Trợ giúp:Sửa đổi
 | Trang trợ giúp này là một hướng dẫn. Nó là một hướng dẫn chi tiết các cách thực hiện quy chuẩn của Wikipedia và không phải là quy định, bởi vì nó chưa được cộng đồng xem xét một cách kỹ lưỡng. |
 | Đây là nơi để nói về cách sửa đổi, KHÔNG PHẢI nơi để bắt đầu viết. Nếu muốn thử nghiệm sửa đổi, xin mời dùng Chỗ thử. |
Wikipedia là từ điển bách khoa tự do, do đó bất kỳ ai cũng có thể viết trang mới hoặc sửa đổi các bài viết đang có (trừ những bài viết có chủ đề nhạy cảm gây nhiều bút chiến nguy cơ bị phá hoại nghiêm trọng sẽ được khóa mã nguồn và khi đó chỉ có những thành viên đã đăng ký mới có thể sửa đổi nó) và những thay đổi này sẽ được lưu lại trong bài đó ngay lập tức. Đừng ngần ngại khi đặt chiếc bút vào bài viết cần sửa đổi, vì ai cũng có thể tự do bổ sung. Tại đây bạn sẽ tìm được các giải thích về cách bắt đầu sửa đổi và cú pháp của mã wiki trong sửa đổi, bởi vì có một số bản mẫu bạn phải viết mã nguồn.
Bạn có thể xem nhanh cách viết mã wiki hoặc đọc dưới đây. Dưới đây là những giải thích hướng dẫn và cách sửa đổi bài viết cho người mới bắt đầu.
Những người đã đăng nhập có thể sử dụng trình soạn thảo trực quan thay thế cho cách sửa đổi bằng hướng dẫn này. Để biết cách sử dụng trình soạn thảo này, hãy đọc Wikipedia:Soạn thảo trực quan/Cẩm nang.
Mã wiki cơ bản cho bài viết
Sau đây là một số mã wiki đơn giản và thông dụng. Các mã này thường được hỗ trợ bởi các nút ở thanh soạn thảo. Bạn có thể mở trang này trong một cửa sổ khác của trình duyệt để tham khảo và thử các mã này tại chỗ thử mã Wiki.
Liên kết tới bài khác
| | Nếu có nút  hoặc  trên thanh soạn thảo, bạn cũng có thể bôi đen đoạn cần liên kết và ấn nút này. |
Các bài viết ở Wikipedia đều thường chứa các khái niệm có chứa đường liên kết đến bài viết khác. Mã wiki sử dụng để tạo liên kết đó là hai dấu ngoặc vuông:[[khái niệm]]Trong đó khái niệm là tên khái niệm và cũng là tên bài viết sẽ được liên kết tới.
Ví dụ, mã sau:
[[vật lý học]]
Cho ra
Nếu liên kết hiện ra màu đỏ, nghĩa là trong Wikipedia tiếng Việt chưa có bài nào với tên như vậy. Nếu liên kết hiện ra màu xanh, nghĩa là đã có bài như vậy rồi.
Nâng cao
Pipe trick
Kết nối tới bài khác có thể hiển thị theo tên khác tùy thích bằng mã:
[[khái niệm|tên hiển thị]]
Ví dụ mã sau:
[[vật lý học|môn học về tự nhiên]]
Cho ra
Chúng ta thường gọi kỹ thuật này là "pipe-trick".
Nối đến mục trong bài
Kết nối chỉ tới một đề mục cần thiết trong bài:
[[Tên bài#Tên đề mục|Tên hiển thị]]
URL địa phương và đầy đủ
Xem thêm các hàm định nghĩa sẵn {{localurl:}}, {{localurle:}}, {{fullurl:}}, {{fullurle:}}, {{urlencode:}} tại m:Help:Variable#Constants depending on parameters.
Viết đậm, viết nghiêng
| | Nếu có nút  hoặc  trên thanh soạn thảo, bạn cũng có thể bôi đen đoạn cần viết nghiêng và ấn nút này. |
Để viết nghiêng, đặt văn bản vào giữa 4 dấu phẩy trên (dấu nháy) như sau:
''chữ cần viết nghiêng''
Ví dụ mã sau:
''vật lý học''
Cho ra
- vật lý học
| | Nếu có nút  hoặc  trên thanh soạn thảo, bạn cũng có thể bôi đen đoạn cần viết đậm và ấn nút này. |
Để viết đậm, đặt văn bản vào giữa 6 dấu phẩy trên (dấu nháy) như sau:
'''chữ cần viết đậm'''
Ví dụ mã sau:
'''vật lý học'''
Cho ra
- vật lý học
Để viết vừa đậm vừa nghiêng, dùng 10 dấu phẩy trên. Xem thêm Wikipedia:Cẩm nang về văn phong để biết các tình huống sử dụng chữ nghiêng và chữ đậm.
