Tiếp cận Toàn cầu Vắc-xin COVID-19 (tiếng Anh: COVID-19 Vaccines Global Access, viết tắt thành COVAX), là một kế hoạch toàn cầu nhằm phân bổ công bằng các loại vắc-xin COVID-19 do UNICEF, Liên minh Vắc-xin Gavi (trước đây là Liên minh Toàn cầu Vắc-xin và Miễn dịch, hay GAVI), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Liên minh Đổi mới sáng tạo Sẵn sàng cho Dịch bệnh (CEPI) chỉ đạo. Đây là một trong ba trụ cột chính trong sáng kiến Tăng tốc Tiếp cận Các công cụ ứng phó với COVID-19 được bắt đầu vào tháng 4 năm 2020 bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Ủy ban châu Âu và chính phủ Pháp nhằm ứng phó trước đại dịch COVID-19. COVAX được thành lập nhằm điều phối các nguồn lực quốc tế với mục đích phân bố công bằng quyền tiếp cận chẩn đoán, điều trị và vắc-xin phòng COVID-19.[1]

Tính tới ngày 15 tháng 7 năm 2020, 165 quốc gia – đại diện cho 60% dân số thế giới – đã tham gia COVAX.[2]

Ứng cử viên vắc-xin

sửa

Nhiều nước được hưởng lợi từ COVAX có "quy định lưu trữ hạn chế" và phải phụ thuộc vào sự ủy quyền của WHO. Tới đầu năm 2021, WHO đã đang xem xét 11 vắc-xin COVID-19 tiềm năng cho Danh mục Sử dụng Khẩn cấp (EUL) của tổ chức này.[3] Vắc-xin đầu tiên được WHO chấp thuận đưa vào EUL vào ngày 31 tháng 12 năm 2020 là vắc-xin COVID-19 của Pfizer–BioNTech — một loại vắc-xin RNA do BioNTech hợp tác với Pfizer phát triển, có tên nhãn hiệu là Comirnaty.[4][5]

Trong một buổi họp báo vào ngày 24 tháng 8 năm 2020, WHO cho biết COVAX đang có 9 ứng cử viên vắc-xin được CEPI hỗ trợ và 9 ứng viên khác đang được thử nghiệm, giving it the largest selection of COVID-19 vaccinations in the world.[6] Tới tháng 12, COVAX đã hoàn tất đàm phán với các nhà sản xuất khác, cho phép chương trình này tiếp cận 2 tỷ liều vắc-xin.[7]

Phân phối (các nước nhận)

sửa
Vai trò tham gia của các nước
  •      Nước đóng góp vào AMC
  •      Thành viên EC (đóng góp vào AMC)
  •      Thành viên tự chi trả
  •      Thành viên tự chi trả và đóng góp vào AMC
  •      Nước nhận AMC
  •      Nước nhận và đóng góp vào AMC
  •      Không tham gia

COVAX cung cấp vắc-xin cho các nước đang phát triển.[8] Có tổng cộng 92 nước thu nhập thấp và trung bình đủ điều kiện nhận vắc-xin COVID-19 thông qua cơ chế COVAX[9] và Cam kết Hỗ trợ Thị trường Vắc-xin COVAX (AMC).[9][10] COVAX AMC được tài trợ bằng các khoản đóng góp của các nước thành viên.[10] COVAX AMC thành lập COVAX Facility, nền tảng thu mua vắc-xin.[10]

Vào ngày 3 tháng 2 năm 2021, GAVI, WHO và UNICEF công bố dự báo phân bổ từng nước hai loại vắc-xin của Pfizer–BioNTechOxford–AstraZeneca trong nửa đầu năm 2021.[11] Dự đoán ban đầu cho thấy 1,2 triệu liều vắc-xin Pfizer–BioNTech sẽ được phân phối trong Quý 1 năm 2021 và 336 triệu liều vắc-xin Oxford–AstraZeneca trong nửa đầu năm 2021 tới 145 nước thành viên COVAX.[12][13] Dự kiến các nhân viên y tế và hầu hết các đối tượng trong nhóm dễ bị tổn thương nhất sẽ nhận những liều vắc-xin đầu tiên; các tổ chức hi vọng số lượng người nhận vắc-xin đợt đầu này sẽ đạt khoảng 3,3% tổng dân số mỗi nước tham gia trước khi kết thúc nửa đầu năm 2021.[13]

