Thanh Kim Huệ

nghệ sĩ cải lương người Việt Nam

Thanh Kim Huệ (14 tháng 11 năm 1954 – 23 tháng 12 năm 2021) là nữ nghệ sĩ cải lương người Việt Nam. Bà được đánh giá là một trong những cô đào nổi tiếng bậc nhất trên sân khấu cải lương phía Nam từ trước năm 1975.

Nghệ sĩ Nhân dân
Thanh Kim Huệ
Biệt danhBúp bê sàn gỗ
Thông tin cá nhân
Sinh
Tên khai sinh
Bùi Thị Huệ
Ngày sinh
(1954-11-14)14 tháng 11, 1954
Nơi sinh
Sài Gòn, Quốc gia Việt Nam
Mất
Ngày mất
23 tháng 12, 2021(2021-12-23) (67 tuổi)
Nơi mất
Thành phố Hồ Chí Minh
Nguyên nhân
Ung thư
An nghỉNghĩa trang hoa viên Bình Dương
Giới tínhnữ
Quốc tịch Việt Nam
Nghề nghiệpDiễn viên sân khấu
Gia đình
Chồng
Nguyễn Thanh Điền (cưới 1975)
Lĩnh vựcCải lương
Danh hiệuNghệ sĩ Ưu tú (1997)
Nghệ sĩ Nhân dân (2023)
Sự nghiệp âm nhạc
Dòng nhạcVọng cổ
Hợp tác với
Ca khúcĐừng cắt sợi chỉ hồng
Rước tình về với quê hương
Cô gái tưới đậu
Chợ Mới
Sự nghiệp sân khấu
Năm hoạt động1963 – 2021
Thành viên của
  • Dạ Minh Châu
  • Thiên Hương
  • Hoa Phượng
  • Kim Chung
  • Sài Gòn 1, 2, 3
Vai diễnLan trong Lan và Điệp
Tác phẩmKhúc ly hương
Tiếng hát rừng hoang

Cuộc đời

sửa

Bà đã bắt đầu sự nghiệp từ năm 8 tuổi với sự dìu dắt của nghệ sĩ Hoàng Siêu. Sự nghiệp diễn xuất của bà bắt đầu với đoàn hát Hoa Phượng của Bầu Trung. Trong một lần đi lưu diễn, đoàn gặp tai nạn lật ghe ở gần bến phà Vàm Cống, bà được một kép trẻ là Thanh Điền cứu sống, khi đó bà chỉ là một cô đào mới 14 tuổi. Hai người nhờ đó mà nảy sinh tình cảm.

Sau khi đoàn Hoa Phượng tan rã, bà cùng nghệ sĩ Thanh Điền gia nhập đoàn Kim Chung, một đại bang lớn có đến 7 đoàn hát. Tại đây bà gặp gỡ và có dịp được đứng chung sân khấu với hai nữ nghệ sĩ lớn mà bà luôn xem là thần tượng đó là Lệ ThủyMỹ Châu (2 cô đào nổi tiếng bậc nhất thời đó), đây cũng chính là bước ngoặt trong sự nghiệp của bà.

Sự nghiệp của bà đạt đến đỉnh cao phải kể đến là vào những năm thập niên 70. Sau khi được Dĩa Hát Việt Nam mời bà ký độc quyền năm 1972, với 3 bài tân cổ đầu tiên Biển tình, Yêu lầm, Nhớ người yêu cùng với nghệ sĩ Minh Vương, gây ấn tượng mạnh trong lòng công chúng, mở đầu cho hàng loạt những bài tân cổ giao duyên được bà thu âm làm giới mộ điệu say đắm đến tận bây giờ.

Năm 1973, Thanh Kim Huệ lần đầu tiên kết hợp với Thanh Tuấn trong dĩa nhựa với kịch bản cải lương nổi tiếng Đường gươm Nguyên Bá, như một hiện tượng thời đó liên danh "Thanh Kim Huệ - Thanh Tuấn" được khán giả nhiệt liệt đón nhận và nhanh chóng trở thành cặp đào kép sáng giá ăn ý trên sân khấu lẫn thị trường băng đĩa.

Năm 1974, đĩa hát cải lương Chuyện tình Lan và Điệp được soạn giả Loan Thảo làm đạo diễn do Chí Tâm và Thanh Kim Huệ thủ vai đào kép chánh được tung ra thị trường và được xem là bản thu âm chuẩn mực nhất của tác phẩm.

Cuối năm 1974, gia đình Thanh Điền lập gánh hát Xuân Liên Hoa, Thanh Kim Huệ về đoàn làm đào chánh, tại đoàn bà còn phát triển thêm khả năng viết tuồng. Cứ đi coi phim Hong Kong nào thấy hay bà lại về phóng tác với khá nhiều kịch bản cải lương như Quỷ kiến sầu, Yêu và ghen, Hoa học trò,...