Xuống hàng
Khi viết mã wiki, nếu bạn xuống 1 hàng, kết quả hiển thị sẽ vẫn cùng dòng. Muốn hiển thị xuống hàng, ví dụ viết đoạn văn mới, xin xuống hàng 2 lần khi viết mã wiki.
Ví dụ:
Đoạn 1 Đoạn 2
sẽ cho:
Đoạn 1
Đoạn 2
Mục
| | Nếu có nút  trên thanh soạn thảo, hoặc nếu xuất hiện nút trình đơn "Đề mục" sau khi mở phần "Nâng cao", bạn cũng có thể bôi đen đoạn cần làm đề mục và ấn nút này. |
Một bài viết dài nên được chia làm nhiều mục. Việc chia thành các mục giúp làm bài viết có cấu trúc hợp lý, độc giả dễ theo dõi, đồng thời việc sửa đổi thuận tiện do chỉ cần ấn vào nút [sửa] của mục để sửa mục này thay cho sửa cả bài.
Thông thường, chúng ta thêm một mục trong bài bằng cách viết hai dấu bằng vào đầu và cuối đoạn cần làm đề mục
==Tên mục==
ở trên đầu của mục; trong đó Tên mục là tên của mục.
Nếu muốn thêm mục con, viết thêm dấu "=" vào hai bên tên mục con. Ví dụ:
===Tên mục con===
tương tự
====Tên mục cháu====
Mời bạn viết thử đoạn mã sau trong Wikipedia:Chỗ thử để thí nghiệm.
Thử các mục ==Mục 1== Nội dung ===Mục 1.1=== Mục con thứ nhất của mục 1 ===Mục 1.2=== Mục con thứ hai của mục 1
Xem Wikipedia:Cẩm nang về văn phong để biết thêm cách dùng đề mục trong cấu trúc của bài.
Nâng cao
Cũng có thể tạo mục bằng cách dùng kết hợp mã <h2> và </h2> kẹp hai bên tên của mục thay cho
== (hoặc <h3> và </h3> thay cho
===,...). Cụ thể đoạn mã <h2>Tên mục</h2> nằm ở vị trí bất kỳ trong mã nguồn của bài viết tạo ra mục cấp độ 2 tương ứng với tên mục là Tên mục.
Liên kết ngoài
| | Nếu có nút hoặc  trên thanh soạn thảo, bạn cũng có thể bôi đen đoạn cần liên kết và ấn nút này. |
Muốn tạo trong bài viết một liên kết đến trang mạng bên ngoài, dùng mã:
[http://trang_mạng_ngoài Mô tả về trang đó]
Ví dụ:
[http://www.wikimedia.org Trang chủ của Wikimedia]
sẽ cho:
Nâng cao
Dạng chú thích
Có thể không cần mô tả về trang và để phần mềm tự động hiện ra liên kết ở dạng chú thích ([1]) bằng mã:
[http://trang_mạng_ngoài]
Ví dụ:
Trang chủ của Wikimedia [http://www.wikimedia.org] là nơi giúp tìm hiểu về Wikimedia.
sẽ cho:
- Trang chủ của Wikimedia [1] là nơi giúp tìm hiểu về Wikimedia.
Địa chỉ thuần
Viết thẳng địa chỉ trang ngoài mà không dùng mã gì sẽ cho liên kết đến trang ngoài và hiển thị địa chỉ này.
Ví dụ:
http://www.wikimedia.org
sẽ cho:
Xếp thể loại
Khi bạn viết bài mới, hãy dành thời gian xếp bài này vào các thể loại thích hợp giúp người đọc dễ tra cứu và quảng bá bài viết của bạn. Xem hướng dẫn chi tiết tại Trợ giúp:Thể loại.
Cách gài hình ảnh và âm thanh
Viết công thức toán học
Viết khuôn nhạc
Thẻ mở rộng <score>…</score> được sử dụng để ghi âm nhạc. Thí dụ:
<score>\relative c' { f d f a d f e d cis a cis e aes g f e }</score>
cho ra:
Vô hiệu mã wiki
| | Nếu có nút  trên thanh soạn thảo, hoặc nếu xuất hiện nút  sau khi mở phần "Nâng cao", bạn cũng có thể bôi đen đoạn cần vô hiệu và ấn nút này. |
Tất cả các mã wiki giới thiệu trong trang hướng dẫn này sẽ bị vô hiệu nếu dùng kết hợp <nowiki> và </nowiki>.
