Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Ukraina (tiếng Ukraina: Українська Радянська Соціалістична Республіка, chuyển tự Ukrayins’ka Radyans’ka Sotsialistychna Respublika, URSR, tiếng Nga: Украинская Советская Социалистическая Республика, chuyển tự Ukrainskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika) hay còn gọi là Ukraina Xô viết là một quốc gia xã hội chủ nghĩa ở Ukraina và là một trong mười lăm nước cộng hòa hợp thành Liên Xô. Đây là nước cộng hoà lớn thứ hai về dân số và kinh tế sau Nga Xô viết, đồng thời cũng là một trong bốn quốc gia sáng lập Liên Xô.
|
Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina [1]
|
|
|---|---|
Tên bản ngữ
| |
| 1919–1991 1941–1944: Dưới sự chiếm đóng của Đức | |
Tiêu ngữ: Пролетарі всіх країн, єднайтеся! "Proletari vsikh krayin, yednaitesia!" (chuyển tự) "Vô sản toàn thế giới, đoàn kết lại!" | |
Quốc ca: Quốc tế ca Державний гімн Української Радянської Соціалістичної Республіки Quốc ca Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina | |
 Vị trí của Ukraina trong Liên Xô từ năm 1954 | |
| Tổng quan | |
| Vị thế | Quốc gia vệ tinh của Nga Xô viết (1919–1922) Các nước cộng hòa của Liên bang Xô viết (1922–1991) |
| Thủ đô |  Kharkov (1919–1934)[2] Kiev (1934–1991)[3] |
| Thành phố lớn nhất | Kiev |
| Ngôn ngữ thông dụng | Tiếng Ukraina (chính thức từ 1990)a[4] Ngôn ngữ: tiếng Ukraina · tiếng Nga[5] |
| Tên dân cư | Người Ukraina, Người Liên Xô |
| Chính trị | |
| Chính phủ | Cộng hòa Xô Viết |
| Bí thư thứ nhất | |
• 1918–1919 (đầu tiên) | Emanuel Kviring |
• 1990–1991 (cuối cùng) | Stanislav Hurenko |
| Người đứng đầu chính phủ | |
• 1919–1923 (đầu tiên) | Christian Rakovsky |
• 1988–1991 (cuối cùng) | Vitold Fokin |
| Người đứng đầu chính phủ | |
• 1919–1938 (đầu tiên) | Grigory Petrovsky |
• 1990–1991 (cuối cùng) | Leonid Kravchuk |
| Lập pháp | Liên Xô tối cao[6] |
| Lịch sử | |
| Thời kỳ | Thế kỷ XX |
• Tuyên bố cộng hòa Ukraina Xô viết | 10 tháng 3 năm 1919 |
| 30 tháng 12 năm 1922 | |
| 15 tháng 11 năm 1939 | |
| 2 tháng 8 năm 1940 | |
| 24 tháng 10 năm 1945 | |
• Ưu tiên của luật pháp Ukraina đã tuyên bố, bãi bỏ một phần hệ thống chính phủ Xô viết | 16 tháng 7 năm 1990 |
• Tuyên bố độc lập, Ukraina Xô viết được đổi tên thành Ukraina | 24 tháng 8 năm 1991 |
| 1 tháng 12 năm 1991 | |
| 10 tháng 12 năm 1991 | |
• Liên Xô tan rã (nền độc lập của Ukraina được chính thức được công nhận) | 26 tháng 12 năm 1991 |
| 28 tháng 6 năm 1996 | |
| Địa lý | |
| Diện tích | |
• Điều tra năm 1989 | 603.700 km2 (233.090 mi2) |
| Dân số | |
• Điều tra năm 1989 | 51.706.746 |
| Kinh tế | |
| Đơn vị tiền tệ | Karbovan Xô viết |
| Thông tin khác | |
| HDI? (1990) | 0.725 cao |
| Mã điện thoại | +7 03/04/05/06 |
| Hiện nay là một phần của |  Ukraina Nga (gồm Bán đảo Krym) Moldova Ba Lan |
| |
Lịch sửSửa đổi
Sau sự sụp đổ của Đế quốc Nga, một số đảng phái bắt đầu tìm cách thành lập một quốc gia Ukraina độc lập, có lúc hợp tác nhưng cũng có lúc mâu thuẫn nhau. Những người Bolshevik và Menshevik Ukraina ban đầu tham gia vào Cộng hòa Quốc gia Ukraina (UNR), rồi tuyên bố tự trị, và sau đó độc lập vào năm 1917. Những người Bolshevik mong muốn tạo dựng một liên bang với những người Bolshevik Nga, nhưng thiếu sự hỗ trợ rộng rãi trong UNR, đã triệu tập một quốc hội riêng rẽ và tuyên bố thành lập Cộng hòa Xô viết Ukraina (Respublyka Rad Ukrayiny) vào ngày 25 tháng 12 năm 1917. Cuộc chiến tranh xảy ra sau đó chống lại URN, và một loạt liên minh và mâu thuẫn với nhóm vô chính phủ và tân haydamak. Những người Bolshevik Ukraina ban đầu còn yếu ớt, đã bị đẩy ra khỏi Ukraina, và bị chính phủ giải tán trong hai lần kéo dài vài tháng (được thành lập lại vào ngày 20 tháng 11 năm 1918, và 21 tháng 12 năm 1919). Cuối cùng, với sự hỗ trợ của Quân đội Nga, Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Ukraina đã kiểm soát được phần lớn lãnh thổ Ukraina sau Hòa ước Riga giữa Ba Lan-Xô viết.
