Trường Bộ binh Thủ Đức

Trường Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức hoặc Liên trường Võ khoa Thủ Đức hay còn gọi là Trường Bộ binh Thủ Đức (đầu tiên ở Thủ Đức, đến cuối năm 1973 thì chuyển đến Long Thành) là một trong 6 trường đào tạo sĩ quan cho Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Năm trường còn lại là Trường Võ bị Quốc gia, Đại học Chiến tranh Chính trị ở Đà Lạt, Trường Sĩ quan Không quân, Trường Sĩ quan Hải quân và Trường Hạ sĩ quan Đồng Đế ở Nha Trang. Trường Thủ Đức hoạt động từ năm 1951 đến năm 1975.

Trường Bộ binh Thủ Đức Việt Nam Cộng hòa
Phù hiệu
Hoạt động	1951-1975
Quốc gia	Việt Nam Cộng hòa
Phục vụ	Quân lực Việt Nam Cộng hoà
Quân chủng	Quân trường
Phân loại	Cao đẳng Quân sự
Bộ phận của	Tổng cục Quân huấn Bộ Tổng Tham mưu
Khẩu hiệu	Cư An Tư Nguy
Các tư lệnh
Chỉ huy nổi tiếng	-Lê Văn Nghiêm -Hồ Văn Tố -Phan Đình Thứ -Bùi Hữu Nhơn -Phạm Quốc Thuần -Nguyễn Vĩnh Nghi Hiệu kỳ

Lịch sử hình thành

Do sắc lệnh của Quốc Trưởng Bảo Đại ký ngày 15 tháng 7 năm 1951, kêu gọi tổng động viên: Thanh niên tuổi từ 18 đến 28 đều phải nhập ngũ. Những người có bằng từ Cao đẳng Tiểu học trở lên sẽ nhập học khóa sĩ quan trừ bị.

Vào thời điểm này Chính phủ Quốc gia Việt Nam tổ chức 2 vị trí để thành lập Trường sĩ quan trừ bị: miền Bắc lập trường tại Nam Định gọi là Trường sĩ quan trừ bị Nam Định và miền Nam lập tại Thủ Đức gọi là Trường sĩ quan trừ bị Thủ Đức (trường Thủ Đức được xây dựng trên đồi Tăng Nhơn Phú, xã Linh Xuân Thôn, Quận Thủ Đức, Tỉnh Gia Định, Hiện nay là phân hiệu trường ĐH GTVT cơ sở 2). Cả hai trường đều tuyển sinh và khai giảng khóa học đầu tiên cùng thời gian: 1 tháng 10 năm 1951. Khóa 1 Nam Định mang tên Lê Lợi và khóa 1 Thủ Đức mang tên Lê Văn Duyệt.

Qua năm 1952, trường Nam Định được lệnh giải tán và sáp nhập vào với trường Thủ Đức. Cũng từ thời điểm này, thí sinh trên toàn Quốc gia nhập ngũ vào sĩ quan trừ bị đều vào học tại Trường sĩ quan trừ bị Thủ Đức. Khóa 2 được khai giảng vào ngày 15 tháng 10 năm 1952.

Từ khóa 1 đến khóa 5, tốt nghiệp với cấp bậc Thiếu uý, trường hợp thi tốt nghiệp với số điểm thấp hơn quy định thì ra trường mang cấp bậc Chuẩn úy hoặc Trung sĩ (hạ sĩ quan). Thiếu úy sau 2 năm được đương nhiên thăng cấp Trung úy và Chuẩn úy sau 18 tháng được thăng cấp Thiếu úy.

Từ khóa 6, khóa sinh tốt nghiệp chỉ mang cấp bậc Chuẩn úy. Sĩ quan xuất thân từ khóa này trở về sau, không được áp dụng tiêu chuẩn lên cấp tướng. Cho nên, sau này chỉ thấy cấp cao nhất là cấp Đại tá (Ngoại trừ trường hợp được xét chuyển qua ngạch hiện dịch sẽ được hưởng quy chế lên tướng. Ngoài ra, các quân nhân xuất thân từ trường Thiếu sinh quân và 4 khóa sĩ quan hiện dịch đặc biệt thụ huấn ở Trường Hạ sĩ quan Đồng Đế các năm từ 1959-1963 cũng được hưởng quy chế này).

Đầu tháng 2 năm 1955, Trường gián đoạn tuyển sinh và đào tạo sĩ quan trừ bị do ảnh hưởng của Hiệp định Genève ngày 20 tháng 7 năm 1954 trong điều khoản giảm trừ quân bị. Cuối tháng 2 năm 1957, Trường tái hoạt động và được cải danh thành Liên trường Võ khoa Thủ Đức.

