Ngô (họ)

Bài này viết về họ người. Đối với các định nghĩa khác, xem Ngô (định hướng).

Ngô (chữ Hán phồn thể: 吳; chữ Hán giản thể: 吴; Hangul: 오; Latin: "Ng", "Wu", "O", "Oh") là một họ người phổ biến tại Trung Quốc, Việt Nam, và Triều Tiên. Tại Việt Nam họ Ngô là họ có mức độ phổ biến thứ 12, với 1,3% dân số tại Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, đây là họ phổ biến. Tại Bách gia tính của Trung Quốc, họ Ngô ở vị trí thứ sáu.

Ngô
Chữ Ngô (吳) bằng chữ Hán
Tiếng Việt
Chữ Quốc ngữ	Ngô
Hán-Nôm	吳
Tiếng Trung
Phồn thể	吳
Giản thể	吴
Tiếng Triều Tiên
Hangul	오
Romaja quốc ngữ	Ng - Wu - O - Oh

Nguồn gốc

Tại Việt Nam

Phả hệ họ Ngô Việt Nam xác định Ngô Nhật Đại, một vị hào trưởng Hà Tĩnh từng tham gia cuộc khởi nghĩa của Mai Thúc Loan năm 722, được cho là khởi tổ của họ Ngô sinh sống tại Việt Nam, theo bản Phả của Hán Quốc công Ngô Lan soạn năm Đinh Dậu (1477) niên hiệu Hồng Đức (Lê Thánh Tông).

Những người nổi tiếng

Tại Việt Nam

Anh hùng dân tộc Ngô Quyền

• Ngô Quyền và nhà Ngô
  • Ngô Xương Ngập
  • Ngô Xương Văn
  • Ngô Xương Xí
• Ngô Chân Lưu, hay Khuông Việt là một nhà sư thời Đinh
• Ngô Nhật Khánh, sứ quân xuất thân hoàng tộc họ Ngô.
• Ngô Tất An, vị tướng nhà Đinh có công giúp Đinh Bộ Lĩnh đánh dẹp 12 sứ quân thế kỷ thứ 10.
• Ngô Tuấn, tên thật của Lý Thường Kiệt
• Ngô Sĩ Liên, nhà sử học
• Ngô Từ, quan khai quốc công thần nhà Hậu Lê, ông ngoại của vua Lê Thánh Tông
• Thái hậu Ngô Thị Ngọc Dao, mẹ vua Lê Thánh Tông
• Ngô Chi Lan, một nữ sĩ dưới triều vua Lê Thánh Tông
• Ngô Hoán, là một vị quan của nhà Lê sơ
• Ngô Miễn Thiệu, Trạng nguyên Việt Nam
• Ngô Miễn, danh thần nhà Hồ
• Ngô Tùng Châu là công thần thời chúa Nguyễn Phúc Ánh
• Ngô Thị Chính, phong hiệu Nhất giai Hiền phi, phi tần của vua Minh Mạng nhà Nguyễn.
• Ngô Trí Hòa là danh thần nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam
• Ngô Thì Sĩ và Ngô gia văn phái, các nhà sử học và văn học sử làng Tả Thanh Oai huyện Thanh Trì Hà Nội
• Ngô Thì Ức là một danh sĩ, tác giả đầu tiên có tên trong Ngô gia văn phái
• Ngô Thì Đạo, là danh sĩ và là quan nhà Lê trung hưng

Danh tướng nhà Tây Sơn Ngô Văn Sở

• Ngô Thì Nhậm, con Ngô Thì Sĩ, quan nhà Tây Sơn
• Ngô Thì Chí, con Ngô Thì Sĩ là nhà văn Việt Nam ở thời Lê trung hưng
• Ngô Thì Trí là một danh sĩ thời Lê trung hưng, nhà Tây Sơn
• Ngô Cảnh Hựu, là đại thần có công giúp nhà Lê trung hưng thời chiến tranh Lê-Mạc
• Ngô Cảnh Hoàn, tì tướng triều Lê trung hưng.
• Ngô Văn Sở, danh tướng nhà Tây Sơn
• Ngô Ngọc Du, nhà thơ thời Tây Sơn, Việt Nam
• Ngô Đình Chất, đại thần nhà Lê trung hưng trong lịch sử Việt Nam
• Ngô Đình Thạc, danh thần đời Lê Hy Tông
• Ngô Nhân Tịnh, một trong "Gia Định tam gia" quan triều Nguyễn trong lịch sử Việt Nam
• Ngô Quang Bích tức Nguyễn Quang Bích, lãnh tụ phong trào khởi nghĩa Cần Vương chống Pháp ở Bắc kỳ cuối thế kỷ XIX
• Ngô Giáp Đậu, nhà văn, nhà giáo và là sử gia đời vua Thành Thái
• Ngô Đức Kế, tiến sĩ năm 1901, thành viên Phong trào Duy Tân đầu thế kỷ XX
• Ngô Gia Tự, đảng viên đảng Cộng sản Việt Nam, Bí thư Xứ ủy lâm thời của Đảng bộ Nam Kỳ

