Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh
Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh (tiếng Latinh: Archidioecesis Hochiminhopolitana[1], vẫn còn phổ biến với tên gọi Tổng giáo phận Sài Gòn) là một tổng giáo phận Công giáo ở Việt Nam. Đây là tổng giáo phận có lịch sử lâu đời và vị trí đặc biệt trong Công giáo tại Việt Nam. Hiện tại, địa giới của nó là phần lớn Thành phố Hồ Chí Minh (ngoại trừ huyện Củ Chi). Nhà thờ chính tòa là Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn, tước hiệu Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội.
Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh Archidioecesis Hochiminhopolitana | |
|---|---|
 | |
| Vị trí | |
| Quốc gia | Việt Nam |
| Địa giới | Thành phố Hồ Chí Minh, trừ Củ Chi |
| Giáo tỉnh | Giáo tỉnh Sài Gòn |
| Hạt | 14 |
| Thống kê | |
| Khu vực | 1.660,51 km2 (641,13 dặm vuông Anh)[Chuyển đổi: Số không hợp lệ] |
| Dân số - Địa bàn - Giáo dân | (tính đến 2018) 7.844.791 697.244 (8.9%) |
| Giáo hạt | 14 |
| Giáo xứ | 203 |
| Thông tin | |
| Giáo phái | Công giáo Rôma |
| Nghi lễ | Nghi lễ Latinh |
| Thành lập | 2 tháng 3 năm 1844 |
| Nhà thờ chính tòa | Đức Bà Sài Gòn |
| Toà giám mục | 180 Nguyễn Đình Chiểu, phường 6, quận 3, Tp. HCM |
| Thánh bổn mạng | Đức Mẹ vô nhiễm nguyên tội |
| Linh mục đoàn | 988 (2017) |
| Linh mục triều | 346 (2017) |
| Linh mục dòng | 642 (2017) |
| Tổng số Tu sĩ | 8.761 (2017) |
| Nam Tu sĩ | 1.763 (2017) |
| Nữ Tu sĩ | 6.998 (2017) |
| Giáo lý viên | 8.250 (2017) |
| Lãnh đạo giáo phận hiện tại | |
| Giáo hoàng | Giáo hoàng Phanxicô |
| Tổng giám mục |  Giuse Nguyễn Năng |
| Giáo phận trực thuộc | Giáo phận Bà Rịa Giáo phận Phú Cường Giáo phận Đà Lạt Giáo phận Cần Thơ Giáo phận Long Xuyên Giáo phận Vĩnh Long Giáo phận Mỹ Tho Giáo phận Xuân Lộc Giáo phận Phan Thiết |
| Giám mục phụ tá |  Louis Nguyễn Anh Tuấn |
| Tổng Đại diện |  Inhaxiô Hồ Văn Xuân |
| Đại diện Giám mục | Giuse Nguyễn Đức Quang (Đặc trách Linh mục) Tôma Vũ Quang Trung SJ (Đặc trách Tu sĩ) Ernest Nguyễn Văn Hưởng (Đặc trách Phong trào Giáo dân) Giuse Đào Nguyên Vũ, S.J. (Đặc trách Mục vụ Ngoại kiều) |
| Chưởng ấn | Phêrô Kiều Công Tùng |
| Đại diện tư pháp | Gioan Bùi Thái Sơn |
| Tổng giám mục danh dự |  Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn |
| Bản đồ | |
 Khu vực Tổng giáo phận Thành phố Chí Minh quản lý. | |
| Trang mạng | |
| http://tgpsaigon.net/ (tiếng Việt) http://saigonarchdiocese.net/ (tiếng Anh) | |
Tổng giáo phận hiện cai quản bởi Tổng giám mục Giuse Nguyễn Năng (từ năm 2019) cùng Giám mục phụ tá Louis Nguyễn Anh Tuấn (từ năm 2017).
Năm 2018, Tổng Giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 697.244 giáo dân trên 7.844.791 dân cư trên địa bàn (chiếm 8,9%), 988 linh mục, trong đó có 346 linh mục triều và 642 linh mục dòng.[2] khiến cho đây là địa bàn có số lượng người Công giáo đông thứ nhì tại Việt Nam, chỉ sau Giáo phận Xuân Lộc.