Các Trường trong Liên trường Võ khoa

Stt	Tên trường	Chú thích	Stt	Tên trường	Chú thích
1	Trường Bộ binh		5	Trường Quân cụ
2	Trường Thiết giáp		6	Trường Truyền tin
3	Trường Pháo binh		7	Trường Quân chính
4	Trường Công binh		8	Trường Thông vận binh	Trường Quân xa
9	Trường Thể dục Quân sự

Tháng 10 năm 1961, các trường Chuyên môn được tách ra khỏi Liên trường Võ khoa Thủ Đức (ngoại trừ 3 Trường Bộ binh, Thiết giáp và Thể dục Quân sự).

Năm 1962, phù hiệu của Liên trường Võ khoa Thủ đức gồm ngọn lửa hồng bao quanh thanh kiếm bạc trong nền xanh và được ghi thêm phương châm Cư An Tư Nguy (Có nghĩa là muốn sống yên ổn thì phải nghĩ đến lúc hiểm nguy. Suy rộng ra: "Muốn Hòa bình phải chuẩn bị Chiến tranh") do sáng kiến của Đại tá Phan Đình Thứ (tự Lam Sơn) đương nhiệm Chỉ huy trưởng của trường.

Ngày 1 tháng 8 năm 1963, Trường lấy lại danh hiệu cũ lúc ban đầu là Trường sĩ quan trừ bị Thủ Đức. Năm 1964, Trường lãnh thêm nhiệm vụ đào tạo các cán bộ Đại đội trưởng và Tiểu đoàn trưởng (theo chương trình học, khi mãn khóa được cấp văn bằng tốt nghiệp Đại đội trưởng hoặc Bộ binh Cao cấp). Cũng kể từ năm này các thí sinh muốn trúng tuyển vào học sĩ quan trừ bị phải có văn bằng Tú tài 1 trở lên hoặc chứng chỉ tương đương. Ngày 1 tháng 7/ năm 1964 Trường được cải danh thành Trường Bộ binh Thủ Đức

Trường đào tạo từ khóa 1 (1951) đến khóa 27 theo thứ tự từng năm nhưng khi chiến cuộc leo thang, nhu cầu đòi hỏi nhiều sĩ quan khiến số khóa tăng lên từ 2 khóa mỗi năm. Kể từ năm 1968 trở đi thì mỗi khóa được gọi là "1/68", "2/68", "1/69", "2/69"....

Trong khuôn viên Trường có một đài tưởng niệm gọi là Trung nghĩa Đài ghi bốn chữ "Tổ quốc ghi ơn." Kể từ năm 1968 công việc đào tạo sĩ quan trừ bị của Trường Thủ Đức được bổ túc bởi Trường Hạ sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng hòa, thường gọi là Trường Đồng Đế ở Nha Trang.

Cuối năm 1973, Trường Bộ binh Thủ Đức được lệnh di chuyển về Huấn khu Long Thành. Đến giữa tháng 4 năm 1975 lại di chuyển về Thủ Đức.

Trường Bộ binh Thủ Đức giải thể vào năm 1975, khi Việt Nam Cộng hòa sụp đổ. Trong thời gian hoạt động 1951-1975, Trường Thủ Đức đã đào tạo hơn 80.000 sĩ quan trong đó khoảng 4.000 sĩ quan đặc biệt.

