiêu dùng, đã khởi xướng một chương trình giảm bớt khó khăn kinh tế. Điều này dẫn đến việc giảm hạn ngạch giao hàng và thuế, sự sẵn có của các khoản vay của nhà nước cho doanh nghiệp tư nhân và sự gia tăng trong việc phân bổ nguyên liệu sản xuất.

Trong khi Con đường mới tăng tính sẵn có của hàng tiêu dùng, vẫn có hạn ngạch sản xuất cao. Khi hạn ngạch công việc phải làm được nâng lên vào năm 1953, nó đã dẫn đến cuộc nổi dậy của tháng 6 năm 1953. Các cuộc đình công và biểu tình đã xảy ra tại các trung tâm công nghiệp lớn, và công nhân đòi cải cách kinh tế. Tổ chức Volkspolizei và Quân đội Liên Xô đã đàn áp cuộc nổi dậy, trong đó có khoảng 100 người tham gia đã thiệt mạng.

Khi ngân sách năm 1953 được giới thiệu trong Volkskammer vào ngày 4 tháng 2, khai thác kinh tế vì lợi ích của Liên Xô vẫn là xu hướng chủ đạo. Ngân sách dự kiến chi 34.688 tỷ mác Đông Đức, tăng khoảng 10% so với 31.730 tỷ mác của ngân sách năm 1952. Đối tượng chính của nó là cung cấp các khoản đầu tư để củng cố nền kinh tế và cho quốc phòng.

Năm 1956, tại Đại hội 20 của Đảng Cộng sản Liên Xô, Bí thư thứ nhất Nikita Khrushchev đã bác bỏ chủ nghĩa Stalin, trong cái gọi là ' Bài phát biểu bí mật ' cho các thành viên được chọn của Quốc hội.

Trong khoảng thời gian này, một đội ngũ trí thức hàn lâm trong giới lãnh đạo SED yêu cầu cải cách. Để kết thúc này, Wolfgang Harich đã ban hành một nền tảng ủng hộ những thay đổi căn bản trong CHDC Đức. Cuối năm 1956, ông và các cộng sự nhanh chóng bị loại bỏ khỏi hàng ngũ SED và bị cầm tù.

Một hội nghị toàn thể của SED vào tháng 7 năm 1956 đã xác nhận sự lãnh đạo của Walter Ulbricht và trình bày Kế hoạch năm năm lần thứ hai (1956 Ảo60). Kế hoạch sử dụng khẩu hiệu "hiện đại hóa, cơ giới hóa và tự động hóa" để nhấn mạnh trọng tâm mới về tiến bộ công nghệ. Tại hội nghị, chế độ đã tuyên bố ý định phát triển năng lượng hạt nhân và lò phản ứng hạt nhân đầu tiên trong GDR được kích hoạt vào năm 1957. Chính phủ tăng hạn ngạch sản xuất công nghiệp lên 55% và đổi mới nhấn mạnh vào công nghiệp nặng.

Kế hoạch năm năm lần thứ hai cam kết CHDC Đức tăng tốc nỗ lực hướng tới tập thể hóa và quốc hữu hóa nông nghiệp và hoàn thành việc quốc hữu hóa ngành công nghiệp. Đến năm 1958, ngành nông nghiệp vẫn bao gồm chủ yếu trong số 750.000 trang trại tư nhân bao gồm 70% diện tích đất trồng trọt; chỉ có 6.000 LPG được hình thành. Vào năm 1958, 5959 SED đã đặt hạn ngạch cho nông dân tư nhân và gửi các đội đến các làng trong nỗ lực khuyến khích tập thể hóa tự nguyện. Vào tháng 11 và tháng 12 năm 1959, một số nông dân vi phạm pháp luật đã bị Stasi bắt giữ.

Một cải cách quản lý kinh tế sâu rộng của SED vào tháng 2 năm 1958 bao gồm việc chuyển một số lượng lớn các bộ công nghiệp sang Ủy ban Kế hoạch Nhà nước. Để thúc đẩy quá trình quốc hữu hóa ngành công nghiệp, SED đã khuyến khích các doanh nhân 50% ưu đãi hợp tác để chuyển đổi công ty của họ thành VEBs.