Trung Hoa Dân Quốc (tiếng Trung: 中華民國; bính âm: Zhōnghuá Mínguó) là đảo quốc và là một vùng lãnh thổ tranh chấp thuộc khu vực Đông Á. Ngày nay, do ảnh hưởng từ vị thế lãnh thổ - địa lý cùng sự cạnh tranh tính hợp pháp giữa 2 nhà nước nên trong một số trường hợp, quốc gia này còn được gọi trực tiếp là Đài Loan (tiếng Trung: 臺灣 hoặc 台灣; bính âm: Táiwān) hoặc gọi né tránh là Đài Bắc Trung Hoa (tiếng Trung: 中華台北 hoặc 中華臺北; Hán-Việt: Trung Hoa Đài Bắc; bính âm: Zhōnghuá Táiběi). Hiến pháp Trung Hoa Dân Quốc (tức Đài Loan) hiện nay không hề tự coi họ là 1 đảo quốc độc lập, mà họ tự coi mình là chính phủ hợp pháp duy nhất của toàn Trung Quốc, tức là họ vẫn tuyên bố chủ quyền trên toàn bộ lãnh thổ Trung Quốc, đảo Đài Loan chỉ là 1 phần nhỏ trong lãnh thổ đó (họ gọi đảo Đài Loan là "Vùng Tự do của Trung Hoa Dân Quốc", còn vùng lãnh thổ do Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa kiểm soát được họ gọi là "vùng Đại Lục do Đảng Cộng sản chiếm đóng trái phép đang chờ Trung Hoa Dân Quốc thu hồi"). Ngược lại, phía Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cũng coi mình là chính phủ hợp pháp duy nhất của toàn Trung Quốc, và tuyên bố chủ quyền trên toàn bộ lãnh thổ đảo Đài Loan (họ goi đảo Đài Loan là "tỉnh thứ 23 chờ thống nhất của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa"). Như vậy, về mặt pháp lý, trong trường hợp nổ ra chiến tranh Trung Quốc - Đài Loan thì cuộc chiến sẽ được coi là sự tiếp tục của nội chiến Trung Quốc giữa 2 chính phủ nhằm thống nhất toàn Trung Hoa, chứ không phải là cuộc chiến xâm lược - chống xâm lược giữa 2 quốc gia riêng biệt.
Về sự công nhận quốc tế, Liên hiệp quốc hiện nay chỉ công nhận Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa là đại diện hợp pháp duy nhất của nước Trung Quốc, và năm 2022 chỉ còn 14 quốc gia trên thế giới (chủ yếu là những nước rất nhỏ) công nhận Trung Hoa Dân Quốc.
Đảo Đài Loan nằm ở phía Tây Bắc Thái Bình Dương, tọa lạc giữa quần đảo Ryukyu của Nhật Bản và quần đảo Philippines, tách rời khỏi lục địa Á-Âu đồng thời có đường biên giới trên biển giáp với Trung Quốc đại lục thông qua eo biển Đài Loan, Đài Loan có diện tích vào khoảng 36.000 km², là đảo lớn thứ 38 trên thế giới với khoảng 70% diện tích là đồi núi còn đồng bằng tập trung chủ yếu tại ven biển phía tây. Do nằm tại giao giới giữa khí hậu cận nhiệt đới và nhiệt đới nên cảnh quan tự nhiên và tài nguyên hệ sinh thái của Đài Loan tương đối phong phú và đa nguyên. Hiện tại, thủ đô và các cơ quan chính phủ trung ương đặt tại Đài Bắc, thành phố lớn nhất là Tân Bắc bao quanh Đài Bắc, tổng nhân khẩu được ước tính vào khoảng 23,5 triệu người, với thành phần chủ yếu là người Hán, các sắc tộc phía Đông Nam Trung Quốc (Hoa Nam và Hoa Đông), người di cư, nhập cư đến từ các khu vực Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Ma Cao, Đông Nam Á và số ít thổ dân Đài Loan.
Những thổ dân Đài Loan bản địa đã cư trú trên hòn đảo từ thời kỳ cổ đại và xã hội Đài Loan vẫn trong trạng thái bán sơ cho đến khi người Hà Lan đến. Các sắc tộc từ Quảng Đông, Phúc Kiến bắt đầu di cư đến Đài Loan với số lượng lớn vào thời kỳ chiếm đóng của thực dân Hà Lan và Tây Ban Nha trong giai đoạn đầu của thế kỷ XVII, sau đấy Hà Lan trục xuất Tây Ban Nha khỏi hòn đảo. Năm 1661, Trịnh Thành Công thuộc các lực lượng trung thành với nhà Minh thiết lập nên nhà nước đầu tiên của người Trung Quốc trên đảo và sang năm sau thì trục xuất người Hà Lan. Năm 1683, nhà Thanh đánh bại chính quyền họ Trịnh và sáp nhập Đài Loan, cai trị nó cho tới năm 1895. Nhà Thanh cắt nhượng đảo Đài Loan cho Đế quốc Nhật Bản vào năm 1895 sau khi chiến bại trước đế quốc này. Trung Hoa Dân Quốc lật đổ nhà Thanh và giành toàn quyền quản lý Trung Quốc đại lục vào năm 1911. Sau khi Nhật Bản thua trận và đầu hàng Đồng Minh trong Thế Chiến II, theo thoả thuận Yalta, Trung Hoa Dân Quốc thu hồi lại chủ quyền đảo Đài Loan từ tay Nhật vào năm 1945. Nhưng về sau, do thất bại trong cuộc Nội chiến Quốc - Cộng năm 1949, Tưởng Giới Thạch cùng chính phủ Trung Hoa Dân Quốc rút đến khu vực này, còn Đảng Cộng sản Trung Quốc do Mao Trạch Đông lãnh đạo tuyên bố thành lập nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tại Trung Quốc đại lục. Trong 20 năm sau đó, Trung Hoa Dân Quốc vẫn được nhiều quốc gia nhìn nhận là đại biểu hợp pháp duy nhất của "Trung Quốc" tại Liên Hợp Quốc, đồng thời là một thành viên thường trực trong Hội đồng Bảo an. Tuy nhiên, đến năm 1971, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa giành được quyền đại diện cho Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, Trung Hoa Dân Quốc không những mất ghế trong Hội đồng Bảo an (dù cho họ là một thành viên tham gia sáng lập). Hàng loạt quốc gia (dưới áp lực ngoại giao của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa) đã giới hạn hoặc thậm chí đoạn tuyệt quan hệ nên Trung Hoa Dân Quốc đánh mất sự công nhận quốc tế trên quy mô lớn. (Full article...)
.svg){kind=link}