Khóa Sĩ quan Trừ bị từ Nam Định đến Thủ Đức và Đà Lạt

Khóa	Tên khóa Niên khóa	Thời gian	Sĩ số Khóa sinh	Chỉ huy	Tên Trường	Chú thích
1	Lê Lợi 1951-1952	1/10/1951 1/6/1952 (8 tháng)	255/218	Thiếu tá Tilly	Sĩ quan Trừ bị Nam Định	Trường được thành lập tại tỉnh Nam Định ở miền Bắc, nhưng chỉ đào tạo sĩ quan trừ bị một khóa duy nhất.
1	Lê Văn Duyệt 1951-1952	1/10/1951 1/6/1952 (8 tháng)	475	Th/tướng Bouillet	Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức	Trường được thành lập ở một vị trí trong quận Thủ Đức thuộc tỉnh Gia Định.
2	Phụng Sự 1952-1953	1/10/1952 1/4/1953 (6 tháng)	579	Đ/tá Chalandon
3	Đống Đa 1 1953	1/4/1953 1/11/1953 (7 tháng)	821	Đại tá Cảm		Giai đoạn sĩ quan Pháp chuyển chức vụ Chỉ huy trưởng sang sĩ quan người Việt
3p	Đống Đa 2 1953-1954	1/9/1953 16/3/1954 (6,5 tháng)	324
4	Cương Quyết 1 1953-1954	1/12/1953 1/6/1954 (6 tháng)	1.148
4p	Cương Quyết 2 1954	16/3/1954 1/10/1954 (6,5 tháng)	625
5	Vì Dân 1954-1955	16/6/1954 1/2/1955 (7,5 tháng)	1.396
5p	Vương Xuân Sỹ 1954-1955	1/11/1954-1/11/1955 (12 tháng)	210/200
6	Cộng Hòa 1957-1958	25/3/1957 8/3/1958 (11,5 tháng)	563	Th/tướng Nghiêm	Liên trường Võ khoa
7	Nhân Vị 1958-1959	25/6/1958 10/6/1959 (11,5 tháng)	346
8	Bạch Đằng 1959-1960	2/3/1959 7/3/1960 (12 tháng)	371
9	Đoàn Kết 1959-1960	12/10/1959 14/11/1960 (13 tháng)	330
10	Thành Tín 1960-1961	20/6/1960 14/6/1961 (12 tháng)	496
11	Đồng Tiến 1961	9/1/1961 22/12/1961 (11,5 tháng)	763	Th/tướng Tố
12	Trần Hưng Đạo 1961-1962	23/10/1961 1/8/1962 (9,5 tháng)	1.478	Đại tá Thứ
13	Ấp Chiến Lược 1962	15/3/1962 28/12/1962 (9,5 tháng)	1.527
14	Nhân Trí Dũng 1962-1963	17/9/1962 14/6/1963 (9 tháng)	2.191
15	Cách Mạng 1963	25/2/1963 27/11/1063 (9 tháng)	1.890	Th/tướng Tám
16	Võ Tánh 1963-1964	27/9/1963 30/4/1964 (7 tháng)	1.609
17	Nguyễn Thái Học 1964	13/1/1964 22/10/1964 (9,5 tháng)	1.099	Ch/tướng Nhơn	Trường Bộ binh
18	Phan Văn Trị 1964-1965	8/6/1964 18/3/1965 (9,5 tháng)	1.219
19	Nguyễn Huệ 1964-1965	23/11/1964 27/8/1965 (9 tháng)	1.407	C/tướng Hớn
20	Xây dựng 1965	12/4/1965 22/12/1965 (8,5 tháng)	1.475
21	1965-1966	1/10/1965-1/11/1966 (13 tháng)		Đại tá Trung
22	1966	1/2/1966 1/12/1966 (10 tháng)
23	1966-1967	1/9/1966 1/6/1967 (9 tháng)		Ch/tướng Nhơn
24	1966-1967	8/11/1966 10/8/1967		Ch/tướng Thơ
25	1967	2/5/1967 5/12/1967 (7 tháng)	1.985	Ch/tướng Nhơn
26	1967-1968	5/11/1967 8/6/1968 (7 tháng)	1.920	Ch/tướng Thơ
27	1967-1968	26/10/1967 1/8/1968 (7 tháng)	986

Các khóa đặt tên theo năm học

• Các tên khóa ghi (chữ số nghiêng) thụ huấn tại Đồng Đế, Nha Trang. Số khóa còn lại thụ huấn tại Thủ Đức và Long Thành (Biên Hòa).

Năm học	Khóa học	Chỉ huy trưởng	Chú thích	Năm học	Khóa học	Chỉ huy trưởng	Chú thích
1968	(1/68) (2/68) 3/68 4/68 5/68 6/68 7/68 8/68 9/68	Ch/tướng Thơ	Chín (9) khóa học, 2 khóa thụ huấn tại Nha Trang	1972	(1/72) 2/72 3/72 4/72 5/72 (6/72) 7/72 8/72 9A/72 9B/72 9C/72 10/72 (11/72) 12A/72 12B/72	Tr/tướng Thuần	Mười lăm (15) khóa học, 3 khóa thụ huấn tại Nha Trang Thời điểm này chiến tranh tại Việt Nam đã lên đến đỉnh điểm. Do đó nhu cầu về cán bộ chỉ huy ở các đơn vị, nhất là các đơn vị Chủ lực quân cũng tăng theo. Bộ Quốc phòng VNCH đã phải ban hành lệnh Tổng động viên toàn quốc
1969	1/69 (2/69) 3/69 4/69 5/69	Ch/tướng Thơ Th/tướng Thuần	Năm (5) khóa học, 1 khóa thụ huấn tại Nha Trang.	1973	1/73 2/73 3/73 4/73 5/73 6/73 7/73 8/73 9/73	Tr/tướng Thuần Tr/tướng Minh	Bảy (7) khóa học, Các khóa 1 và 2 thụ huấn ở Thủ Đức. Từ khóa 3 đến khóa 7 thụ huấn tại Long Thành. Kể từ năm 1973, Trường Bộ binh Thủ Đức đã dời khu huấn luyện ra Long Thành.
1970	1/70 2/70 3/70 4/70 5/70 6/70	Th/tướng Thuần	Sáu (6) khóa học	1974	1/74 2/74 3/74	Tr/tướng Minh Tr/tướng Nghi	Ba (3) khóa học Khóa 3/74 còn đang thụ huấn dở dang tại Huấn khu Long Thành thì xảy ra biến cố 30/4/1975
1971	1/71 2/71 3/71 4/71 5/71		Năm (5) khóa học	1975	1/75	Tr/tướng Nghi Đ/tá Minh	Một (1) khóa học Mới khai giảng tại Huấn khu Long Thành vào tháng 1/1975