Nhà văn, nhà báo Ngô Tất Tố

• Gia đình Ngô Đình Diệm
  • Ngô Đình Diệm, tổng thống đầu tiên của Việt Nam Cộng hoà
  • Ngô Đình Nhu
  • Ngô Đình Khôi
  • Ngô Đình Khả
  • Ngô Đình Cẩn
  • Ngô Đình Luyện
  • Ngô Đình Lệ Quyên
  • Ngô Đình Thục
• Ngô Quang Trưởng (13 tháng 12 năm 1929 – 22 tháng 1 năm 2007), một Trung tướng Quân lực Việt Nam Cộng Hòa
• Ngô Minh Loan, Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Lương thực - Thực phẩm từ 1976 đến 4-1979, Huân chương Sao Vàng
• Ngô Văn Dụ, Ủy viên Bộ Chính trị khóa XI, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra trung ương Đảng, Đại biểu Quốc hội khóa XII
• Ngô Thị Huệ, 1 trong 10 đại biểu nữ của Quốc hội Việt Nam khóa đầu tiên, phu nhân của tổng bí thư Nguyễn Văn Linh
• Ngô Xuân Lịch, Đại tướng, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam
• Ngô Thị Doãn Thanh, Chủ tịch Hội đồng Nhân dân thành phố Hà Nội
• Ngô Thị Thanh Hằng: Ủy viên trung ương đảng khóa 12, Phó Bí thư thường trực thành ủy Hà Nội.
• Ngô Minh Châu, Phó giám đốc Công an Thành phố Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh
• Ngô Gia Khảm, Anh hùng Lao động
• Ngô Mây, Anh hùng QĐNDVN
• Ngô Quang Tảo, Anh hùng QĐNDVN
• Ngô Chí Quốc, anh hùng liệt sĩ người Việt Nam
• Ngô Văn Cấn, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
• Ngô Xuân Quảng, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
• Ngô Hán Đồng, sĩ quan Pháo binh cao cấp của Quân lực Việt Nam Cộng hòa
• Ngô Đình Mẫn, nhà cách mạng Việt Nam
• Ngô Xuân Hàm, thẩm phán, nhà hoạt động cách mạng và chính trị gia người Việt Nam
• Ngô Quang Đoan, nhà thơ và một nhà chí sĩ chống Pháp
• Ngô Trần Ái nhà giáo ưu tú, tổng giám đốc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam
• Ngô Mạnh Lân, phó giáo sư, tiến sĩ, họa sĩ, đạo diễn phim hoạt hình Việt Nam
• Ngô Huy Cẩn, Giáo sư, Tiến sĩ khoa học ngành cơ học chất lỏng, nguyên Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện Cơ học Việt Nam, thân sinh giáo sư Ngô Bảo Châu