Ví dụ:
<nowiki>'''chữ vẫn không đậm'''</nowiki>
sẽ cho:
- '''chữ vẫn không đậm'''
Mã wiki nâng cao cho bài viết
Các mã wiki trong mục này giúp người viết thực hiện được thêm các trình bày nâng cao cho bài viết. Chúc mừng bạn đã đọc đến các hướng dẫn này.
Danh sách liệt kê
Để tạo các danh sách liệt kê, xin chú ý dùng hai mã cơ bản sau:
Liệt kê hoa thị
Dạng liệt kê này dùng ký tự "*" viết ở đầu dòng.
Ví dụ:
*ý 1 *ý 2
sẽ cho:
- ý 1
- ý 2
Nâng cao
Có thể tạo ra liệt kê con trong liệt kê lớn bằng cách viết 2 hay nhiều dấu "*" tùy cấp độ.
Ví dụ:
*ý 1 **ý 1.1 **ý 1.2 *ý 2 **ý 2.1 ***ý 2.1.1
sẽ cho:
- ý 1
- ý 1.1
- ý 1.2
- ý 2
- ý 2.1
- ý 2.1.1
- ý 2.1
Liệt kê số
Dạng liệt kê này dùng ký tự "#" viết ở đầu dòng và cho ra số thứ tự.
Ví dụ:
#ý 1 #ý 2
sẽ cho:
- ý 1
- ý 2
Nâng cao
Có thể tạo ra liệt kê con trong liệt kê lớn bằng cách viết 2 hay nhiều dấu "#" tùy cấp độ.
Ví dụ:
#ý 1 ##ý 1.1 ##ý 1.2 #ý 2 ##ý 2.1 ##ý 2.2
sẽ cho:
- ý 1
- ý 1.1
- ý 1.2
- ý 2
- ý 2.1
- ý 2.2
Gióng hàng
Nếu bạn muốn bắt đầu đoạn văn với các nội dung bị lùi vào bên phải, đừng viết khoảng trống vào đầu. Nếu viết khoảng trống vào đầu, đoạn văn sẽ bị hiển thị ra như đoạn mã. Thay vào đó, chúng ta dùng dấu hai chấm, ":", ở đầu.
Ví dụ:
:Đây là đoạn văn bị lùi vào 1 hàng
sẽ cho:
- Đây là đoạn văn bị lùi vào 1 hàng
Muốn lùi vào nhiều hàng, thêm nhiều dấu hai chấm.
Ví dụ:
::::Đây là đoạn văn bị lùi vào 4 hàng
sẽ cho:
- Đây là đoạn văn bị lùi vào 4 hàng
Nâng cao
Gióng hàng có thể kết hợp với liệt kê danh sách.
Ví dụ:
#ý 1 #:chú thích thêm #ý 2
sẽ cho:
- ý 1
- chú thích thêm
- ý 2
Liên kết với ngôn ngữ hay dự án khác
Cách tạo bảng
Chú thích nguồn gốc
Thêm về trang trí phông chữ
Chữ nằm giữa
Dùng kết hợp <center> và </center>.
Ví dụ:
<center>Đoạn văn nằm ở giữa</center>
sẽ cho:
Gạch dưới, gạch xóa
Dùng kết hợp <u> và </u> cho chữ gạch dưới và <s> và </s> hay <del> và </del> cho chữ gạch ngang.
Ví dụ:
<u>gạch chân</u> và <s>gạch ngang</s> và <del>gạch xóa</del>
sẽ cho:
- gạch chân và
gạch ngangvàgạch xóa
Tuy nhiên, bạn không nên sử dụng các thẻ center (<center>), underlined (<u>), strikeout (<s>, <strike> hay <strikeout>) vì chúng đã được W3C liệt vào danh sách những tags không nên sử dụng.[1]
Chữ nhỏ/lớn
Dùng kết hợp <small> và </small> cho chữ nhỏ và <big> và </big> cho chữ lớn.
Ví dụ:
<small>Chữ nhỏ</small> và <big>Chữ lớn</big>
sẽ cho:
- Chữ nhỏ và Chữ lớn
Kiểu mã nguồn
Khoảng trống đầu đoạn
Nếu đọc phần mã wiki cơ bản cho bài viết ở trên, chúng ta đã biết rằng việc viết khoảng trống ở đầu đoạn văn sẽ khiến nó hiển thị giống mã nguồn.
