Thanh Tuấn

Đối với các định nghĩa khác, xem Thanh Tuấn (định hướng).

Thanh Tuấn, tên thật Nguyễn Thanh Liêm (sinh ngày 15 tháng 3 năm 1948) là nghệ sĩ cải lương nổi tiếng từ trước năm 1975 cùng thời với Lệ Thủy, Mỹ Châu, Minh Cảnh, Thanh Kim Huệ, Minh Vương, Minh Phụng,... Ông được giới chuyên môn đánh giá là một trong những giọng ca vượt thời gian với làn hơi luyến láy độc đáo, điêu luyện.

Nghệ sĩ Nhân dân

Thanh Tuấn
Thông tin cá nhân
Sinh
Tên khai sinh	Nguyễn Thanh Liêm
Ngày sinh	15 tháng 3, 1948
Nơi sinh	Đức Phổ, Quảng Ngãi, Liên bang Đông Dương
Quốc tịch	Việt Nam
Nghề nghiệp	Diễn viên sân khấu
Lĩnh vực	Cải lương
Danh hiệu	Nghệ sĩ ưu tú (2007) Nghệ sĩ Nhân dân (2019)
Sự nghiệp âm nhạc
Dòng nhạc	Tân cổ, vọng cổ
Hợp tác với	Thanh Kim Huệ
Ca khúc	Áo đẹp nàng dâu Bức tranh hòa bình Tình thắm duyên quê Tạ từ trong đêm Thương quá Việt Nam

Tiểu sử

Thanh Tuấn tên thật là Nguyễn Thanh Liêm, sinh ngày 15 tháng 3 năm 1948 tại Đức Phổ, Quảng Ngãi. Vùng đất miền Trung nổi tiếng với điệu bài chòi, tuồng nhưng từ nhỏ ông đã rất thích nghe cải lương.

Năm 1954, ba của ông tập kết ra Bắc. Má ở nhà gồng gánh nuôi con nhỏ, vì hoàn cảnh khó khăn nên má dẫn ông vào Sài Gòn kiếm kế sinh nhai. Má đi giúp việc nhà, còn ông xin vào làm ở một tiệm thuốc Bắc. Có được chút tiền, ông mua tập giấy in những bài hát cải lương.

Ông đi học ca ở lò thầy Út Trọn. Học cơ bản xong, Thanh Liêm qua thầy Bảy Trạch (bạn đồng môn với Minh Vương) học tiếp ca – diễn. Vừa học, thầy cho đi thực tập ca quán, rồi sau đó thầy giới thiệu theo đoàn Bạch Liên Hoa, một bước ông nhảy lên hàng kép chánh với vai Minh trong vở Tướng cướp Bạch Hải Đường.

Năm 1969, ông về hát kép chánh cho gánh Hương Mùa Thu hát cặp cùng nghệ sĩ Ngọc Hương. Tại đây, ông được soạn giả Thu An (trưởng đoàn Hương Mùa Thu) đặt cho nghệ danh Thanh Tuấn.

Vào đầu thập niên 1970, Thanh Tuấn gia nhập đoàn hát Kim Chung hát cặp cùng các cô đào danh tiếng: Lệ Thủy, Mỹ Châu, Thanh Kim Huệ. Liên danh "Thanh Tuấn – Thanh Kim Huệ" cũng được chắp cánh trở thành cặp đào kép sáng giá từ đó.

Đặc biệt, cách rung, ngân, luyến láy điêu luyện của ông đã trở thành "huyền thoại" tạo nên một trường phái Thanh Tuấn không thể lẫn lộn. Chính cách ca độc đáo đó đã thổi một làn gió mới làm khuấy động thị trường băng đĩa thời đó. Vào năm 1973, bà 6 Liên (chủ Hãng dĩa Việt Nam) đã mời ông ký độc quyền để thu âm cho hãng dĩa của bà. Một ngày chỉ cần thâu hai bài, ông đã kiếm cả vài cây vàng. Các vở tuồng được ông thu âm vào thời kì như: Đường gươm Nguyên Bá, Người tình trên chiến trận, Tây Thi gái nước Việt, Lan Huệ sầu ai, Trúng độc đắc, Đời cô Hạnh,... Các bài tân cổ giao duyên đặc sắc như: Mùa sầu riêng, Tạ từ trong đêm, Lòng mẹ, Bông hồng cài áo, Bức tranh hòa bình,...

Sau năm 1975, ông về đoàn Sài Gòn 2 và tiếp tục thành công với các vở diễn: Tìm lại cuộc đời, Khách sạn hào hoa, Khúc ly hương, Lỡ bước sang ngang, Ánh lửa rừng khuya,...

Tháng 1 năm 2001, ông được trao giải Diễn viên xuất sắc nhất Liên hoan Phim truyền hình toàn quốc năm 2000 với vai Chu Văn An trong tuồng cải lương Nỗi lòng Chu Văn An của soạn giả Phi Hùng.