Nhà toán học Ngô Bảo Châu

Nhà thơ Xuân Diệu

• Ngô Bảo Châu, giáo sư toán học người Việt Nam đầu tiên dành Huy chương Fields
• Ngô Thúc Lanh, cha đẻ của ngành sư phạm toán học ở Việt Nam
• Ngô Việt Trung, nhà Toán học người Việt Nam
• Ngô Gia Hy, một bác sĩ và nhà giáo người Việt Nam
• Ngô Văn Doanh là một nhà khảo cổ học, nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam
• Ngô Đức Thịnh là một nhà nghiên cứu văn hóa Việt Nam, nguyên là Viện trưởng Viện Nghiên cứu Văn hóa Việt Nam
• Ngô Lập Chi, nhà giáo, và là nhà nghiên cứu cổ văn Việt Nam
• Ngô Vĩnh Long, giáo sư giảng dạy lịch sử tại Mỹ
• Ngô Xuân Bính, là giáo sư, viện sĩ người Việt tại Nga
• Ngô Viết Thụ, kiến trúc sư Việt Nam, tác giả công trình kiến trúc như Dinh Độc Lập, Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt...
• Ngô Huy Quỳnh, kiến trúc sư Việt Nam
• Ngô Tự Lập nhà văn, nhà dịch thuật, biên tập, nhà lý luận và phê bình điện ảnh Việt Nam
• Ngô Lợi, giáo chủ của Đạo Tứ Ân Hiếu Nghĩa
• Ngô Quang Kiệt, nguyên Tổng giám mục của Tổng Giáo phận Hà Nội
• Ngô Văn Chiêu môn đồ đầu tiên, người sáng lập ra lý thuyết đạo Cao Đài
• Ngô Bông võ sư, truyền nhân bài Hùng kê quyền
• Ngô Quân Miện, nhà thơ, nhà văn, dịch giả
• Ngô Tất Tố, nhà văn với dòng văn học Hiện thực phê phán
• Ngô Xuân Diệu, nhà thơ Việt Nam
• Ngô Ngọc Bội, nhà văn Việt Nam chuyên viết về nông thôn
• Trúc Khê, tức Ngô Văn Triện, là nhà văn, nhà báo, nhà cách mạng Việt Nam
• Ngô Xuân Quýnh, cầu thủ câu lạc bộ Thể Công, Phó chủ tịch khóa 1 của Liên đoàn Bóng đá Việt Nam
• Ngô Lan Hương, vô địch Giải vô địch cờ tướng Việt Nam nữ nhiều lần nhất
• Ngô Thị Liễu, nghệ sĩ tuồng Việt Nam
• Ngô Thụy Miên, nhạc sĩ Việt Nam
• Ngô Quốc Tính, nhạc sĩ Việt Nam
• Ngô Thanh Vân, nữ diễn viên, ca sĩ, người mẫu, đạo diễn, nhà sản xuất phim Việt Nam
• Hồng Vân, tức Ngô Đặng Hồng Vân, diễn viên người Việt Nam
• Ngô Phương Lan, Hoa hậu Thế giới người Việt 2007
• Ngô Tiến Đoàn, Nam Vương Quốc tế 2008
• Ngô Bá Cao, bí thư tỉnh ủy Biên Hòa
• Ngô Hồng Quang, nhạc công, nhạc sĩ và ca sĩ
• Ngô Minh Tiến, Phó Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam
• Ngô Sĩ Quý, đại võ sư phái Vĩnh Xuân quyền tại Việt Nam
• Ngô Tấn Nhơn, Bộ trưởng Bộ Canh nông
• Ngô Đông Hải, chính trị gia người Việt Nam
• Ngô Thanh Danh, chính trị gia người Việt Nam
• Ngô Tuấn Nghĩa. Thiếu tướng Quân đội nhân dân Việt Nam
• Ngô Văn, nhà Cách mạng đường lối Trotskyist người Việt
• Ngô Công Đức, nhà báo, doanh nhân, nhà hoạt động xã hội người Việt Nam
• Ngô Văn Thành, Giáo sư, tiến sĩ, nghệ sĩ nhân dân và là nghệ sĩ violon người Việt Nam
• Ngô Thị Kim Yến, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Đà Nẵng.
• Ngô Văn Trí, nhà bò sát học.
• Ngô Thị Hoàng Yến, nữ Thiếu tướng Công an nhân dân Việt Nam
• Ngô Xuân Lộc, Bộ trưởng Bộ Xây dựng, Phó Thủ tướng Chính phủ
• Ngô Văn Tuấn, Tổng Kiểm toán Nhà nước
• Ngô Văn Giáo, tức Thích Trí Quảng ,Đệ tứ Pháp Chủ Giáo Hội Phật giáo Việt Nam
• Ngô Quang Châu, nhà báo, nhà ngôn ngữ học, nhà giáo dục Việt Nam.