Vào tháng 2 năm 2021, WHO và Chubb thông báo kế hoạch bồi thường không lỗi với các liều vắc-xin COVID-19 dành cho các nước thu nhập thấp và trung bình, được chi trả thông qua khoản đóng góp của các nước thành viên Gavi COVAX AMC.[14]

Vào ngày 24 tháng 2 năm 2021, Ghana trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới nhận vắc-xin thông qua cơ chế COVAX, với 600.000 liều vắc-xin Oxford–AstraZeneca được vận chuyển tới Accra.[8][15]

Vào ngày 1 tháng 3 năm 2021, các nhân viên tuyến đầu chống dịch và một số quan chức tại Bờ Biển Ngà trở thành những người đầu tiên được tiêm vắc-xin COVID-19 từ COVAX Facility. Hơn 500.000 liều vắc-xin COVID-19 của Oxford–AstraZeneca do Viện Huyết thanh Ấn Độ sản xuất đã được vận chuyển tới thành phố Abidjan một tuần trước đó. Số vắc-xin này được UNICEF vận chuyển từ Mumbai qua đường hàng không.[16]

Vào ngày 5 tháng 3 năm 2021, Moldova nhận được 14.400 liều vắc-xin Oxford–AstraZeneca thông qua COVAX, là quốc gia châu Âu đầu tiên tiếp nhận vắc-xin qua chương trình này. Vài ngày trước nước này cũng đã được România tặng 21.600 liều vắc-xin cùng loại.[17]