Năm 1975, nghệ sĩ Thanh Kim Huệ chính thức nên duyên vợ chồng cùng nghệ sĩ Thanh Điền, khi đó bà mới 20 tuổi. Đến nay, ông bà đã có hai người con, con trai là Nguyễn Đăng Quang (1977) và con gái Nguyễn Đức Hồng Loan (1986) (cô đã qua đời do mắc bệnh hiểm nghèo).

Sau năm 1975, bà cùng Thanh Điền gia nhập đoàn hát Sài Gòn 1. Năm 1982 cũng được xem như cột mốc đáng nhớ cho cả Thanh Kim Huệ lẫn Thanh Điền với sự thành công rực rỡ của vở cải lương hài Ngao Sò Ốc Hến tạo tiếng vang lớn đến tận bây giờ, đây vẫn là một huyền thoại trong lịch sử sân khấu Việt Nam.

Các nam, nữ nghệ sĩ mà bà từng diễn chung trong sự nghiệp là: Thanh Điền, Minh Cảnh, Minh Vương, Thanh Tuấn, Chí Tâm, Trọng Hữu, Thanh Sang, Minh Phụng, Lệ Thủy, Mỹ Châu, Phượng Liên,...

Bà là một tấm gương lao động hăng say trong nghệ thuật, tính đến nay Thanh Kim Huệ đã có rất nhiều năm đứng trên sân khấu và luôn chung thủy với nghệ thuật cải lương, bà luôn tìm ra cái mới, phá cách trong giọng hát, một giọng ca đặc biệt không lẫn vào ai, cách luyến láy của bà từ lâu đã trở thành huyền thoại và tạo ra một trường phái Thanh Kim Huệ riêng biệt.

Bà qua đời vào chiều ngày 23 tháng 12 năm 2021 tại nhà riêng do bệnh ung thư, huởng thọ 67 tuổi.[1][2][3]

Ngày 22 tháng 6 năm 2023, bà được truy tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân theo Quyết định số 725/QĐ-CTN của Chủ tịch nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam.[4]

Chương trình truyền hình

sửa
  • Ngày tôi 20 (2021)
  • Vui sống mỗi ngày (2021)
  • Dấu ấn huyền thoại (2021)
  • Giải mã tri kỷ (2021)
  • Tâm đầu ý hợp (2020)
  • Vang bóng một thời (2020)
  • Mảnh ghép hoàn hảo (2020)
  • Ký ức vui vẻ (2019)
  • Gìn vàng giữ ngọc (2019)
  • Sau ánh hào quang (2018)
  • Ơn giời cậu đây rồi! (2018)
  • Ca sĩ bí ẩn (2017)
  • Giải mã kỳ tài (2017)
  • Hát câu chuyện tình (2017)
  • Hội ngộ danh hài (2017)
  • Sao nối ngôi (2017)
  • Giọng ca vàng qua các thế hệ (2014)
  • Nghệ sĩ và tri âm (2010)
  • Sân khấu và cuộc đời

Các vai diễn nổi bật

sửa

Các bài tân cổ & vọng cổ

sửa

Tân cổ

sửa
Tên Tác giả Hát với
Tân nhạc Cổ nhạc
Áo đẹp nàng dâu Anh Bằng Dạ Thảo (Loan Thảo) NSND Thanh Tuấn
Biển tình Lam Phương Thế Châu NSND Minh Vương
Bóng chiều xóm nhỏ Trần Xuân Linh NSƯT Vũ Linh
Cánh thiệp đầu xuân Lê DinhMinh Kỳ Hoàng Song Việt NSND Lệ Thủy, NSND Thoại Miêu
Câu chuyện đầu năm Hoài An Quế Chi (Loan Thảo) NSND Minh Vương
Chuyện tình nàng trinh nữ tên Thi Hoàng Thi Thơ Quế Chi (Loan Thảo) Chí Tâm
Con gái của mẹ Giao Tiên Loan Thảo Hồng Mảnh
Dáng đứng Bến Tre Nguyễn Văn Tý NSƯT Thanh Vũ NSND Trọng Hữu
Dấu chân kỷ niệm Mạnh Phát Loan Thảo NSND Minh Vương
Đám cưới trên đường quê Hoàng Thi Thơ Yên Lang Minh Cảnh
Đò tình lỡ chuyến Hoài Linh Loan Thảo Chí Tâm
Gió mùa thu Phan Nhân Trần Nam Dân NSND Minh Vương
Kể chuyện trong đêm Hoàng Trang Loan Thảo Phương Bình
Khi không Vinh Sử Loan Thảo NSND Minh Vương
Mai chị về Hoài Linh Loan Thảo NSND Lệ Thủy
Mùa sầu riêng Hoàng Trang Quế Chi (Loan Thảo) NSND Thanh Tuấn
Nếu em là giai nhân Giao Tiên Loan Thảo NSND Thanh Tuấn
Ngày hạnh phúc Lam Phương Loan Thảo Minh Cảnh
NSƯT Thanh Sang
Những ngày xưa thân ái Phạm Thế Mỹ Loan Thảo NSND Thanh Tuấn
Nụ tầm xuân Phạm Duy Quế Chi (Loan Thảo) NSND Thanh Tuấn
Phận nghèo Lê Mộng Bảo Loan Thảo NSND Minh Vương
Qua bến đò xưa Phạm Thế Mỹ Quế Chi (Loan Thảo) Minh Cảnh
Rước tình về với quê hương Hoàng Thi Thơ Loan Thảo Minh Cảnh
Sao không thấy anh về Duy Khánh Loan Thảo NSND Minh Vương
Thân phận Lê Mộng Bảo Quế Chi (Loan Thảo) NSND Minh Vương
Thành phố buồn Lam Phương Quế Anh (Loan Thảo) Chí Tâm
Tiếng chày trên sóc Bom Bo Xuân Hồng NSND Viễn Châu Đơn ca
Tiếng xưa Dương Thiệu Tước Loan Thảo NSND Minh Vương
Trả lại em yêu Phạm Duy Quế Chi (Loan Thảo) Chí Tâm
Trường cũ tình xưa Duy Khánh Quế Chi (Loan Thảo) Chí Tâm
Xin gọi nhau là cố nhân Song Ngọc NSND Thanh Kim Huệ NSƯT Minh Phụng
Yêu lầm Giao Tiên Loan Thảo NSND Minh Vương