Lịch sửSửa đổi
Bối cảnh Công giáo trong vùng lãnh thổSửa đổi
Lịch sử Công giáo tại Việt Nam ghi nhận rằng, một nhà thừa sai truyền giáo tên là Inêkhu đã đặt chân đến vùng đất Bùi Chu của lãnh thổ Việt Nam vào năm 1533, khi đó là Nhà Lê trung hưng. Tuy nhiên, bên cạnh đó vào năm 1550, cũng có nhà thừa sai thuộc Dòng Đa Minh là linh mục Juan de la Cruz đặt chân đến vùng đất Hà Tiên ngày nay (khi ấy còn thuộc Đế quốc Khmer). Đến năm 1585, những linh mục thuộc dòng Phanxicô đã có mặt trên vùng đất mà ngày nay là Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh, cụ thể là ở khu vực Chợ Quán. Cũng trong giai đoạn này, Chúa Nguyễn đã kiểm soát được phần lãnh thổ phía Nam sông Gianh, gọi là Đàng Trong. Từ năm 1641 đến 1645, khi chúa Nguyễn ra chỉ dụ cấm đạo Công giáo thì một số giáo dân từ miền Trung Việt Nam di tản vào miền Nam để lánh nạn và làm ăn sinh sống. Họ hợp thành những cộng đoàn tín hữu Công giáo đầu tiên ở miền Nam, và tập trung quanh khu vực Sài Gòn ngày nay như tại Chợ Quán, Gia Định, Lái Thiêu, Bến Gỗ, và Long Thành.
Hạt Đại diện Tông tòa Đàng TrongSửa đổi
Năm 1624, nhà thừa sai thuộc Dòng Tên là Alexandre de Rhodes (tên Việt là Đắc Lộ) cũng đến Đàng Trong. Sau khi nỗ lực truyền đạo và quan sát được tình hình, vào năm 1659, ông đã vận động Thánh Bộ Truyền giáo của Tòa Thánh xin Giáo hoàng Alexanđê VII thành lập hai Hạt Đại diện Tông Tòa là Đàng Ngoài và Đàng Trong (vùng đất thành phố Hồ Chí Minh ngày nay được coi là hạt nhân của Giáo phận Đàng Trong rộng lớn lúc đó). Đến năm 1698, Sài Gòn chính thức được thành lập như một đơn vị hành chính thuộc quyền Nhà Nguyễn (Việt Nam) thì vùng đất này thu hút thêm nhiều giáo dân Công giáo đến sinh sống. Sang thế kỷ 18, các tu sĩ Dòng Phanxicô hiện diện nhiều hơn ở vùng này, thậm chí họ còn mở mang đến các vùng xa hơn như Mỹ Tho và Hà Tiên. Vào năm 1747, tổng số giáo dân ở đây khoảng 5.500 người.
Hạt Đại diện Tông tòa Tây Đàng TrongSửa đổi
Ngày 2 tháng 3 năm 1844, Giáo hoàng Grêgôriô XVI quyết định phân chia hạt Đại diện Tông tòa Đàng Trong thành hai hạt Đại diện Tông tòa mới là: Hạt Đại diện Tông tòa Đông Đàng Trong (với Quy Nhơn làm trung tâm) và Hạt Đại diện Tông tòa Tây Đàng Trong (bao gồm Nam Kỳ Lục tỉnh với Sài Gòn là trung tâm, sáp nhập thêm cả Campuchia vào đó) với khoảng 23.000 giáo dân. Đến năm 1850, lãnh thổ Campuchia tách ra khỏi Hạt Đại diện Tông tòa Tây Đàng Trong để thành lập nên Hạt Đại diện Tông tòa Cao Miên. Năm 1868, hai tỉnh Hà Tiên và Châu Đốc sáp nhập vào Hạt Đại diện Tông tòa Cao Miên, địa giới của Hạt Đại diện Tông tòa Tây Đàng Trong chỉ còn bốn tỉnh: Biên Hòa, Gia Định, Định Tường và Vĩnh Long. 12 giáo hạt trong giáo phận là: Ðất Ðỏ, Tân Triều, Lái Thiêu, Thủ Ðức, Thị Nghè, Chợ Lớn, Thủ Ngữ, Xoài Mít, Cái Nhum, Cái Mơm, Bãi San và Ðầm Nước.[3]
Khi đã được ổn định, giám mục cai quản thiết lập các cơ sở Công giáo tại giáo phận như: Dòng Mến Thánh Giá Chợ Quán (1852), mời Dòng Thánh Phaolô thành Chatres đến (1860), mời Dòng Cát Minh nữ đến (1861), xây Chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn ở vị trí hiện nay, thành lập họ đạo Sài Gòn. Các giám mục kế nhiệm cũng đã mời Dòng La San đến mở trường Công giáo và Colombert (tên Việt: Mỹ) xây dựng nhà thờ chính tòa năm 1877.
