Phú Nhuận

Quận nội thành thuộc thành phố Hồ Chí Minh

Phú Nhuận là một quận nội thành thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.

Phú Nhuận
Quận
Quận Phú Nhuận
Đường Nguyễn Văn Trỗi
trên địa bàn quận Phú Nhuận
Hành chính
Quốc gia Việt Nam
VùngĐông Nam Bộ
Thành phốThành phố Hồ Chí Minh
Trụ sở UBND159 Nguyễn Văn Trỗi, Phường 11
Phân chia hành chính11 phường
Thành lập2/7/1976
Đại biểu Quốc hội
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBNDNguyễn Đông Tùng
Địa lý
Tọa độ: 10°48′6″B 106°40′39″Đ / 10,80167°B 106,6775°Đ / 10.80167; 106.67750
MapBản đồ quận Phú Nhuận
Phú Nhuận trên bản đồ Thành phố Hồ Chí Minh
Phú Nhuận
Phú Nhuận
Vị trí quận Phú Nhuận trên bản đồ Thành phố Hồ Chí Minh
Phú Nhuận trên bản đồ Việt Nam
Phú Nhuận
Phú Nhuận
Vị trí quận Phú Nhuận trên bản đồ Việt Nam
Diện tích4,86 km²[1]
Dân số (1/4/2019)
Tổng cộng163.961 người[2]
Mật độ33.737 người/km²
Khác
Mã hành chính768[3]
Biển số xe59-E1, 59-E2, 59-EA
Websitephunhuan.hochiminhcity.gov.vn

Địa lý

sửa

Quận Phú Nhuận có vị trí địa lý:

Quận có diện tích 4,86 km², dân số năm 2019 là 163.961 người[2], mật độ dân số đạt 33.737 người/km².

Lịch sử

sửa

Thời phong kiến

sửa

Thôn Phú Nhuận được xem là thành lập từ năm 1698 và được ghi nhận trong danh sách làng xã theo Gia Định thành thông chí của Trịnh Hoài Đức, lúc đó thuộc tổng Bình Trị, huyện Bình Dương, phủ Tân Bình, trấn Phiên An. Dân cư quy tụ về Phú Nhuận, phần lớn thuộc gia đình binh sĩ vào đóng ở trấn Phiên An, hoặc di dân từ Đàng Ngoài vào. Tên "Phú Nhuận" (chữ Hán: 富潤) hàm nghĩa mong muốn thêm giàu có trù phú của những người lưu dân.

Giữa thế kỷ 19, thôn Phú Nhuận phát triển, trở thành làng. Làng Phú Nhuận thuộc huyện Bình Dương, phủ Tân Bình, tỉnh Gia Định. Làng Phú Nhuận liên tục phát triển trở thành một làng lớn của phủ Tân Bình [4].

Thời Pháp thuộc

sửa

Ngày 1 tháng 1 năm 1911, tỉnh Gia Định chia thành bốn quận: Thủ Đức, Nhà Bè, Gò VấpHóc Môn. Làng Phú Nhuận thuộc tổng Dương Hòa thượng, quận Gò Vấp.

Ngày 11 tháng 5 năm 1944, Toàn quyền Đông Dương ký nghị định tách một số vùng (nằm kế cận Khu Sài Gòn - Chợ Lớn) của tỉnh Gia Định để lập tỉnh Tân Bình. Tỉnh lỵ tỉnh Tân Bình đặt tại làng Phú Nhuận. Tỉnh Tân Bình khi đó có duy nhất một quận là quận Châu Thành (lập ngày 19 tháng 9 năm 1944).

Tỉnh Tân Bình tồn tại đến tháng 08 năm 1945 thì giải thể. Làng Phú Nhuận trở lại thuộc tổng Dương Hòa thượng, quận Gò Vấp, tỉnh Gia Định cho đến năm 1956.

Thời Việt Nam Cộng hòa

sửa

Sau năm 1956, các làng gọi là xã, trong đó có xã Phú Nhuận.

Theo Nghị định số 138-BNV/HC/NĐ ngày 29 tháng 4 năm 1957 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Việt Nam Cộng hòa, cắt tổng Dương Hòa thượng (gồm bảy xã, trong đó có xã Phú Nhuận) của quận Gò Vấp, lập nên quận Tân Bình mới thuộc tỉnh Gia Định. Quận lỵ quận Tân Bình đặt tại xã Phú Nhuận cho đến năm 1975.