• Trong thời gian từ 1951 đến 1975, các trường Nam Định, Thủ Đức và Đồng Đế đã huấn luyện và đào tạo được 83 khóa sĩ quan trừ bị. Trong số các khóa sĩ quan trừ bị (tính cả ba khóa thụ huấn tại Đà Lạt), sau này có được 43 vị tướng lãnh (Nam Định 11 vị, Thủ Đức 32 vị).

Tướng lãnh xuất thân từ trường Nam Định

Stt	Họ và tên	Cấp bậc sau cùng	Năm phong	Chú thích
1	Lê Nguyên Khang	Trung tướng	1966
2	Nguyễn Bảo Trị		1967
3	Nguyễn Cao Kỳ	Thiếu tướng	1964
4	Nguyễn Duy Hinh		1973
5	Nguyễn Chấn	Chuẩn tướng	1967
6	Nguyễn Văn Lượng
7	Phạm Hữu Nhơn
8	Vũ Đức Nhuận
9	Đặng Cao Thăng
10	Phan Phụng Tiên
11	Nguyễn Hữu Tần		1974

Tướng lãnh xuất thân từ trường Thủ Đức

Stt	Họ và tên	Cấp bậc sau cùng	Năm phong	Khóa học	Chú thích
1	Nguyễn Đức Thắng	Trung tướng	1968	Khóa 1
2	Trần Văn Minh KQ
3	Ngô Quang Trưởng		1970	Khóa 4
4	Đồng Văn Khuyên		1972	Khóa 1
5	Nguyễn Ngọc Loan	Thiếu tướng	1968
6	Nguyễn Khoa Nam		1972	Khóa 3
7	Phan Đình Soạn			Khóa 1
8	Võ Xuân Lành		1974
9	Nguyễn Khắc Bình		1975
10	Bùi Thế Lân			Khóa 4
11	Nguyễn Bá Liên	Chuẩn tướng	1969	Khoá 3p	Truy thăng
12	Nguyễn Văn Khương		1970	Khóa 2	Truy thăng
13	Nguyễn Văn Thiện
14	Hồ Trung Hậu		1971	Khóa 4
15	Đỗ Văn An		1972		Truy thăng
166	Nguyễn Trọng Bảo				Truy thăng
17	Ngô Hán Đồng			Khóa 2	Truy thăng
18	Lê Văn Hưng			Khóa 5	Tự sát ngày 30/4/1975
19	Huỳnh Văn Lạc			Khóa 3
20	Trần Quốc Lịch			Khóa 4p
21	Lê Quang Lưỡng			Khóa 4
22	Huỳnh Bá Tính			Khoá 1
23	Đặng Đình Linh
24	Huỳnh Công Thành		1973		Truy thăng
25	Bùi Quý Cảo		1974	Khóa 2	Truy thăng
26	Nguyễn Văn Điềm			Khóa 4
27	Phạm Ngọc Sang			Khóa 1
28	Trương Bảy		1975
29	Nguyễn Văn Giàu			Khóa 3
30	Chung Tấn Phát
31	Trang Sĩ Tấn			Khóa 16	Thụ huấn bổ túc
32	Phạm Duy Tất			Khóa 4p

Chỉ huy trưởng qua các thời kỳ

1. Thiếu tướng Georges Bouillet (Thủ Đức từ 1/10/1951)
2. Thiếu tá Tilly (Nam Định từ 1/10/1951)
3. Đại tá Chalandon (Nam Định + Thủ Đức từ 5/1/1952)