Năm 1905, Hạt Đại diện Tông Tòa Tây Đàng Trong tiếp nhận địa bàn tỉnh Bình Thuận từ Hạt Đại diện Tông tòa Đông Đàng Trong.
Hạt Đại diện Tông tòa Sài GònSửa đổi
Ngày 3 tháng 12 năm 1924, Hạt Đại diện Tông tòa Tây Ðàng Trong được đổi tên thành Hạt Đại diện Tông tòa Sài Gòn. Đến ngày 8 tháng 1 năm 1938, Hạt Đại diện Tông Tòa Sài Gòn lại tách một phần đất của mình để thành lập Hạt Đại diện Tông tòa Vĩnh Long (gồm tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh, Sa Ðéc) và một phần tỉnh Cần Thơ). Đến năm 1954 xảy ra cuộc di cư vào Nam, phần lớn giáo dân Công giáo di cư tìm đến định cư ở Hạt Đại diện Tông tòa Sài Gòn khiến cho số lượng giáo dân của nó tăng vọt. Năm 1957, hai tỉnh Bình Thuận và Bình Tuy được tách ra cùng với hai tỉnh Khánh Hòa và Ninh Thuận thuộc Hạt Đại diện Tông tòa Qui Nhơn để thành lập Hạt Đại diện Tông tòa Nha Trang.
Tổng giáo phận Sài GònSửa đổi
Ngày 24 tháng 11 năm 1960, Giáo hoàng Gioan XXIII thiết lập Hàng Giáo phẩm Việt Nam với ba giáo tỉnh: Hà Nội, Huế và Sài Gòn. Hạt Đại diện Tông tòa Sài Gòn vì có vị thế quan trọng về tôn giáo lẫn chính trị ở miền Nam Việt Nam nên được nâng cấp thành Tổng giáo phận Sài Gòn ngay trong dịp này và trở thành trung tâm của Giáo tỉnh Sài Gòn. Năm 1963, tổng giáo phận Sài Gòn đã có gần 567.455 giáo dân với 583 linh mục triều, 25 linh mục dòng, 503 nam tu, gần 2000 nữ tu với 263 giáo xứ và 284 giáo họ. Năm 1965, Tòa Thánh tách đất từ tổng giáo phận Sài Gòn để thành lập giáo phận Phú Cường và giáo phận Xuân Lộc.
Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí MinhSửa đổi
Ngày 2 tháng 7 năm 1976, Quốc hội nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đã chính thức đổi tên thành phố Sài Gòn thành Thành phố Hồ Chí Minh. Đến ngày 23 tháng 11 cùng năm, Tổng giáo phận Sài Gòn đổi tên thành Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh (tiếng Latinh: Archidioecesis Hochiminhopolitana) theo tên hành chính mới.[4] Tuy nhiên, nhiều người vẫn quen gọi theo tên cũ.
