Scott Joplin

Nhạc sĩ, nghệ sĩ piano người Mỹ

Scott Joplin (sinh ngày 24 tháng 11 năm 1868 – mất ngày 1 tháng 4 năm 1917) là một nghệ sĩ dương cầm, nhà soạn nhạc người Mỹ gốc Phi. Được mệnh danh là "Ông hoàng Ragtime",[2] ông đã soạn hơn 40 bản ragtime,[3] 1 vở ballet ragtime và 2 vở Opera. Một trong những bản nhạc đầu tiên của ông, "Maple Leaf Rag", đã trở thành bài nhạc đầu tiên của thể loại này. Bài nhạc sau này cũng được đánh giá là những gì tinh túy nhất của ragtime cổ điển [c] Bản nhạc nổi tiếng nhất của ông là "The Entertainer," một bản nhạc đậm chất Texas, nơi có những cao bồi nổi tiếng thế giới, đồng thời cũng là quê hương ông.

Scott Joplin
Scott Joplin vào tháng 6 năm 1903. Bức ảnh này cũng xuất hiện trên trang bìa của "The Cascades" từ năm 1904.[1]
Biệt danhÔng hoàng Ragtime
Thông tin cá nhân
Sinh
Tên khai sinh
Scott Joplin
Ngày sinh
24 tháng 11, 1868 (156 tuổi)[b]
Nơi sinh
Texarkana, Texas, Hoa Kỳ[a]
Mất
Ngày mất
1 tháng 4, 1917(1917-04-01) (48 tuổi)
Nơi mất
Thành phố New York, Tiểu bang New York, Hoa Kỳ
Nguyên nhân
bệnh giang mai thần kinh
An nghỉSaint Michael's Cemetery
Giới tínhnam
Quốc tịch Hoa Kỳ
Dân tộcngười Mỹ gốc Phi
Nghề nghiệp
Gia đình
Hôn nhân
Belle Jones
(cưới 1899⁠–⁠ld.1903)
Freddie Alexander
(cưới 1904⁠–⁠mất1904)
Lottie Stokes (cưới 1909)
Lĩnh vực
Sự nghiệp âm nhạc
Dòng nhạc
Chữ ký

Sinh ra trong một gia đình công nhân đường sắt yêu âm nhạc ở Texas, từ nhỏ, Joplin đã có niềm yêu thích với âm nhạc. Ông tự tìm hiểu về âm nhạc, với sự giúp đỡ của các giáo viên địa phương. Joplin lúc nào cũng tìm tòi cái hay trong những tác phẩm của các nhà soạn nhạc vĩ đại như Bach, Mozart, Beethoven,... Có lẽ vì vậy, ông nhận định ragtime là một hình thức của nhạc cổ điển. Điều đó có nghĩa là ragtime phải được chơi trong các phòng hòa nhạc. Ông khinh thường sự thật rằng thể loại này chỉ được xem như một nhánh của honky-tonk,[d] cũng như ragtime được chơi phổ biến nhất ở các quán rượu.

Thời niên thiếu, khi còn ở Texarkana, ông đã thành lập một nhóm tứ tấu thanh nhạc, cũng như dạy đàn mandolinguitar. Cuối những năm 1880, ông từ bỏ nghề công nhân đường sắt và chu du khắp miền Nam nước Mỹ với tư cách một nhạc sĩ lưu động. Ông đã đến Chicago để biểu diễn cho Hội chợ Thế giới[e] năm 1893, góp phần quan trọng trong việc hình thành cơn sốt ragtime vào năm 1897.

Joplin chuyển đến Sedalia, Missouri vào năm 1894 và kiếm sống bằng nghề giáo viên piano. Tại đây, ông đã giảng dạy cho Arthur Marshall, Scott Hayden và Brun Campbell, những người sau này cũng trở thành nhà soạn nhạc ragtime. Joplin bắt đầu xuất bản nhạc vào năm 1895. Một trong những bài nhạc đầu tiên của ông, "Maple Leaf Rag", xuất bản năm 1899 đã khiến ông dần trở nên nổi tiếng. Đây là tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn đến các nhà soạn nhạc ragtime, cũng như nhạc jazz sau này. Tác phẩm cũng tạm thời mang đến cho tác giả một nguồn thu ổn định. Năm 1901, Joplin chuyển đến St. Louis, nơi ông tiếp tục sáng tác, xuất bản nhạc và thường xuyên trình diễn cho công chúng. Năm 1903, trong một lần lưu diễn, tổng phổ bản opera đầu tiên của Scott Joplin, "A Guest of Honor" bị tịch thu cùng với đồ đạc của ông, do ông không đủ tiền thanh toán cho nhà hát. Đây được cho là một hành vi ăn cắp trắng trợn. Tổng phổ của vở opera này hiện đã hoàn toàn thất lạc.[5][6]

Năm 1907, Joplin chuyển tới New York để tìm nhà sản xuất cho vở opera mới. Ông đã cố gắng để vượt qua những hạn chế của hình thức âm nhạc, thứ khiến ông nổi tiếng nhưng lại không có nhiều thành công về mặt tài chính. Tuy vậy, vở opera thứ hai của ông, "Treemonisha", vẫn không bao giờ được biểu diễn đầy đủ khi ông còn sống, thậm chí còn không được khán giả đón nhận.

