Cổng thông tin:Y học
CỔNG TRI THỨC Y HỌC
Y học, y khoa hay gọi ngắn là y (Tiếng Anh: medicine) là khoa học ứng dụng liên quan đến chẩn đoán, tiên lượng, điều trị và phòng ngừa bệnh tật. Y học gồm nhiều phương pháp chăm sóc sức khỏe vốn liên tục phát triển với mục đích duy trì, hồi phục sức khỏe từ việc phòng ngừa và chữa bệnh. Y học hiện đại áp dụng khoa học y sinh, nghiên cứu y sinh, y sinh học di truyền và công nghệ y tế để chẩn đoán, điều trị và ngăn ngừa chấn thương và bệnh tật thông qua thuốc men, phẫu thuật hoặc liệu pháp phong phú như tâm lý trị liệu, nẹp, thiết bị y tế, dược chất sinh học, trị liệu bức xạ,...
Y học đã tồn tại từ hàng ngàn năm trước, phần lớn lịch sử coi đây lại là một môn nghệ thuật, có mối liên hệ chặt chẽ với tôn giáo và triết học theo từng bản sắc văn hóa địa phương. Ví dụ, thầy sắc thuốc sẽ cầm dược liệu thảo mộc và cầu nguyện để chữa bệnh, hoặc triết gia và bác sĩ thời cổ đại sẽ trích máu dựa trên thuyết thể dịch (humorism). Thế kỷ gần đây, kể từ khi khoa học hiện đại ra đời, y học là sự kết hợp giữa nghệ thuật và khoa học (cả nghiên cứu ban đầu và ứng dụng, một dạng phân ngành của khoa học y tế). Mặc dù kỹ thuật khâu khi phẫu thuật mang tính nghệ thuật, chỉ được học thông qua thực hành, nhưng kiến thức sinh học tế bào và y học phân tử sẽ bổ trợ kiến thức cho các bác sĩ khi thực hành.
Từ "y học" trong tiếng Anh là "medicine" có nguồn gốc từ tiếng Latin là "ars medicina", nghĩa là "nghệ thuật chữa bệnh".
Dù công nghệ y học cũng như sự chuyên môn hóa ngành y đã phát triển thành trụ cột nền y học hiện đại nhưng vì phương pháp chữa trị trực tiếp giữa bác sĩ và bệnh nhân vẫn hiệu quả giúp giảm thiểu đau bệnh nên chúng cần tiếp tục thực hiện, thông qua việc quan tâm đến cảm xúc cũng như lòng trắc ẩn nói chung của con người.
Song hành với y học hiện đại còn có y học cổ truyền và y học dân gian. Ví dụ, bằng chứng về tính hiệu quả liệu pháp châm cứu có sự "thay đổi và không nhất quán" đối với tình trạng bệnh tật cụ thể, nhưng lại an toàn khi một học viên qua đào tạo thực hành trên người.
Lang băm ám chỉ người hoặc thao tác chữa bệnh, không phân biệt việc đây là hành động tiền khoa học (y học cổ truyền và y học dân gian) hay giả khoa học hiện đại. Ví dụ, phương pháp nắn chỉnh cột sống (chiropractic) phủ nhận hoàn toàn lý thuyết mầm bệnh của khoa học hiện đại. (Đọc thêm...)
Bài viết ngẫu nhiên –
Giải phẫu học (tiếng Anh: anatomy, lấy từ tiếng Hy Lạp là anatomē, nghĩa là "mổ xẻ") là một trong các phân ngành của sinh học, liên quan đến nghiên cứu hình thái và cấu tạo của cơ thể sinh vật. Giải phẫu học cũng là một nhánh trong khoa học tự nhiên đi sâu vào tổ chức cấu trúc trong các sinh vật sống. Đây là một bộ môn khoa học lâu đời với nguồn gốc có từ tận thời Tiền sử. Phân ngành này vốn gắn liền với các ngành khác như sinh học phát triển, phôi học, giải phẫu so sánh, sinh học tiến hóa và phát sinh chủng loại học, vì thông qua giải phẫu, ta có thể quan sát những biến đổi về cấu trúc trong một khoảng thời gian ngắn (như sự phát triển của phôi) hoặc rất dài (như trong tiến hóa). Trong khi giải phẫu học nghiên cứu về cấu trúc thì sinh lý học nghiên cứu về chức năng của sinh vật cũng như các cơ quan, vì vậy, hai bộ môn này tạo thành một cặp liên ngành trong khoa học tự nhiên và thường được nghiên cứu cùng nhau. Giải phẫu người là một trong những ngành khoa học cơ bản thiết yếu được áp dụng trong y học.