Vọng cổ

sửa
Tên Tác giả Hát với
Buồng cau quê ngoại Thu An NSND Minh Vương
Cây sáo trúc Trần Nam Dân NSND Thanh Tuấn
Chiếc nóp quê hương Văn Hồng Cẩm Hoài Thanh
Chợ Mới Trọng Nguyễn NSND Trọng Hữu
Chung gánh nước non Thanh Hải – Thanh Hiền NSND Thanh Tuấn
Chuyện mùa dâu chín Hồng Quân Hoài Thanh
Cô gái tưới đậu Trần Nam Dân NSND Thanh Tuấn
Cung đàn mới Ngô Hồng Khanh Vương Hoài Phong
Dệt chặng đường xuân Lê Chi – Anh Đông NSND Thanh Tuấn
Em thương người nghệ sĩ NSND Viễn Châu NSND Lệ Thủy
Hoa tím bằng lăng Linh Châu NSND Thanh Tuấn
Nàng xuân Bình Thư NSND Minh Vương
Nấu bánh đêm xuân Quy Sắc NSƯT Minh Phụng
Người mẹ đào hầm Trần Nam Dân NSƯT Thanh Nga
Qua bến đò xuân Ngô Hồng Khanh NSND Minh Vương
Rặng trâm bầu Loan Thảo NSND Giang Châu
Rẽ mạ đầu mùa Thanh Hiền Minh Cảnh
Số phận một loài hoa Trần Thi Đơn ca
Tặng đời chiếc nón bài thơ Trần Phán NSND Minh Vương
Về lại chiến trường xưa Ngô Hồng Khanh Đơn ca
Xe chỉ luồn kim Loan Thảo NSND Giang Châu

Soạn giả cải lương

sửa

Các tuồng cải lương do bà soạn:

  • Bến tương tư
  • Chắp cánh chim bằng
  • Hoa học trò
  • Khúc ly hương
  • Quỷ kiến sầu
  • Nắng đẹp muôn màu
  • Nội ơi đừng ly dị
  • Tiếng hát rừng hoang
  • Yêu và ghen

Chú thích

sửa
  1. ^ Hoàng Dung; Mai Nhật (ngày 23 tháng 12 năm 2021). "Nghệ sĩ Thanh Kim Huệ qua đời". VnExpress. Lưu trữ bản gốc ngày 10 tháng 3 năm 2024. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2021.
  2. ^ Phùng Hạo; Thạch Anh (ngày 23 tháng 12 năm 2021). "Nghệ sĩ Thanh Kim Huệ qua đời". Báo Thanh Niên. Lưu trữ bản gốc ngày 4 tháng 12 năm 2024. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2021.
  3. ^ Trọng Thịnh (ngày 23 tháng 12 năm 2021). "NSƯT Thanh Kim Huệ qua đời". Tiền phong. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2021.
  4. ^ Nguyễn Tấn Vinh - BTĐKT (ngày 27 tháng 10 năm 2023). "Quyết định của Chủ tịch nước về việc phong tặng và truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước "Nghệ sĩ Nhân dân", "Nghệ sĩ ưu tú"". Sở Nội vụ tỉnh Bình Đình. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 11 năm 2023. Truy cập ngày 1 tháng 11 năm 2023.