Dự báo phân bố vắc-xin sơ bộ tính tới ngày 3 tháng 2 năm 2021 (tính theo liều)[13]
AMC: Cam kết Hỗ trợ Thị trường; SFP: Thành viên tự chi trả
Nước thành viên SFP/AMC AstraZeneca
SII
AstraZeneca
SK Bioscience
Pfizer–BioNTech Tổng cộng
  Ấn Độ AMC 97.164.000 - - 97.164.000
  Pakistan AMC 17.160.000 - - 17.160.000
  Nigeria AMC 16.008.000 - - 16.008.000
  Indonesia AMC - 13.708.800 - 13,708.800
  Bangladesh AMC 12.792.000 - - 12.792.000
  Brazil SFP - 10.672.800 - 10.672.800
  Ethiopia AMC 8.928.000 - - 8,928.000
  Cộng hòa Dân chủ Congo AMC 6.948.000 - - 6.948.000
  México SFP - 6.472.800 - 6.472.800
  Philippines AMC - 5.500.800 117.000 5.617.800
  Ai Cập AMC - 5.138.400 - 5.138.400
  Việt Nam AMC - 4.886.400 - 4.886.400
  Myanmar AMC 4.224.000 - - 4.224.000
  Iran SFP - 4.216.800 - 4.216.800
  Kenya AMC 4.176.000 - - 4.176.000
  Uganda AMC 3.552.000 - - 3.552.000
  Sudan AMC 3.396.000 - - 3.396.000
  Nam Phi SFP - 2.976.000 117.000 3.093.000
  Afghanistan AMC 3.024.000 - - 3.024.000
  Hàn Quốc SFP - 2.596.800 117.000 2.713.800
  Colombia SFP - 2.553.600 117.000 2.670.600
  Uzbekistan AMC 2.640.000 - - 2.640.000
  Angola AMC 2.544.000 - - 2.544.000
  Mozambique AMC 2.424.000 - - 2.424.000
  Ghana AMC 2.412.000 - - 2.412.000
  Ukraina AMC - 2.215.200 117.000 2.332.200
  Yemen AMC 2.316.000 - - 2.316.000
  Argentina SFP - 2.275.200 - 2.275.200
    Nepal AMC 2.256.000 - - 2.256.000
  Algeria AMC - 2.200.800 - 2.200.800
  Cameroon AMC 2.052.000 - - 2.052.000
  Bờ Biển Ngà AMC 2.040.000 - - 2.040.000
  Iraq SFP - 2.018.400 - 2.018.400
  Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên AMC 1.992.000 - - 1.992.000
  Canada SFP - 1.903.200 - 1.903.200
  Maroc AMC - 1.881.600 - 1.881.600
  Niger AMC 1.872.000 - - 1.872.000
  Peru SFP - 1.653.600 117.000 1.770.600
  Ả Rập Xê Út SFP - 1.747.200 - 1.747.200
  Sri Lanka AMC 1.692.000 - - 1.692.000
  Malaysia SFP - 1.624.800 - 1,624.800
  Burkina Faso AMC 1.620.000 - - 1.620.000
  Mali AMC 1.572.000 - - 1.572.000
  Malawi AMC 1.476.000 - - 1.476.000
  Zambia AMC 1.428.000 - - 1.428.000
  Venezuela SFP - 1.425.600 - 1.425.600
Các nước không phải thành viên LHQ N/A - 1.303.200 - 1.303.200
  Campuchia AMC 1.296.000 - - 1.296.000
  Senegal AMC 1.296.000 - - 1.296.000
  Chad AMC 1.272.000 - - 1.272.000
  Somalia AMC 1.224.000 - - 1.224.000
  Zimbabwe AMC 1.152.000 - - 1.152.000
  Guinea AMC 1.020.000 - - 1.020.000
  Syria AMC 1.020.000 - - 1.020.000
  Bolivia AMC 900.000 - 92.430 992.430
  Chile SFP - 957.600 - 957.600
  Benin AMC 936.000 - - 936.000
  Rwanda AMC 996.000 - 102.960 893.040
  Ecuador SFP - 885.600 - 885.600
  Haiti AMC 876.000 - - 876.000
  Nam Sudan AMC 864.000 - - 864.000
  Guatemala SFP - 847.200 - 847.200
  Tajikistan AMC 732.000 - - 732.000
  Tunisia AMC - 592.800 93.600 686.400
  Papua New Guinea AMC 684.000 - - 684.000
  Togo AMC 636.000 - - 636.000
  Sierra Leone AMC 612.000 - - 612.000
  Lào AMC 564.000 - - 564.000
  Cộng hòa Dominica SFP - 542.400 - 542.400
  Jordan SFP - 511.200 - 511.200
  Azerbaijan SFP - 506.400 - 506.400
  Kyrgyzstan AMC 504.000 - - 504.000
  Nicaragua AMC 504.000 - - 504.000
  Honduras AMC - 496.800 - 496.800
  Cộng hòa Congo AMC 420.000 - - 420.000
  Liberia AMC 384.000 - - 384.000
  El Salvador AMC - 324.000 51.480 375.480
  Cộng hòa Trung Phi AMC 372.000 - - 372.000
  Mauritania AMC 360.000 - - 360.000
  Paraguay SFP - 357.600 - 357.600
  Serbia SFP - 345.600 - 345.600
  Libya SFP - 343.200 - 343.200
  Liban SFP - 340.800 - 340.800
  Singapore SFP - 288.000 - 288.000
  Bờ Tây và Gaza AMC - 240.000 37.440 277.440
  Costa Rica SFP - 254.400 - 254.400
  Oman SFP - 254.400 - 254.400
  New Zealand SFP - 249.600 - 249.600
  Panama SFP - 216.000 - 216.000
  Gruzia SFP - 184.800 29.250 214.050
  Mông Cổ AMC - 163.200 25.740 188.940
  Moldova AMC - 156.000 24.570 180.570
  Gambia AMC 180.000 - - 180.000
  Bosnia và Herzegovina SFP - 153.600 23.400 177.000
  Uruguay SFP - 172.800 - 172.800
  Lesotho AMC 156.000 - - 156.000
  Armenia SFP - 146.400 - 146.400
  Jamaica SFP - 146.400 - 146.400
  Guinea AMC 144.000 - - 144.000
  Qatar SFP - 144.000 - 144.000
  Albania SFP - 141.600 - 141.600
  Namibia SFP - 127.200 - 127.200
  Botswana SFP - 117.600 - 117.600
  Bhutan AMC 108.000 - 5.850 113.850
  Cabo Verde AMC 108.000 - 5.850 113.850
  Comoros AMC 108.000 - - 108.000
  Djibouti AMC 108.000 - - 108.000
  Eswatini AMC 108.000 - - 108.000
  Quần đảo Solomon AMC 108.000 - - 108.000
  Bắc Macedonia SFP - 103.200 - 103.200
  Maldives AMC 108.000 - 5.850 102.150
  Bahamas SFP - 100.800 - 100.800
  Bahrain SFP - 100.800 - 100.800
  Barbados SFP - 100.800 - 100.800
  Belize SFP - 100.800 - 100.800
  Brunei Darussalam SFP - 100.800 - 100.800
  Fiji AMC - 100.800 - 100.800
  Guyana AMC - 100.800 - 100.800
  Kosovo AMC - 100.800 - 100.800
  Mauritius SFP - 100.800 - 100.800
  Timor-Leste AMC - 100.800 - 100.800
  Trinidad và Tobago SFP - 100.800 - 100.800
  Vanuatu AMC - 100.800 - 100.800
  Sao Tome và Principe AMC 96.000 - - 96.000
  Montenegro SFP - 84.000 - 84.000
  Samoa AMC - 79.200 - 79.200
  Suriname SFP - 79.200 - 79.200
  St. Lucia AMC - 74.400 - 74.400
  Kiribati AMC - 48.000 - 48.000
  Micronesia AMC - 48.000 - 48.000
  Grenada AMC - 45.600 - 45.600
  Saint Vincent và Grenadines AMC - 45.600 - 45.600
  Tonga AMC - 43.200 - 43.200
  Antigua và Barbuda SFP - 40.800 - 40.800
  Dominica AMC - 28.800 - 28.800
  Andorra SFP - 26.400 - 26.400
  Quần đảo Marshall AMC - 24.000 - 24.000
  St. Kitts và Nevis SFP - 21.600 - 21.600
  Monaco SFP - 7.200 - 7.200
  Nauru SFP - 7.200 - 7.200
  Tuvalu AMC - 4.800 - 4.800