Từ năm 1962 chính quyền Việt Nam Cộng hòa bỏ dần, đến năm 1965 bỏ hẳn cấp hành chính tổng. Khi đó, xã Phú Nhuận trực tiếp thuộc quận Tân Bình, tỉnh Gia Định. Xã Phú Nhuận gồm 8 ấp: Đông Nhứt, Đông Nhì, Đông Ba, Trung Nhứt, Trung Nhì, Tây Nhứt, Tây Nhì và Tây Ba.

Từ năm 1975 đến nay

sửa

Sau khi Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam tiếp quản Đô thành Sài Gòn và các vùng lân cận vào ngày 30 tháng 4 năm 1975, ngày 3 tháng 5 năm 1975 thành phố Sài Gòn - Gia Định được thành lập. Theo nghị quyết ngày 9 tháng 5 năm 1975 của Ban Chấp hành Đảng bộ Đảng Lao động Việt Nam thành phố Sài Gòn - Gia Định, xã Phú Nhuận cũ được tách ra khỏi quận Tân Bình để thành lập quận Phú Nhuận trực thuộc thành phố Sài Gòn - Gia Định. Đồng thời, quận Phú Nhuận chuyển 08 ấp cũ thành 08 phường trực thuộc: Đông Nhất, Đông Nhì, Đông Ba, Trung Nhất, Trung Nhì, Tây Nhất, Tây Nhì và Tây Ba.

Ngày 20 tháng 5 năm 1976, tổ chức hành chánh thành phố Sài Gòn - Gia Định được sắp xếp lần hai (theo quyết định số 301/UB ngày 20 tháng 5 năm 1976 của Ủy ban Nhân dân Cách mạng thành phố Sài Gòn - Gia Định). Theo đó, vẫn giữ nguyên quận Phú Nhuận cũ có từ năm 1975. Lúc này, các phường cũ đều giải thể, lập các phường mới có diện tích, dân số nhỏ hơn và mang tên số. Quận Phú Nhuận có 17 phường, đánh số từ 1 đến 17.

Ngày 2 tháng 7 năm 1976, Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam khoá VI, kỳ họp thứ 1 chính thức đổi tên thành phố Sài Gòn - Gia Định thành Thành phố Hồ Chí Minh. Quận Phú Nhuận trở thành quận trực thuộc Thành phố Hồ Chí Minh.

Ngày 26 tháng 8 năm 1982, theo Quyết định số 147-HĐBT[5] của Hội đồng Bộ trưởng về việc giải thể 2 phường: 6 và 16, địa bàn các phường giải thể nhập vào các phường kế cận, theo đó: giải thể Phường 6 để sáp nhập vào Phường 7 và giải thể Phường 16 để sáp nhập vào Phường 15.

Ngày 9 tháng 12 năm 2020, Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết 1111/NQ-UBTVQH14 (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2021)[6]. Theo đó, sáp nhập Phường 12 vào Phường 11 và sáp nhập Phường 14 vào Phường 13.

Ngày 14 tháng 11 năm 2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Nghị quyết số 1278/NQ-UBTVQH15 (nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2025)[7]. Theo đó, sáp nhập Phường 3 vào Phường 4 và sáp nhập Phường 17 vào Phường 15.

Quận Phú Nhuận có 11 phường như hiện nay.

Thông tin thêm về các phường

sửa
  • Phường (ấp) Đông Nhứt cũ: các phường 1 và 2 hiện nay
  • Phường (ấp) Đông Nhì cũ: các phường 4 và 5 hiện nay
  • Phường (ấp) Đông Ba cũ: phường 7 hiện nay
  • Phường (ấp) Tây Nhứt cũ: các phường 8 và 9 hiện nay
  • Phường (ấp) Tây Nhì cũ: các phường 10 và 11 hiện nay
  • Phường (ấp) Tây Ba cũ: phường 13 hiện nay
  • Phường (ấp) Trung Nhứt cũ: phường 15 hiện nay
  • Phường (ấp) Trung Nhì cũ: phường 15 hiện nay

Hành chính

sửa

Quận Phú Nhuận được chia thành 11 phường, gồm: 1, 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 13, 15. Trong đó, Phường 11 là nơi đặt trụ sở Ủy ban nhân dân và các cơ quan hành chính của quận.