Năm 2003, Toà Tổng Giám mục Sài Gòn được đặt làm Toà Hồng y đầu tiên ở miền Nam Việt Nam.[5]
Tên gọiSửa đổi
Từ khi được thành lập vào năm 1844 đến nay, tổng giáo phận này trải qua các tên gọi: Hạt Đại diện Tông tòa Tây Đàng Trong (1844 - 1924) [6][7][8] Hạt Đại diện Tông tòa Sài Gòn (1924 - 1960), rồi Tổng giáo phận Sài Gòn (1960 - 1976),[6][9][10] Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh (1976 - nay).[6]
Hiện nay, tên gọi chính thức là Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, đồng thời Vatican cũng phổ biến sử dụng tên này.[11] Ở Việt Nam Tổng giáo phận còn được gọi theo tên gọi trước đây là Tổng giáo phận Sài Gòn cho vắn tắt, tên gọi này hợp pháp và vẫn được sử dụng trong các văn bản của các Giáo phận trong Việt Nam. Ngoài ra Tổng giáo phận còn được gọi là Tổng giáo phận Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh, tuy tên gọi này không chính thức.[12]
Các thắng địa trong tổng giáo phậnSửa đổi
Nhà thờ chính tòaSửa đổi
Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn được xây dựng từ năm 1877 đến năm 1880. Nhà thờ này được Giáo hội Công giáo thăng thành Tiểu Vương cung thánh đường năm 1959. Với việc thiết lập hàng giáo phẩm Việt Nam, với Tông sắc “Venerabilium Nostrorum” nhà thờ Đức Bà Sài Gòn được chọn làm nhà thờ chính tòa của Tổng giáo phận Sài Gòn với tên gọi chính thức là Vương Cung Thánh Đường Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Nhà thờ này tọa lạc tại số 1 Công Xã Paris, phường Bến Nghé, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.[4]
Tòa Tổng giám mụcSửa đổi
Tòa Tổng giám mục Sài Gòn tọa lạc tại địa chỉ 180 Nguyễn Đình Chiểu, phường 6, quận 3, Tp. HCM. Đây là một kiến trúc được xây dựng từ năm 1900. Ngoài đảm nhiệm vai trò văn phòng Tòa Tổng giám mục và văn khố, Tòa Tổng giám mục còn là nơi hoạt động của 11 phòng ban của Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh.[4]
Trung tâm Hành hương Giáo phậnSửa đổi
Trung tâm hành hương của Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh là Trung tâm Hành hương Đức Mẹ Fatima Bình Triệu, tọa lạc tại địa chỉ 58 đường 5, Khu phố 2, phường Hiệp Bình Chánh, Quận Thủ Đức.[4]
Năm 1962, linh mục Phaolô Võ Văn Bộ mua một khu đất rộng 12,5 mẫu gần vị trí của ga Bình Triệu. Nơi đây, linh mục này mong muốn xây một trung tâm hành hương kính Đức Mẹ Fatima và cũng nhằm mục đích kỷ niệm sự kiện tượng Đức Mẹ Fatima được rước đến Việt Nam.[4]
Ngày 15 tháng 8 năm 1966, Tổng giám mục Tổng giáo phận thời bấy giờ là Phaolô Nguyễn Văn Bình đã cử hành nghi thức làm phép tượng đài và cử hành thánh lễ đầu tiên. Từ năm 1977 trở đi, ngoài là một trung tâm hành hương, địa điểm này cũng chính thức thiết lập một giáo xứ.[4]
Đại Chủng viện Thánh Giuse Sài GònSửa đổi
Đại Chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn (Saint Joseph Seminary of Saigon) thành lập từ năm 1863 bởi linh mục Wibaux đến từ Hội Thừa sai Paris. Nó tọa lạc tại số Tôn Đức Thắng, phường Bến Nghé, quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.[4]
Số đại chủng sinh hiện đang theo học niên khóa 2017 - 2018 tại cơ sở chủng viện này 305 chủng sinh. Nơi đây là Chủng viện chung, đào tạo chủng sinh từ ba giáo phận thuộc Giáo tỉnh Sài Gòn là Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh, Giáo phận Phú Cường và Giáo phận Mỹ Tho.[4]
Giám đốc Chủng viện hiện là linh mục Giuse Bùi Công Trác.[4]
Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phậnSửa đổi
Trung tâm Mục vụ Tổng giáo phận tọa lạc tại số 6 bis Tôn Đức Thắng, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.[4]
Trước 1975, khu đất xây dựng nên trung tâm mục vụ từng được sử dụng làm Tiểu chủng viện Thánh Giuse. Sau năm 1975, Bộ Tài chánh quyết định mượn cơ sở này làm Trường Cao đẳng Tài chánh – Kế toán. Tháng 9 năm 2004, cơ sở này được trao trả lại và Giáo phận quyết định sử dụng làm Trung tâm Mục Vụ Tổng giáo phận.[4]