Tham gia (các nước đóng góp)

sửa

Nguồn quỹ của COVAX chủ yếu được cung cấp bởi các nước phương Tây giàu có.[8] Tính tới ngày 19 tháng 2 năm 2021, đã có 30 nước ký cam kết với COVAX Facility và cả Liên minh châu Âu.

Mặc dù chủ yếu được tài trợ bởi các chính phủ ("Hỗ trợ Phát triển Chính thức"), chương trình COVAX cũng nhận được nguồn tài trợ từ khối tư nhân và các đóng góp từ thiện khác, và các nước nhận có thể chia sẻ một số chi phí trong sản xuất và vận chuyển vắc-xin.[10]

Các khoản đóng góp cho COVAX-AMC tính đến 19 tháng 2 năm 2021 (triệu USD)[18]
Quốc gia/Tổ chức Số tiền đóng góp
  Hoa Kỳ 2.500
  Đức 1.093
  Anh Quốc 735
Ủy ban châu Âu 489
  Nhật Bản 200
  Canada 181
Quỹ Bill & Melinda Gates 156
  Ả Rập Xê Út 153
  Na Uy 141
  Pháp 122
  Ý 104
  Úc 61
  Tây Ban Nha 61
  Hà Lan 37
  Áo 32
Reed Hastings và Patty Quillin 30
  Thụy Điển 24
Quỹ Anonymous 22
  Thụy Sỹ 22
  Ấn Độ 15
  New Zealand 12
  Kuwait 10
  Qatar 10
Shell 10
  Hàn Quốc 10
TikTok 10
  Đan Mạch 8
  Bỉ 5
  Ireland 5
  Singapore 5
Wise 5
Soccer Aid 4
Quỹ Thistledown 4
  Hy Lạp 2
  Iceland 2
  Colombia 1
KSRelief 1
  Luxembourg 1
Mastercard 1
  Estonia 0,1
  Monaco 0,1
Nikkei, Inc. 1
Medline International 0,02
  Bhutan 0,01
Tổng cộng 6.268

Liên minh châu Âu

sửa

Tính đến tháng 11 năm 2020, Liên minh châu Âu (EU) cùng các nước thành viên đã cam kết hỗ trợ 870 triệu euro cho COVAX.[19] Ủy ban châu Âu (EC) quyết định đưa gia nhập EU vào chương trình COVAX vào ngày 31 tháng 8 năm 2020 và cam kết hỗ trợ 400 triệu euro,[20] nhưng không nói rõ cách thức chi trả hay các điều khoản đi kèm.[21] EC tiếp tục cam kết hỗ trợ thêm 100 triệu euro nữa cho COVAX từ Quỹ Phát triển châu Âu thông qua một khoản tài trợ cho GAVI vào ngày 12 tháng 11. Một số nước thành viên EU cũng đưa ra những cam kết riêng của mình; Pháp trao tặng thêm 100 triệu euro, Tây Ban Nha tặng 50 triệu euro và Phần Lan thêm 2 triệu euro.[19]