Năm 1916, Joplin mắc chứng suy giảm trí nhớ, được cho là kết quả của bệnh giang mai. Ông được đưa đến Trung tâm tâm thần Manhattan[f] vào tháng 1 năm 1917. Chưa đầy 3 tháng sau, ông qua đời ở tuổi 48. Cái chết của Joplin đánh dấu sự kết thúc của ragtime ở hình thức âm nhạc hàn lâm. Vài năm sau đó, dòng nhạc này đã phân mảnh thành nhiều thể loại nhỏ hơn, có thể kể đến như jazz, stride và swing.

Các bản nhạc của ông đã được phát hiện và phổ biến trở lại vào những năm 70 của thế kỉ trước, bắt nguồn từ một album do Joshua Rifkin tái xuất bản.[7] Ngay sau đó, The Sting, một bộ phim sử dụng rất nhiều nhạc của Joplin, đã đoạt Giải Oscar. Bản ghi âm bài "The Entertainer"[g] trong phim cũng được phát sóng rộng rãi. Treemonisha cuối cùng cũng được sản xuất hoàn chỉnh vào năm 1972, được công chúng ca ngợi. Năm 1976, Joplin được truy tặng giải Pulitzer vì những cống hiến của ông cho nền âm nhạc Mỹ.

Các giải thưởng

sửa

Ghi chú

sửa
  1. ^ Có người cho rằng ông được sinh ra ở Linden, Texas.
  2. ^ Có người cho rằng Scott Joplin sinh năm 1867.
  3. ^ (en: Classic rag)[4].
  4. ^ Dòng nhạc honky-tonk, một loại nhạc được chơi ở các quán rượu thời đó. Không được nhầm lẫn với honky-tonk, một loại đàn piano.
  5. ^ (en: World's Columbian Exposition)
  6. ^ (en: Manhattan Psychiatric Center)
  7. ^ Biểu diễn bởi Marvin Hamlisch.
  8. ^ USPS
  9. ^ Một dự án vinh danh những người có đóng góp cho văn hoá và lịch sử của thành phố St. Louis, Missouri, Mỹ.
  10. ^ Xem thêm về miệng núi này trên Wikipedia tiếng Anh.

Tham khảo

sửa
  1. ^ Berlin (1994) p. 121
  2. ^ Berlin, Edward A. (1994). King of Ragtime: Scott Joplin and His Era. Oxford University Press. ISBN 0-19-510108-1.
  3. ^ perfessorbill.com
  4. ^ Edwards (2008).
  5. ^ “A Guest of Honor (opera)”, Wikipedia (bằng tiếng Anh), 17 tháng 2 năm 2023, truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2023
  6. ^ Berlin (2012).
  7. ^ “Scott Joplin, the once forgotten 'King of Ragtime', has a tragic but hopeful story”. Classic FM (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 26 tháng 7 năm 2023.
  8. ^ “Pianola.co.nz”. Truy cập ngày 20 tháng 4 năm 2009.

Sách

sửa

Trang web

sửa

Tạp chí

sửa
  • Albrecht, Theodore (1979). Julius Weiss: Scott Joplin's First Piano Teacher. 19. Case Western Univ. College Music Symposium. tr. 89–105.
  • Billboard Magazine (1974a). “Best Selling Classical LPs”. Billboard magazine. Nielsen Business Media, Inc. (ngày 28 tháng 9 năm 1974): 61. Truy cập ngày 29 tháng 7 năm 2011.
  • Billboard Magazine (1974b). “Hot 100”. Billboard Magazine. Nielsen Business Media, Inc. (ngày 18 tháng 5 năm 1974): 64. Truy cập ngày 5 tháng 8 năm 2011.
  • Rich, Alan (1979). “Music”. New York Magazine. New York Media LLC (ngày 24 tháng 12 năm 1979): 81. Truy cập ngày 5 tháng 8 năm 2011.

Liên kết ngoài

sửa

Ghi âm và bản nhạc

sửa