Trung tâm Mục vụ là nơi tổ chức các chương trình đào tạo về Thánh kinh, Thần học, Linh đạo,.. Ngoài ra, trung tâm liên kết với các Ban Mục vụ trong giáo phận cũng như phối hợp với các Trung tâm và Học viện Mục vụ trong khu vực châu Á.[4]
Các nhà thờ và tu viện lớnSửa đổi
- Nhà thờ Thánh Jeanne d'Arc, được xây dựng từ 1922 đến 1928
- Đại chủng viện Thánh Giuse Sài Gòn, được xây dựng năm 1863
- Nhà thờ Tân Định, được xây dựng từ 1870 đến 1876
- Nhà thờ Huyện Sỹ, được xây dựng từ 1902 đến 1905
- Nhà thờ Hạnh Thông Tây, được xây dựng từ 1921 đến 1924
- Tu viện Dòng Thánh Phaolô thành Chartres, Sài Gòn
- Nhà thờ Chợ Quán
- Nhà thờ Chí Hòa
- Nhà thờ Cha Tam
Các giáo họ và giáo xứSửa đổi
Các đời giám mục quản nhiệmSửa đổi
Danh sáchSửa đổi
| STT | Tên | Thời gian quản nhiệm | Chức vụ |
|---|---|---|---|
| Hạt Đại diện Tông Tòa Tây Đàng Trong | |||
| 1 † | Dominique Lefèbvre Ngãi | 1844-1864
|
|
| 2 † | Jean-Claude Miche Mịch | 1844-1873
|
|
| 3 † | Isidore-François Colombert Mỹ | 1872-1894
|
|
| 4 † | Jean-Marie Dépierre Để | 1895-1898
|
|
| 5 † | Lucien-Emile Mossard Mão | 1898-1920
|
|
| 6 † | Victor-Charles Quinton Tên | 1912-1924
|
|
| Hạt Đại diện Tông Tòa Sài Gòn | |||
| 7 † | Isidore-Marie Dumortier Đượm | 1925-1940
|
|
| 8 † | Jean Cassaigne Sanh | 1940-1955
|
|
| 9 † | Simon Hòa Nguyễn Văn Hiền | 1955-1960
|
Giám quản tông tòa |
| Tổng giáo phận Sài Gòn | |||
| 10 † | Phaolô Nguyễn Văn Bình | 1960-1995
|
|
| 11 † | Phanxicô Xaviê Trần Thanh Khâm | 1965-1976
|
Giám mục phụ tá |
| 12 † | Nicôla Huỳnh Văn Nghi | 1974 - 1979
|
Giám mục phụ tá |
| 13 † | Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Thuận | phó 1975-1994
|
Tổng giám mục phó, hồng y |
| Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh | |||
| 14 † | Louis Phạm Văn Nẫm | 1977-1999
|
Giám mục phụ tá |
| 15 † | Nicôla Huỳnh Văn Nghi |  1995-1998
|
Giám quản tông tòa |
| 16 | Gioan Baotixita Phạm Minh Mẫn | 1998-2014 2003-nay
|
Tổng giám mục Hồng y |
| 17 † | Giuse Vũ Duy Thống | 2001-2009
|
Giám mục phụ tá |
| 18 | Phêrô Nguyễn Văn Khảm | 2008-2014
|
Giám mục phụ tá |
| 19 † | Phaolô Bùi Văn Đọc | phó 2013-2014 2014-2018
|
Tổng giám mục |
| 20 | Giuse Đỗ Mạnh Hùng | 2016 - 2019 2018 - 2019
|
Giám mục phụ tá Giám quản Tông tòa |
| 21 | Louis Nguyễn Anh Tuấn | 2017 - nay
|
Giám mục phụ tá |
| 22 | Giuse Nguyễn Năng | 2019 - nay
|
|
Ghi chú:
: Hồng y
: Tổng giám mục (phó)
: Giám mục phụ tá hoặc Đại diện tông tòa
: Giám quản tông tòa
Hình ảnhSửa đổi
- Hình ảnh về chức vụ Tổng giám mục Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh hay một Giám mục Giám quản Tông tòa tương đương:
Tổng giám mục đô thành: 1960 - 1995
Tổng giám mục đô thành: 1998 - 2014
Tổng giám mục đô thành: 2014 - 2018
Tổng giám mục: 2019 - nay
- Hình ảnh về các Giám mục từng giữ chức Tổng giám mục Phó Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh:
Phanxicô Xaviê
Nguyễn Văn Thuận
(1975-1994)
(1928-2002)
- Hình ảnh các đời Giám mục Phụ tá của Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh:
Phanxicô Xaviê
Trần Thanh Khâm
(1965-1976)
(1902-1976)
Nicôla Huỳnh Văn Nghi
(1974-1975)
(1927-2015)
Louis Phạm Văn Nẫm
(1977-1999)
(1919-2001)
Giuse Vũ Duy Thống
(2001-2009)
(1952-2017)
Phêrô Nguyễn Văn Khảm
(2008-2014)
2 tháng 10, 1952
Giuse Đỗ Mạnh Hùng
(2016-2019)
15 tháng 9, 1957
Louis Nguyễn Anh Tuấn
(2017-nay)
26 tháng 12, 1962
Các hoạt độngSửa đổi
Giáo phận là nơi tổ chức nhiều sự kiện quốc tế, quốc gia lớn có ý nghĩa quan trọng như:
- Ủy ban Thánh nhạc Hội thảo Thánh nhạc toàn quốc lần thứ 29, 30.[13][14]
- Đại hội các Giám mục châu Á lần thứ 10 sẽ diễn ra vào tuần lễ thứ ba của tháng 10 năm 2012, tại Trung tâm Mục vụ của Tổng giáo phận Thành phố Hồ Chí Minh.[15]
Tham khảoSửa đổi
- ^ Archdiocese of Thành-Phô Hô Chí Minh (Hôchiminh Ville), Catholic Hierarchy.