Tại Trung Quốc, Đài Loan, Singapore

• Ngô Chính Long (1964), Ủy viên Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa XIX, Tỉnh trưởng Chính phủ Nhân dân tỉnh Giang Tô.
• Ngô Thái Bá là vị quân chủ khai lập nước Ngô từ cuối thời nhà Thương sang thời Đông Chu
• Ngô Quảng, thủ lỉnh quân khởi nghĩa nông dân thời Tần
• Ngô Khởi, tướng nước Vệ thời Chiến Quốc
• Ngô Ban, tướng lĩnh nhà Thục Hán thời Tam Quốc
• Ngô Lan,là một tướng lĩnh nhà Thục trong thời kỳ Tam Quốc
• Ngô Đạo Tử, Họa Thánh, một trong Mười vị thánh trong lịch sử Trung Quốc
• Ngô Thiếu Dương, Tiết độ sứ Chương Nghĩa
• Ngô Thụy, là một hoạn quan người Hán, người Trung Quốc phục vụ trong nhà Lê sơ.
• Ngô Tam Quế, tướng giữ Sơn Hải quan của nhà Minh, sau trở thành Vân Nam vương của nhà Thanh
• Ngô Kính Tử, nhà văn tiêu biểu cho Chủ nghĩa hiện thực thời nhà Thanh
• Ngô Thừa Ân, nhà văn, nhà thơ giữa nhà Minh
• Ngô Chung, võ sư, truyền nhân môn võ Bát cực quyền
• Ngô Thanh Nguyên được coi là kỳ thủ cờ vây mạnh nhất thế kỷ XX
• Ngô Bội Phu, Tướng lĩnh quân phiệt thời Trung Hoa Dân Quốc
• Ngô Hóa Văn, Trung tướng Quân đội Quốc Dân Đảng Trung Quốc
• Ngô Nghi, phó thủ tướng của Quốc vụ viện nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
• Ngô Bang Quốc, Chủ tịch Quốc hội Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa
• Ngô Kỳ Long, ca sĩ, diễn viên Đài Loan
• Ngô Kinh, diễn viên và đạo diễn võ thuật
• Ngô Vũ Sâm, đạo diễn của điện ảnh Hồng Kông với những bộ phim hành động.
• Ngô Ngạn Tổ, là một diễn viên điện ảnh, đạo diễn, kiêm nhà sản xuất phim người Mỹ gốc Hoa của điện ảnh Hồng Kông
• Ngô Đôn Nghĩa phó Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc
• Ngô Mạnh Đạt là một nam diễn viên kỳ cựu của điện ảnh Hồng Kông
• Ngô Tác Đống, thủ tướng thứ hai của nước Cộng hòa Singapore
• Ngô Khánh Thụy, Phó thủ tướng Singapore
• Ngô Khôi Ngạn (Ngô Đại Dung) diễn viên Singapore
• Andrew Ng (Ngô Ân Đạt), chủ tịch hội đồng của Coursera
• Ngô Diệc Phàm (nghệ danh Kris Wu), diễn viên Trung Quốc, cựu thành viên nhóm nhạc EXO
• Ngô Giai Di nữ diễn viên Trung Quốc
• Ngô Cẩn Ngôn nữ diễn viên Trung Quốc
• Ngô Anh Kiệt, Bí thư thứ nhất Đảng ủy Quân khu Tây Tạng
• Ngô Nhĩ Khai Hy, nhà chính trị Trung Hoa Dân Quốc
• Ngô Hi Trạch, diễn viên, ca sĩ và người mẫu Trung Quốc.
• Ngô Lỗi, diễn viên Trung Quốc
• Ngô Thiến, diễn viên Trung Quốc
• Ngô Quốc Trinh, chính gia và sử gia Trung Hoa
• Ngô Quan Chính, nhà lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản Trung Quốc
• Ngô Trác Hi, nam diễn viên, người mẫu, người mẫu ảnh, vũ công kiêm ca sĩ nổi tiếng người Hồng Kông

Hàn Quốc, Triều Tiên

• Oh Sehun (Ngô Thế Huân) thành viên nhóm nhạc K-pop EXO
• Dennis Oh Người mẫu và diễn viên
• Oh Seung-hee (Ngô Thắng Hy) nữ ca sĩ, thành viên nhóm nhạc CLC
• Oh Ha-young, thành viên nhóm nhạc K-pop Apink
• Oh Haewon nữ ca sĩ, thành viên nhóm nhạc NMIXX

Liên kết ngoài

• Trang web chính thức của họ Ngô Việt Nam