Theo Bộ Ngoại giao Cộng hòa Liên bang Đức, nước này gia nhập COVAX thông qua Liên minh châu Âu và đã cam kết hỗ trợ 300 triệu euro cho việc điều trị COVID-19 tại các nước đang phát triển.[22]

Anh Quốc

sửa

Anh đã cung cấp 548 triệu bảng cho chương trình COVAX.[23] Anh cũng từng là nước đóng góp lớn nhất cho COVAX-AMC trước khi Đức và Hoa Kỳ thay thế vị trí này.[24]

Hoa Kỳ

sửa

Theo chính sách cô lập "Nước Mỹ trên hết",[25] chính quyền Trump vào ngày 1 tháng 9 năm 2020 cho biết Hoa Kỳ sẽ không gia nhập COVAX do sự liên hệ của cơ chế này với WHO,[26][27] tổ chức mà nước này đã bắt đầu quá trình rút tư cách thành viên kéo dài một năm từ ngày 6 tháng 7 năm 2020.[28]

Sau khi đánh bại Trump trong cuộc bầu cử năm 2020, Joe Biden tuyên bố Hoa Kỳ sẽ ở lại WHO và gia nhập COVAX vào ngày 20 tháng 1 năm 2021. Quyết định đảo ngược chính sách này (được thông báo bởi Anthony Fauci, Cố vấn Y tế trưởng của Tổng thống) được nhiều nước hoanh nghênh.[29][30] Vào ngày 19 tháng 2, Hoa Kỳ cam kết hỗ trợ 4 tỷ đôla, khoản đóng góp lớn nhất dành cho quỹ này.[31]

Trung Quốc

sửa

Trung Quốc đã tham gia COVAX từ ngày 9 tháng 10 năm 2020.[32] Vào ngày 4 tháng 6 năm 2020, Trung Quốc quyết định tăng khoản đóng góp của mình dành cho GAVI từ 5 triệu đôla trong khoảng 2016-2020 lên 20 triệu đôla trong giai đoạn 2020-2025.[33] Trung Quốc tuyên bố vào ngày 3 tháng 2 năm 2021 rằng nước này sẽ cung cấp 10 triệu liều vắc-xin cho COVAX.[34]