- ^ TỔNG GIÁO PHẬN SÀI GÒN - TP. HCM
- ^ Lược sử Tổng Giáo phận Sài Gòn
- ^ a ă â b c d đ e ê g h i TỔNG GIÁO PHẬN SÀI GÒN - TP. HCM
- ^ Tổng Giáo phận Sài Gòn qua dòng lịch sử
- ^ a ă â Trường Lasan Mossard, Lasan Mossard.
- ^ Nhà thờ Cù Lao Giêng - Ngôi thánh đường đầu tiên của xứ Nam Kỳ xưa
- ^ Khái quát về chính sách tôn giáo của chính quyền thực dân Pháp ở Việt Nam (1858-1954), Ban Tôn giáo Chính phủ.
- ^ Giáo phận Sàigòn, lavang.co.uk.
- ^ Thánh lễ tấn phong Giám mục Phó GP Nha Trang Giuse Võ Đức Minh 15/12/2005, tripod.com.
- ^ “Đại hội thế giới lần thứ năm về mục vụ cho người di cư và người tị nạn”. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2019.
- ^ “Đức Thánh Cha Phanxicô bổ nhiệm Tân Giám mục phụ tá thứ hai cho Tổng giáo phận Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh”. Truy cập ngày 7 tháng 9 năm 2017.
- ^ Ủy ban Thánh nhạc: Thư mời tham dự Hội thảo Thánh nhạc toàn quốc lần thứ 30, Thư mời
- ^ Ủy ban Thánh nhạc Hội đồng Giám mục Việt Nam: Hội thảo Thánh nhạc Toàn quốc lần thứ 29
- ^ Đại hội các Giám mục châu Á lần thứ 10 sẽ diễn ra tại Việt Nam, RFI.
SáchSửa đổi
- ROMAN CATHOLIC ARCHDIOCESE OF HO CHI MINH CITY, LAMBERT M. SURHONE, MARIAM T. TENNOE, SUSAN F. HENSSONOW, Betascript Publishing, 2010, ISBN 6133631112, 9786133631113
Xem thêmSửa đổi
Các bài liên quanSửa đổi
- Nhà nguyện Tòa tổng giám mục Thành phố Hồ Chí Minh
- Danh sách Giáo phận Công giáo Việt Nam theo số giáo dân
- Danh sách Giáo phận Công giáo Việt Nam theo số giáo xứ
- Danh sách Giáo phận Công giáo Việt Nam theo số linh mục
- Danh sách Giáo phận Công giáo Việt Nam theo diện tích
- Công giáo tại Việt Nam
Liên kết ngoàiSửa đổi
- Giáo hội Công giáo VN tổ chức Đại hội Dân Chúa, VietnamNetPlus, ngày 21 tháng 11 năm 2010.
- Hoạt động của Đặc phải viên không thường trú của Vatican ở Việt Nam năm 2011
- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thăm Tổng Giám mục Giáo phận TP. HCM, VOV.vn.
- Đoàn đại biểu UBTWMTTQ Việt Nam chúc mừng lễ Giáng sinh Tòa Tổng Giám mục thành phố Hồ Chí Minh
- Lãnh đạo Thành phố Hồ Chí Minh tiếp Đặc phái viên Tòa thánh Vatican, Đảng Cộng sản Việt Nam.
- Phát huy truyền thống lịch sử và cách mạng ĐẤT NƯỚC LÀO ĐANG ĐỔI MỚI VƯƠN LÊN