Ví dụ:
Khi bỏ một khoảng trống trước đoạn văn,
thì đoạn văn sẽ được
thể hiện theo cách đánh chữ.
Lúc này, văn bản sẽ cố định định dạng
và sẽ không tự động chỉnh lí hàng.
sẽ cho:
Khi bỏ một khoảng trống trước đoạn văn,
thì đoạn văn sẽ được thể hiện theo cách đánh chữ. Lúc này, văn bản sẽ cố định định dạng và sẽ không tự động chỉnh lí hàng.
Tạo trên 1 dòng
Có thể dùng kết hợp <code> và </code> để tạo ra phông chữ của mã nguồn trên 1 dòng.
Ví dụ:
<code>int main()</code>
sẽ cho:
int main()
Tạo trên nhiều dòng
Có thể dùng kết hợp <pre> và </pre> để tạo ra phông chữ của mã nguồn trên nhiều dòng.
Ví dụ:
<pre> Đoạn văn này gồm Dòng 1. Dòng 2. Dòng 3. <pre>
sẽ cho:
Đoạn văn này gồm Dòng 1. Dòng 2. Dòng 3.
Che không hiển thị
Có thể viết trong mã nguồn của bài viết các chú thích mà không cho hiển thị ra sau khi lưu. Dùng kết hợp <!-- và -->.
Ví dụ:
<!-- xin cho biết nguồn tham khảo của đoạn này -->
sẽ khiến toàn bộ dòng trên không hiện ra trong bài viết (xem mã nguồn để thấy):
Mặc dù các chữ không hiện ra trong bài viết, những người soạn thảo bài sẽ đọc được trên mã nguồn của bài khi sửa bài.
Hàng ngang
| | Nếu có nút  trên thanh soạn thảo, bạn có thể ấn nút để tạo vạch ngang. |
Viết 4 hoặc nhiều hơn các dấu trừ, "-", ở đầu đoạn văn sẽ tạo ra một gạch ngang. Cụ thể, ---- sẽ cho ra:
Cú pháp này rất ít khi dùng trong bài viết.
Đoạn chữ đậm
Viết dấu chấm phẩy ở đầu đoạn văn làm cả đoạn văn hiển thị bằng chữ đậm.
Ví dụ:
;Đoạn văn chữ đậm
sẽ cho:
- Đoạn văn chữ đậm
Cách viết này cũng rất ít dùng
Mã wiki cho chú thích tham khảo
Liệt kê các chú thích nguồn gốc vào cuối bài viết, dưới đề mục ==Tham khảo==. Điều quan trọng nhất là cần phải viết ra thông tin đầy đủ – hình thức không quan trọng bằng nội dung. Bạn có thể chèn vào liên kết ngoài để nối đến trang mạng bên ngoài, nhưng mà chúng ta thích chú thích đầy đủ hơn. Thí dụ như [{{MÁYCHỦ}}{{LOCALURLE:{{KHÔNGGIANTÊN}}:{{TÊNTRANG}}}}] hiển thị là [2].
Nhúng bản mẫu
Sửa mục lục
Các mục lục tự động hiện ra ở đầu trang, phía bên trái, khi trong bài viết có nhiều hơn 3 mục.
Nếu muốn mục lục nằm ở bên phải và ở đoạn tùy ý của bạn, dùng {{Mục lục bên phải}}.
Nếu không muốn mục lục hiện ra, viết mã __NOTOC__ vào bài. Nếu không muốn một mục bạn mới tạo ra được ghi vào mục lục, dùng kết hợp mã <h2> và </h2> thay cho
== (hoặc <h3> và </h3> thay cho
===,...).
Nếu muốn mục lục luôn hiện ra ngay cả khi có ít hơn 3 mục, viết mã __TOC__ vào bài.
Dùng biến hệ thống
Biến hệ thống là những mã trông giống như bản mẫu và cho hiển thị ra những số hay chữ. Dưới đây là một số biến hệ thống hay được dùng.