Tham khảo

sửa
  1. ^ “COVAX explained”. gavi.org. GAVI. Truy cập ngày 25 tháng 2 năm 2021.
  2. ^ World Health Organization (ngày 15 tháng 7 năm 2020). “More than 150 countries engaged in COVID-19 vaccine global access facility”. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  3. ^ Widianto, Stanley (ngày 29 tháng 1 năm 2021). “COVAX to ship enough shots for 3% of poor countries' populations in H1 - WHO”. Reuters. Jakarta. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  4. ^ “Comirnaty EPAR”. European Medicines Agency (EMA). Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2020.
  5. ^ “WHO issues its first emergency use validation for a COVID-19 vaccine and emphasizes need for equitable global access”. World Health Organization (WHO) (Thông cáo báo chí). ngày 31 tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 6 tháng 1 năm 2021.
  6. ^ World Health Organization (ngày 24 tháng 8 năm 2020). “172 countries and multiple candidate vaccines engaged in COVID-19 vaccine Global Access Facility” (Thông cáo báo chí). Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2021.
  7. ^ World Health Organization (ngày 18 tháng 12 năm 2020). “COVAX Announces additional deals to access promising COVID-19 vaccine candidates; plans global rollout starting Q1 2021” (Thông cáo báo chí). Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2021.
  8. ^ a b c Gabriele Steinhauser, Ghana Is First Nation to Get Free Covid-19 Vaccines Under Covax Plan, Wall Street Journal (ngày 24 tháng 2 năm 2021).
  9. ^ a b 92 low- and middle-income economies eligible to get access to COVID-19 vaccines through Gavi COVAX AMC, Gavi, the Vaccine Alliance (ngày 31 tháng 7 năm 2020).
  10. ^ a b c d Seth Berkley. “The Gavi COVAX AMC Explained”. Gavi, the Vaccine Alliance.
  11. ^ Jerving, Sara (ngày 3 tháng 2 năm 2021). “COVAX releases country-by-country of vaccine distribution figures”. Devex. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  12. ^ “COVAX publishes first interim distribution forecast”. Gavi. ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  13. ^ a b c “The Covax Facility: Interim Distribution Forecast – latest as of ngày 3 tháng 2 năm 2021” (PDF). COVAX. ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  14. ^ “World's first COVID-19 vaccination compensation scheme launched”. Health Europa. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2021.
  15. ^ “Covid: WHO scheme Covax delivers first vaccines”. BBC. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2021.
  16. ^ Ducharme, Jamie (MARCH 1, 2021). "The First COVID-19 Vaccines Shipped Through COVAX Were Administered in the Ivory Coast". time.com. Truy cập ngày 1 tháng 3 năm 2021.
  17. ^ “Moldova becomes first European country to receive COVID-19 vaccines under COVAX scheme”. Radio Free Europe/Radio Liberty. ngày 5 tháng 3 năm 2021.
  18. ^ “Key Outcomes: COVAX AMC 2021” (PDF). Gavi.
  19. ^ a b European Commission (ngày 12 tháng 11 năm 2020). “EU increases its contribution to COVAX to €500 million to secure COVID-19 vaccines for low and middle-income countries” (Thông cáo báo chí). Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  20. ^ European Commission (ngày 31 tháng 8 năm 2020). “Coronavirus Global Response: Commission joins the COVID-19 Vaccine Global Access Facility (COVAX)” (Thông cáo báo chí). Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2021.
  21. ^ Guarascio, Francesco; Nebehay, Stephanie (ngày 31 tháng 8 năm 2020). “EU offers 400 million euros to WHO-led COVID-19 vaccine initiative”. Reuters. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2021.
  22. ^ “Corona-Impfstoff weltweit fair verteilen: GAVI kündigt erste Lieferung von Impfdosen über COVAX an”. Federal Foreign Office (bằng tiếng Đức). Federal Republic of Germany. ngày 3 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  23. ^ “Corona-Covax: How will Covid vaccines be shared with poorer countries? an”. BBC News (bằng tiếng Anh). BBC. ngày 26 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2021.
  24. ^ “Key Outcomes: COVAX AMC” (PDF). Gavi.
  25. ^ Williams, Abigail (ngày 3 tháng 9 năm 2020). “U.S. opts out of WHO-linked global COVID-19 vaccine effort”. NBC News. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  26. ^ Beer, Thomas (ngày 1 tháng 9 năm 2020). “U.S. Won't Join Global Coronavirus Vaccine Effort Because It's Led By The WHO”. Forbes. Truy cập ngày 15 tháng 11 năm 2020.
  27. ^ Rauhala, Emily; Abutaleb, Yasmeen (ngày 1 tháng 9 năm 2020). “U.S. says it won't join WHO-linked effort to develop, distribute coronavirus vaccine”. The Washington Post. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2021.
  28. ^ Smith, Allan; Perlmutter-Gumbiner, Elyse (ngày 7 tháng 7 năm 2020). “Trump administration gives formal notice of withdrawal from WHO”. NBC News. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  29. ^ Nebehay, Stephanie (ngày 21 tháng 1 năm 2021). “U.S., staying in WHO, to join COVID vaccine push for poor nations: Fauci”. Reuters. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2021.
  30. ^ Donato Paolo Mancini (ngày 21 tháng 1 năm 2021). “US joins global vaccine efforts on Biden's first day”. Financial Times.
  31. ^ “Covid vaccines: G7 increase support for Covax scheme”. BBC News. ngày 19 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 19 tháng 2 năm 2021.
  32. ^ Qian, Colin; Nebehay, Stephanie (ngày 9 tháng 10 năm 2020). “China joins WHO-backed vaccine programme COVAX rejected by Trump”. Reuters (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 10 tháng 3 năm 2021.
  33. ^ “China”. www.gavi.org (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 10 tháng 3 năm 2021.
  34. ^ Crossley, Gabriel; Woo, Ryan; Hogue, Tom; Cameron-Moore, Simon (ngày 3 tháng 2 năm 2021). “China to provide 10 million vaccine doses to COVAX initiative”. Reuters (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 10 tháng 3 năm 2021.

Liên kết ngoài

sửa