Vào ngày 30 tháng 12 năm 1922, cùng với những nước cộng hòa Nga, Belorussia, và Ngoại Kavkaz, Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Ukraina là một trong những thành viên sáng lập Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết (Liên Xô).
Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, vào năm 1945, một vài sửa đổi Hiến pháp Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Ukraina được thông qua, cho phép quốc gia hoạt động như một chủ thể riêng rẽ của luật pháp quốc tế trong một số trường hợp và với một chừng mực nào đó, vừa là một phần của Liên Xô. Cụ thể hơn, những sửa đổi này cho phép Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Ukraina trở thành một trong những thành viên sáng lập ra Liên Hợp Quốc (LHQ) cùng với Liên Xô và Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Belorussia. Trong thực tế điều này đơn giản có nghĩa là nó cho phép Liên Xô có thêm ghế (và lá phiếu) trong LHQ, vì Ukraina không có tiếng nói độc lập trong các sự kiện quốc tế. Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Ukraina đổi tên thành Ukraina vào ngày 24 tháng 8 năm 1991, và tách khỏi Liên Xô vào cùng ngày, trở thành một quốc gia độc lập.
Lãnh đạo của Ukraina Xô viếtSửa đổi
Các nhà lãnh đạo của Đảng Cộng sản (Bolshevik) Ukraina, và là những nhà lãnh đạo trên thực tế của nước cộng hòa:
|
1. Georgy Pyatakov (1918) |
Nikita Khrushchev (1947-1949) |
Phân cấp hành chínhSửa đổi
Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina gồm nhiều Oblast (tỉnh) một số trong số này vẫn còn tồn tại đến ngày nay, trong khi số khác đã bị xóa sổ và nhập vào các oblast khác (xem bản đồ).
.JPG){kind=link}
Thủ đô của Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô viết Ukraina ban đầu là thành phố Kharkov (từ 1918-1934) và từ thời điểm đó là thành phố Kyiv, thủ đô hiện tại của Ukraina. Vào năm 1954, Krym được Nước Nga Xô viết chuyển cho Ukraina Xô viết.
Các tỉnhSửa đổi
|
|
Tham khảoSửa đổi
- ^ Tên trong lịch sử:
- 1919-1936: Cộng hòa Xô viết Xã hội chủ nghĩa Ukraina (tiếng Nga: Украинская Социалистическая Советская Республика; Ukrainskaya Sotsialisticheskaya Sovetskaya Respublika, tiếng Ukraina: Українська Соціалістична Радянська Республіка; Ukrainsyka Sotsialistichna Radyansyka Respublika)
- 1936-1991: Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina (tiếng Nga: Украинская Советская Социалистическая Республика; Ukrainskaya Sovetskaya Sotsialisticheskaya Respublika, (tiếng Ukraina: Українська Радянська Соціалістична Республіка; Ukrainsyka Radyansyka Sotsialistichna Respublika)
- ^ “History” (bằng tiếng Ukraina). Vùng Kharkiv Sự quản lý chính phủ. Truy cập 16 tháng 4 năm 2011.
- ^ Bách khoa toàn thư của Liên Xô về Lịch sử Ukraina (bằng tiếng Ukraina). Viện Hàn lâm Khoa học của Ukraina Xô viết. 1969–1972.
- ^ Luật "Về ngôn ngữ của tiếng Ukraina Xô Viết"
- ^ thức+ngôn ngữ+Liên+Xô&phụ thuộc=firefox-a&cd=6#v=một trang&q=%22official%20ngôn ngữ%22&f=sai Chính sách ngôn ngữ ở Liên Xô bởi Lenore Grenoble, Khoa học Springer+Phương tiện kinh doanh, 2003, ISBN 978-1-4020-1298-3.
- ^ Lịch sử Ukraine - Đất nước và Con người bởi Paul Robert Magocsi, Đại học Báo chí Toronto, 2010, ISBN 1442640855
Liên kết ngoàiSửa đổi
- kutep.kiev.ua Lưu trữ 2006-05-09 tại Wayback Machine - Hiến pháp CHXHCNXV Ukraina (1978) (tiếng Ukraina)
- Cổng chính phủ Ukraina - Thông tin về Ukraina Xô viết