Stt	Họ và tên	Cấp bậc tại nhiệm	Thời gian tại chức	Tên Trường	Chú thích
1	Phạm Văn Cảm Võ bị Lục quân Pháp	Đại tá	11/1953-9/1956	Sĩ quan Trừ bị	Giải ngũ ở cấp Đại tá
2	Lê Văn Nghiêm Võ bị Lục quân Pháp	Thiếu tướng (1955)	9/1956-5/1961	Liên trường Võ khoa (1957)	Giải ngũ năm 1965 ở cấp Trung tướng
3	Nguyễn Văn Chuân Võ bị Huế K1	Đại tá (1958)	5/1961-7/1961		Giải ngũ năm 1966 ở cấp Thiếu tướng
4	Hồ Văn Tố Võ bị Huế K2	Thiếu tướng	7/1961-5/1962		Từ trần đột ngột năm 1962
5	Phan Đình Thứ (Lam Sơn) Võ bị Lục quân Pháp	Đại tá (1958)	5/1962-11/1963	Sĩ quan Trừ bị (8/1963)	Giải ngũ năm 1973 ở cấp Chuẩn tướng
6	Trần Ngọc Tám Võ bị Liên quân Viễn Đông Đà lạt	Thiếu tướng (1958)	11/1963-4/1964		Giải ngũ năm 1974 ở cấp Trung tướng
7	Bùi Hữu Nhơn Võ bị Liên quân Viễn Đông Đà Lạt	Chuẩn tướng (3/1964)	4/1964-11/1964	Trường Bộ binh (7/1964)	Chỉ huy trưởng lần thứ 1
8	Cao Hảo Hớn Võ bị Liên quân Viễn Đông Đà Lạt	Chuẩn tướng (5/1964)	11/1964-5/1965		Sau cùng là Trung tướng Phụ tá Tổng trưởng Quốc phòng
9	Trần Văn Trung Võ bị Huế K1	Đại tá (1958) Chuẩn tướng (11/1965)	5/1965-12/1966		Sau cùng là Trung tướng Tổng cục trưởng Tổng cục Chiến tranh Chính trị
10	Bùi Hữu Nhơn	Thiếu tướng (1965)	12/1966-4/1967		Tái nhiệm Chỉ huy trưởng lần thứ 2. Giải ngũ năm 1968 ở cấp Thiếu tướng
11	Lâm Quang Thơ Võ bị Đà Lạt K3	Đại tá (1965) Chuẩn tướng (6/1968)	4/1967-8/1969		Sau cùng là Thiếu tướng Chỉ huy trưởng Trường Võ bị Quốc gia Đà Lạt
12	Phạm Quốc Thuần Võ bị Đà Lạt K5	Thiếu tướng (6/1968) Trung tướng (8/1971)	8/1969-10/1973		Sau cùng là Trung tướng Chỉ huy trưởng trường Hạ sĩ quan Đồng Đế
13	Nguyễn Văn Minh Võ bị Đà Lạt K4	Trung tướng (11/1972)	10/1973-11/1974		Sau cùng là Trung tướng Tư lệnh Biệt khu Thủ đô
14	Nguyễn Vĩnh Nghi Võ bị Đà Lạt K5	Trung tướng (3/1974)	11/1974-4/1975		Sau cùng là Trung tướng Tư lệnh phó Quân đoàn III kiêm Tư lệnh Tiền phương, đảm trách phòng tuyến Phan Rang
15	Trần Đức Minh Võ khoa Thủ Đức K3p	Đại tá	4/1975		Chỉ huy trưởng sau cùng

Nhân vật khác

• Họa sĩ Tạ Tỵ
• Nhà văn Văn Quang
• Trung úy Nguyễn Lương Y (Tốt nghiệp thủ khoa khóa 15), từng là thư ký riêng của tướng Nguyễn Chánh Thi, một tình báo viên được nhà nước Việt Nam công nhận liệt sĩ.

Xem thêm

• Trường Võ bị Quốc gia Đà Lạt
• Trường Hạ sĩ quan Đồng Đế, Nha Trang

Tham khảo

• Trần Ngọc Thống, Hồ Đắc Huân, Lê Đình Thụy (2011). Lược sử Quân lực Việt Nam Cộng hòa.

Liên kết ngoài

• "Kỷ niệm ngày thành lập Quân Trường Thủ Đức: Nhớ ‘Đêm Vũ Đình Trường’ và đồi Tăng Nhơn Phú" trích báo Người Việt Lưu trữ 2009-09-09 tại Wayback Machine
• Lịch sử Trường Sĩ quan trừ bị Thủ Đức
• Văn bằng Sĩ quan Bộ binh Thủ Đức
• Các sĩ quan QLVNCH Lưu trữ 2008-09-13 tại Wayback Machine