Ngày 26 tháng 1 năm 2007, ông được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú.

Ngày 29 tháng 8 năm 2019, ông vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân cùng với các nghệ sĩ khác như: Minh Vương, Giang Châu, Thoại Miêu, Thanh Nam,...

Các vai diễn nổi bật

• Ánh lửa rừng khuya (vai Cung)
• Bao Công tra án Quách Hòe (vai Thái giám Quách Hòe)
• Đời cô Hạnh (vai Toàn)
• Đường gươm Nguyên Bá (vai Thế tử Ngũ Châu)
• Khách sạn hào hoa (vai Trung)
• Khúc ly hương (vai Trần Châu)
• Lan Huệ sầu ai (vai Hùng)
• Lỡ bước sang ngang (vai Lam Sinh)
• Nỗi lòng Chu Văn An (vai Chu Văn An)
• Nửa bản tình ca (vai Lữ Thanh Huy)
• Người tình trên chiến trận (vai A Khắc Chu Sa)
• Pha lê và cát bụi (vai Hai Phước)
• Tây Thi gái nước Việt (vai Phạm Lãi)
• Tìm lại cuộc đời (vai Đại úy Huy Bình)
• Thúy Kiều (vai Kim Trọng)
• Trọng Thủy Mỵ Châu (vai Trọng Thủy)
• Trúng độc đắc (vai Thành)

Tân cổ

• Áo đẹp nàng dâu (Nhạc: Anh Bằng; lời vọng cổ: Loan Thảo)
• Bài ca đất phương Nam (Nhạc và lời: Lê Giang – Lư Nhất Vũ; cổ nhạc: Dương Thanh Nguyễn)
• Bức tranh hòa bình (Tân nhạc: Hoài Linh; cổ nhạc: Loan Thảo)
• Cây sáo trúc
• Cô gái tưới đậu (Tác giả: Trần Nam Dân)
• Cơn bão biển (Tác giả: Thanh Tuấn)
• Cung đàn mới (Tác giả: Ngô Hồng Khanh)
• Chỉ có tình người (Tác giả: Thanh Tuấn)
• Chuyện mùa dâu chín
• Chuyến xe Tây Ninh (Tác giả: Thanh Hiền)
• Dệt chặng đường xuân (Tác giả: Anh Đông)
• Dòng sông quê em (Tân nhạc:Trương Quang Lục; cổ nhạc: Huyền Nhung)
• Đối diện nhà em
• Gặp nhau (Nhạc: Hoàng Thi Thơ; lời vọng cổ: Loan Thảo)
• Hát nữa đi em (Tân nhạc: Cố Thu; cổ nhạc: Thanh Tuấn)
• Hoa tím bằng lăng (Tác giả: Linh Châu)
• Hoa vẫn nở trên đường quê hương
• Lòng mẹ (Tân nhạc: Y Vân; cổ nhạc : Loan Thảo)
• Lời người hát rong (Tác giả: Ngô Hồng Khanh)
• Lời thề trên đá
• Lời thơ trên tuyết (Tác giả: Thanh Tuấn)
• Mãi tìm nhau
• Mặt trời đêm (Tác giả: Thanh Tuấn)
• Một trăm bến nước
• Mùa sầu riêng (Tân nhạc: Hoàng Trang; cổ nhạc:Loan Thảo)
• Mưa bay ngoại ô
• Mưa rừng
• Nếu duyên không thành
• Nương chiều
• Ngai vàng và vương nữ (Tác giả: Thanh Tuấn)
• Nhớ Nha Trang (Tác giả: Minh Thùy)
• Những ngày xưa thân ái (Tân nhạc: Phạm Thế Mỹ; cổ nhạc: Loan Thảo)
• Phố buồn (Tân nhạc: Phạm Duy; cổ nhạc: Loan Thảo)
• Quê hương và cuộc đời (Tác giả: Thanh Tuấn)
• Quê mẹ (Tân nhạc: Thu Hồ; cổ nhạc: Loan Thảo)
• Tạ từ trong đêm (Tân nhạc: Trần Thiện Thanh; cổ nhạc: Loan Thảo)
• Tấm tình quê (Tác giả: Thanh Hiền)
• Tình anh lính chiến
• Tình hận Cô Tô
• Thương quá mẹ ơi (Tác giả: Thanh Tuấn)
• Thương quá Việt Nam
• Thương về miền Trung (Tân nhạc: Duy Khánh; cổ nhạc: Loan Thảo)
• Trăng rụng xuống cầu (Tân nhạc: Hoàng Thi Thơ; cổ nhạc: Loan Thảo)
• Trương Chi Mỵ Nương (Tân nhạc: Mạc Phong Linh, Mai Thiết Lĩnh; cổ nhạc: Loan Thảo)
• Vầng trăng quê Bác (Tác giả: Thanh Tuấn)
• Về miền Trung
• Xuân này con không về (Tân nhạc: Trịnh Lâm Ngân; cổ nhạc: Loan Thảo)