| Nội dung | Kí hiệu | Hiển thị |
|---|---|---|
| Tháng | {{THÁNGNÀY}} hay {{CURRENTMONTH}} | 12 |
| Tên tháng | {{TÊNTHÁNGNÀY}} hay {{CURRENTMONTHNAME}} | tháng 12 |
| Ngày | {{NGÀYNÀY}} hay {{CURRENTDAY}} | 30 |
| Thứ | {{TÊNNGÀYNÀY}} hay {{CURRENTDAYNAME}} | Thứ hai |
| Năm | {{NĂMNÀY}} hay {{CURRENTYEAR}} | 2024 |
| Giờ | {{GIỜNÀY}} hay {{CURRENTTIME}} | 14:35 |
| Số bài viết | {{SỐBÀI}} hay {{NUMBEROFARTICLES}} | 1.293.931 |
| Số tập tin | {{SỐTẬPTIN}} hay {{NUMBEROFFILES}} | 26.505 |
| Tên dự án | {{TÊNMẠNG}} hay {{SITENAME}} | Wikipedia |
| Tên máy chủ | {{MÁYCHỦ}} hay {{SERVER}} | //vi.wikipedia.org |
| Tên miền không gian | {{KHÔNGGIANTÊN}} hay {{NAMESPACE}} | Trợ giúp |
| Tên trang | {{TÊNTRANG}} hay {{PAGENAME}} | Sửa đổi |
| Số của tên miền không gian | {{ns:0}} … {{ns:14}} | {{ns:1}}→Thảo luận |
Nâng cao
Khi muốn biểu thị liên kết bên trong trang, ta sử dụng mã lệnh {{localurl:}} hoặc {{localurle:}} và ra lệnh bằng cách như sau; {{localurl:Trang Chính|action=edit}}. Bằng cách này, ta sẽ được một kết quả sau; /w/index.php?title=Trang_Ch%C3%ADnh&action=edit
Ngoài ra, ta có thể sử dụng lệnh {{MÁYCHỦ}} để kết hợp biểu thị những liên kết phức tạp. Ví dụ, {{MÁYCHỦ}}{{localurl:Wikipedia:Giới thiệu|oldid=69360}} (Biểu thị phần new user log)
- //vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u&oldid=69360
Các biến cho biết thông tin về trang viết nếu được dùng sử dụng trong bản mẫu thì sẽ cho biết thông tin về trang mà bản mẫu được nhúng vào thay cho thông tin về bản thân bản mẫu. Ví dụ, nếu {{TÊNTRANG}} được sử dụng trong bản mẫu thì tên của trang mà bản mẫu được nhúng vào sẽ được biểu thị thay vì tên của bản mẫu.
Mã wiki cho trang thảo luận
Mã wiki cho trang đổi hướng
Mã wiki cho phần xem thêm
Mẹo hữu ích
Thỉnh thoảng kiểm tra lại lịch sử của trang bạn soạn để biết trang này đã được sửa chữa, bổ sung bởi các thành viên có kinh nghiệm hơn như thế nào. Bạn sẽ học thêm được một số kỹ năng như:
- Cho hiển thị trang mới soạn và bấm nút Trang liên kết đến trang này (cột bên trái) để kiểm tra xem đường dẫn liên kết tới nó có thực sự định liên kết đến nội dung đã cung cấp trong bài không.
- Sử dụng ô "Tìm kiếm" trong Wikipedia hoặc thông qua Google để tìm khả năng có thể liên kết với các bài khác bằng mã
[[tên bài cần liên kết đến]]. - Liên kết vào các thể loại tương ứng bằng mã
[[Thể loại:tên thể loại]]. - Tham khảo thêm những bài viết tương ứng trong Wikipedia ngôn ngữ khác để bổ sung nội dung và thực hiện liên kết giữa ngôn ngữ. Ví dụ liên kết đến trang cùng chủ đề ở English Wikipedia bằng mã
[[:en:tên tiếng Anh của chủ đề]].
Sửa đổi nhỏ
Nếu đăng nhập, bạn sẽ có quyền chọn lựa đánh dấu vào ô Đây là một sửa đổi không quan trọng dưới thanh soạn thảo. Thao tác này tùy thuộc vào mỗi cá nhân và thường được sử dụng khi những sửa đổi về lỗi viết chính tả, văn phong hay những sắp xếp lại và không liên quan đến nội dung bài viết.
Việc đánh dấu này giúp theo dõi Thay đổi gần đây đôi khi dễ hơn khi giấu những thay đổi nhỏ đi.
Tuy nhiên rất nên tránh lạm dụng đánh dấu này khi sửa đổi của bạn liên quan đến nội dung bài viết. Nếu đã vô tình đánh dấu này, bạn có thể thực hiện một sửa đổi khác và chú thích Sửa đổi trước là sửa đổi quan trọng trong mục Tóm lược.
Xem thêm
- Cách bật bộ gõ tiếng Việt
- Cách viết một trang mới
- Cẩm nang về văn phong
- Sửa đổi mâu thuẫn
- Câu thường hỏi về Wikipedia
- Nguyên tắc và phương châm hoạt động của Wikipedia
- Những tài liệu liên quan đến dự án
- Trợ giúp:Tạo bảng