Các ngành của giải phẫu có thể được chia thành giải phẫu vĩ mô và giải phẫu vi mô. Giải phẫu vĩ mô hay giải phẫu thô là nghiên cứu các bộ phận cơ thể của động vật chỉ với mắt thường. Giải phẫu vĩ mô cũng bao gồm các nhánh của giải phẫu bề ngoài. Giải phẫu vi mô hay giải phẫu hiển vi lại sử dụng các dụng cụ quang học hỗ trợ để nghiên cứu các mô từ các cấu trúc khác nhau, được gọi là mô học, và cả trong nghiên cứu tế bào. (Đọc thêm...)
Hình ảnh ngẫu nhiên –
Ghi danh: Tranh lấy trong quyển Giải phẫu Gray (Gray's Anatomy), trên trang bartleby.com.
Dự án
Hãy đăng ký và tham gia vào Dự án Y học trên Wikipedia tiếng Việt để góp công sức xây dụng tri thức y học đồ sộ và miễn phí cho tất cả mọi người!
Các dự án con:
- Dự án Giải phẫu học (thành lập từ 2019);
- Dự án Sinh lý học (chưa thành lập, bạn có thể đề xuất bằng cách nhắn vào trang thảo luận)
Bạn có biết...? –
- …theo Viện Dinh dưỡng quốc gia Việt Nam, chuối tiêu giàu dinh dưỡng nhất trong rất nhiều loại chuối tại nước này?
- …Tổ chức Y tế Thế Giới đã phân loại thực phẩm muối chua có thể là tác nhân gây ung thư, dựa theo các nghiên cứu dịch tễ học?
- …tiền thân của Bệnh viện Hùng Vương là cơ sở phụ sản đầu tiên tại Đông Dương?
- …bác sĩ phụ khoa Oon Chiew Seng, chủ tịch sáng lập viện dành cho người suy giảm trí nhớ đầu tiên ở Singapore, sau đó cũng được chẩn đoán mắc chứng này?
- …5–35% sinh viên đại học tại Hoa Kỳ tự báo cáo rằng họ sử dụng chất kích thích có amphetamin, chủ yếu để nâng cao thành tích học tập chứ không phải là để chơi bời, tiêu khiển?
Chủ đề liên quan
Thể loại
Chủ điểm
Nội dung chất lượng tốt
Bài viết chọn lọc
Bài viết tốt
Danh sách chọn lọc
Hình ảnh chọn lọc
-
File:Agarplate redbloodcells edit.jpg -
File:Aletta Jacobs, 1895-1905.jpg -
File:AntigenicShift HiRes.svg -
File:Autorecessive.svg -
File:Basal ganglia circuits.svg -
File:Blood values sorted by mass and molar concentration.png -
File:CG Heart.gif -
File:Cesarian the moment of birth3.jpg -
File:Child with Smallpox Bangladesh.jpg -
File:Circulatory System en.svg -
File:Complete neuron cell diagram en.svg -
File:Computed tomography of human brain - large.png -
File:DNA Structure+Key+Labelled.pn NoBB.png -
File:DTI-sagittal-fibers.jpg -
File:Da Vinci Vitruve Luc Viatour.jpg -
File:Denis Mukwege par Claude Truong-Ngoc novembre 2014.jpg -
File:Desinsertion du muscle CO.jpg -
File:Ebola Virus - Electron Micrograph.tiff -
File:Eye Central Heterochromia crop and lighter.jpg -
File:Eye-diagram no circles border.svg -
File:Gas mask MUA IMGP0157.jpg -
File:Human arm bones diagram.svg -
File:June odd-eyed-cat cropped.jpg -
File:Male human head louse.jpg -
File:Mantoux tuberculin skin test.jpg -
File:Nadar - "Hermaphrodite" (Seventh Gallica image).jpg -
File:Neutrophil with anthrax copy.jpg -
File:Novel Coronavirus SARS-CoV-2.jpg -
File:Osmotic pressure on blood cells diagram.svg -
File:PET-MIPS-anim.gif -
File:Polydactyly 01 Lhand AP.jpg -
File:Professeur Metchnikoff, portrait du scientifique dans un laboratoire de recherche.jpg -
File:Rembrandt - The Anatomy Lesson of Dr Nicolaes Tulp.jpg -
File:Respiratory system complete en.svg -
File:Root Canal Illustration Molar.svg -
File:SARS-CoV-2 scanning electron microscope image.jpg -
File:Steroidogenesis.svg -
File:Tubal Pregnancy with embryo.jpg -
File:Typhoid inoculation2.jpg -
File:User-FastFission-brain.gif -
File:Volume rendered CT scan of a pregnancy of 37 weeks of gestational age (smaller).gif -
File:Wormian bones.svg
.jpg)
.gif)
Hình ảnh chọn lọc cũ
-
File:Da Vinci Studies of Embryos Luc Viatour.jpg -
File:Human skeleton back en.svg -
File:Human skeleton front en.svg
Dự án chị em
Các cổng thông tin
</references>