Vĩnh Phúc Yên là tên một tỉnh cũ ở miền Bắc Việt Nam do chính quyền Quốc gia Việt Nam thuộc khối Liên hiệp Pháp mà đại diện là quyền Thủ hiến Bắc Việt thành lập ra từ năm 1949, trên cơ sở sáp nhập, hợp nhất tỉnh Vĩnh Yên và tỉnh Phúc Yên cũ vốn đã có từ thời Pháp thuộc. Cụ thể, tỉnh mới ra đời từ sau ngày 18 tháng 8 năm 1949, tức thời điểm quân đội Liên hiệp Pháp đã tái chiếm thành công thị xã Vĩnh Yênthị xã Phúc Yên.

Tỉnh Vĩnh Phúc Yên phía bắc giáp tỉnh Thái Nguyên và tỉnh Tuyên Quang, phía tây giáp tỉnh Phú Thọ và tỉnh Sơn Tây, phía nam giáp thành phố Hà Nội và tỉnh Hà Đông, phía đông giáp tỉnh Bắc Giang, tỉnh Bắc Ninh (khi đó gọi là tỉnh Gia Lâm, vì cơ quan hành chính đóng trên địa bàn huyện Gia Lâm).

Tỉnh lỵ đặt tại thị xã Phúc Yên, vốn là tỉnh lỵ của tỉnh Phúc Yên cũ. Về mặt hành chính, thị xã Phúc Yên thuộc địa hạt quận Yên Lãng khi đó (tức phủ Yên Lãng cũ).

Tỉnh Vĩnh Phúc Yên ban đầu bao gồm 9 quận hành chánh trực thuộc vốn là các phủ, huyện cũ trước đó: Vĩnh Tường, Yên Lạc, Tam Dương, Lập Thạch, Bình Xuyên (cùng thuộc tỉnh Vĩnh Yên cũ), Đa Phúc, Kim Anh, Đông Anh, Yên Lãng (cùng thuộc tỉnh Phúc Yên cũ). Về sau thành lập thêm quận Phù Lỗ, với quận lỵ đặt tại xã Phù Lỗ.

Tên gọi tỉnh này không được chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa công nhận và chỉ tồn tại đến giữa năm 1954, sau khi Hiệp định Genève được ký kết và đất nước tạm thời bị chia đôi, theo đó chính quyền Quốc gia Việt Nam chuyển vào miền Nam. Chính quyền Việt Nam Cộng hòa ở miền Nam thời kỳ 1954-1975 vẫn sử dụng tên gọi tỉnh Vĩnh Phúc Yên trong các giấy tờ, thẻ căn cước...

Ngày 12 tháng 2 năm 1950, chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cũng quyết định hợp nhất tỉnh Vĩnh Yên và tỉnh Phúc Yên cũ thành một tỉnh mới và lấy tên là tỉnh Vĩnh Phúc, tồn tại cho đến ngày nay. Tuy nhiên, phần đất các phủ huyện cũ thuộc tỉnh Phúc Yên cũ như Đa Phúc, Kim Anh, Đông Anh, Yên Lãng đã được sáp nhập vào vùng ngoại thành Thủ đô Hà Nội, ngoại trừ thị xã Phúc Yên (nay là thành phố Phúc Yên) vẫn còn trực thuộc tỉnh Vĩnh Phúc cho đến ngày nay.

Chú thích

sửa

Tham khảo

sửa