Đường phố

sửa

Tên đường Phú Nhuận trước năm 1975

sửa

Kinh tế

sửa

Cơ cấu kinh tế quận phát triển theo xu hướng dịch vụ thương mại, công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp. Các loại hình dịch vụ cao cấp như tài chính, tín dụng, văn phòng cho thuê, nhà ở cao cấp, dịch vụ du lịch...đang phát triển mạnh. Về công nghiệp phát triển các ngành sản xuất sạch, kỹ thuật cao[4].

Định hướng quy hoạch của quận là điều chỉnh quy hoạch theo hướng giảm mật độ, tăng chiều cao, dành đất phát triển hạ tầng xã hội. Trong đó, ưu tiên xây dựng nhà cao tầng, kết hợp chức năng ở và các loại hình dịch vụ qua việc kết hợp quy hoạch đồng bộ giữa công tác chỉnh trang giải tỏa xây dựng mới và phát triển mạng lưới giao thông.

Trung tâm hành chính của quận Phú Nhuận tập trung chủ yếu trên trục đường Nguyễn Văn Trỗi. Ngoài ra, các trung tâm giao dịch, dịch vụ và thương mại tập trung phát triển theo các tuyến đường chính như Nguyễn Văn Trỗi, Phan Xích Long, Hoàng Văn Thụ đến Phan Đăng Lưu, và từ Nguyễn Kiệm đến Phan Đình Phùng[4].

Văn hóa & Xã hội

sửa

Trên địa bàn Phú Nhuận, từng quy tụ đến 72 chùa ở thế kỉ 19, con số đến ngày hôm này vẫn còn tồn tại[4]. Ngoài ra, quận cũng là nơi được nhiều vị công thần triều Nguyễn, như Phan Tấn Huỳnh, Trương Tấn Bửu, Võ Tánh, Võ Di Nguy chọn làm chỗ an nghỉ. Ngoài ra, nhiều nơi, đã được công nhận di tích lịch sử như[4]:

Giáo dục

sửa

Các cơ sở giáo dục đại học

sửa
Tên Địa chỉ Website Ghi chú
Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh 1A Hoàng Diệu, Phường 10 [1] Cơ sở H
Học viện Hàng không Việt Nam 104 Nguyễn Văn Trỗi, Phường 8 [2] Trụ sở chính
Trường Đại học Tài chính – Marketing 778 Nguyễn Kiệm, Phường 4 [3]
Trường Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh 221B Hoàng Văn Thụ, Phường 8 [4] Khoa Y học cổ truyền

Trường cao đẳng

sửa
Tên Địa chỉ Website Ghi chú
Trường Cao đẳng FPT Polytechnic 778/B1 Nguyễn Kiệm, Phường 4 [5] Cơ sở TPHCM
Trường Cao đẳng Kinh tế đối ngoại 287 Phan Đình Phùng, Phường 15 [6] Trụ sở chính
269 Phan Xích Long, Phường 2 Cơ sở đào tạo

Trường Trung học phổ thông (THPT)

sửa
Tên Địa chỉ Website Ghi chú
Trường THCS và THPT Đăng Khoa 72 Đặng Văn Ngữ, Phường 10 [7] Cơ sở 2
Trường THPT Hàn Thuyên 37 Đặng Văn Ngữ, Phường 10 [8]
Trường THPT Phú Nhuận 5 Hoàng Minh Giám, Phường 9

Chú thích

sửa
  1. ^ “Niên giám thống kê năm 2020: Dân số và lao động”. Cục Thống kê Thành phố Hồ Chí Minh. Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2022. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2022.
  2. ^ a b Ban chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở trung ương. “Dân số Việt Nam đến ngày 01 tháng 4 năm 2019”. Truy cập ngày 4 tháng 5 năm 2020.
  3. ^ Tổng cục Thống kê
  4. ^ a b c d e “Giới thiệu về Quận Phú Nhuận”. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 4 năm 2015. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2012.
  5. ^ Quyết định 147-HĐBT về việc phân vạch địa giới phường thuộc thành phố Hồ Chí Minh
  6. ^ “Nghị quyết số 1111/NQ-UBTVQH14 năm 2020 về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019–2021 và thành lập thành phố Thủ Đức thuộc Thành phố Hồ Chí Minh”.
  7. ^ “Nghị quyết số 1278/NQ-UBTVQH15 của UBTVQH về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã của Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2023–2025”.
  8. ^ “TRƯỜNG THPT HÀN THUYÊN”.

Liên kết ngoài

sửa