Thượng tướng Quân đội nhân dân Việt Nam

Thượng tướng;
	Cầu vai Thượng tướng Việt Nam
Quốc gia	Việt Nam
Thuộc	Quân đội nhân dân Việt Nam
Hạng	3 sao
Hình thành	1958
Nhóm hàm	tướng lĩnh
Hàm trên	Đại tướng
Hàm dưới	Trung tướng
Tương đương	Đô đốc

Thượng tướng Quân đội nhân dân Việt Nam là Tướng lĩnh cấp cao, có cấp quân hàm sĩ quan cao cấp thứ nhì trong Quân đội nhân dân Việt Nam với cấp hiệu 3 ngôi sao vàng.

Theo quy định hiện hành tại Điều 88 Hiến pháp Việt Nam 2013, các quân hàm sĩ quan cấp tướng (bao gồm cả quân hàm Thượng tướng và Đô đốc) do Chủ tịch nước kiêm Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh Quốc gia ký quyết định phong cấp.

Quân hàm Thượng tướng (trong Hải quân, còn được gọi là Đô đốc Hải quân Nhân dân Việt Nam) chỉ được phong cho các tướng lĩnh cấp cao nắm giữ các chức vụ: Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng Tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Phó Tổng tham mưu trưởng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục chính trị, Giám đốc Học viện Quốc phòng, Chính ủy Học viện Quốc phòng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng kiêm Tư lệnh Quân chủng Hải quân, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội

Lịch sử hình thànhSửa đổi

• Cấp bậc Thượng tướng lần đầu tiên được quy định là cấp bậc giữa Đại tướng và Trung tướng (trước đó 2 cấp bậc này liền kề nhau) với Luật Quy định chế độ phục vụ của Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam ngày 31 tháng 5 năm 1958^[1]. Theo Nghị định 307-TTg ngày 20 tháng 6 năm 1958 có quy định quân hàm Thượng tướng mang 3 ngôi sao vàng trên cấp hiệu.

• Ngày 31 tháng 8 năm 1959, hai quân nhân đầu được phong quân hàm này (vượt cấp từ Thiếu tướng năm 1948, không qua cấp trung gian) là Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam Văn Tiến Dũng (sau thăng lên Đại tướng) và Chính ủy Quân khu Việt Bắc Chu Văn Tấn.

• Từ ngày 30 tháng 12 năm 1981, quân hàm Thượng tướng Hải quân được quy định tên gọi riêng là Đô đốc Hải quân với Luật về Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam^[2]. Từ đó đến nay chỉ mới có 2 quân nhân được thụ phong hàm này là Giáp Văn Cương (phong năm 1988) và Nguyễn Văn Hiến (phong năm 2011).

• Tính đến tháng 10 năm 2019, Quân đội nhân dân Việt Nam đã có 56 sĩ quan được phong quân hàm Thượng tướng và Đô đốc (không tính các sĩ quan đã được phong lên Đại tướng).

• Quân hàm Thượng tướng được phong cho các tướng lĩnh cấp cao nắm giữ các chức vụ: Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Tổng Tham mưu trưởng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, Phó Tổng tham mưu trưởng, Phó Chủ nhiệm Tổng cục chính trị, Giám đốc Học viện Quốc phòng, Chính ủy Học viện Quốc phòng.

Tuy nhiên đã có một số trường hợp ngoại lệ như tướng Đoàn Khuê được phong Thượng tướng năm 1986 (sau lên Đại tướng) khi đang làm Phó Tư lệnh - Tham mưu trưởng Bộ đội tình nguyện Việt Nam tại Campuchia hoặc tướng Vũ Lăng được phong Thượng tướng khi đang là Giám đốc Học viện Lục quân,... Ngoài ra, từng có 2 trường hợp quân hàm Thượng tướng (hay còn gọi là Đô đốc) được phong cho Tư lệnh Quân chủng Hải quân do kiêm nhiệm chức vụ.

• Đối với các chức vụ Tổng cục trưởng, Chính ủy Tổng cục, Tư lệnh, Chính ủy Quân chủng Phòng không - Không quân, Tư lệnh, Chính ủy Bộ đội Biên phòng, Tư lệnh, Chính ủy Cảnh sát biển chưa từng có quân nhân nào được phong cấp Thượng tướng. Một số trường hợp tướng lĩnh xuất thân từ các quân chủng Hải quân, Phòng không - Không quân được thăng Thượng tướng khi không còn công tác trong quân chủng.

• Trên nguyên tắc, Thượng tướng quân đội nhân dân Việt Nam được xếp tương đương cấp Tư lệnh Tập đoàn quân (Đại tướng) ở quân đội các nước khác.

Danh sách các Đô đốc Hải quân Việt NamSửa đổi

TT	Họ tên	Năm sinh – Năm mất	Năm thụ phong	Chức vụ cao nhất	Ghi chú
1	Giáp Văn Cương	1921-1990	1988^[3]	Phó Tổng Tham mưu trưởng (1974)	Huân chương Độc lập hạng nhất
2	Nguyễn Văn Hiến	1954-	2011	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2009-2016) Tư lệnh Quân chủng Hải quân (2004-2015)	Ủy viên TW Đảng khóa X XI (2006-2016)
3

Danh sách các Thượng tướng Việt NamSửa đổi

Xếp theo thứ tự: Năm phong và Alphabet):

TT	Họ tên	Năm sinh-Năm mất	Năm thụ phong	Chức vụ cao nhất	Ghi chú
1	Chu Văn Tấn	1910-1984	1959^[4]	Phó chủ tịch Quốc hội Bộ trưởng Bộ Quốc phòng (1945-1946) Chánh án Tòa án Quân sự Tư lệnh kiêm Chính ủy Liên khu Việt Bắc Chính ủy Quân khu Việt Bắc	Dân tộc Nùng Một trong hai Thượng tướng đầu tiên Huân chương Độc lập hạng Nhất
2	Song Hào	1917-2004	1974^[5]	Bí thư Trung ương Đảng (1976-1982) Phó bí thư Quân ủy Trung ương Bộ trưởng Bộ Thương binh và Xã hội Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị	Huân chương Sao vàng
3	Trần Văn Trà	1919–1996	1974^[6]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Phó Tổng tham mưu trưởng(1955-1962) Phó Chủ nhiệm Tổng cục Quân huấn (1958) Giám đốc Học viện quân chính Chánh án Tòa án quân sự Trung ương (1961) Tư lệnh Quân giải phóng miền Nam (1963-1967 và 1973-1975)	2 Huân chương Hồ Chí Minh
4	Trần Nam Trung	1912–2009	1974^[7]	Chủ nhiệm Ủy ban Thanh tra Chính phủ (1976-1982) Bộ trưởng Quốc phòng Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam	Huân chương Sao Vàng
5	Hoàng Cầm	1920-2013	1984^[8]	Tổng thanh tra Quân đội (1987-1992)	Huân chương Hồ Chí Minh
6	Vũ Lập	1924-1987	1984^[9]	Trưởng ban Ban Dân tộc Trung ương Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc của Chính phú Tư lệnh Quân khu Tây Bắc Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 2	Huân chương Hồ Chí Minh
7	Trần Văn Quang	1917-2013	1984^[6]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng	Huân chương Sao Vàng
8	Hoàng Minh Thảo	1921-2008	1984^[10]	Viện trưởng Học viện Lục quân Đà Lạt (1976-1977) Viện trưởng Học viện Quân sự Cấp cao(1977-1989) Viện trưởng Viện Chiến lược Quân sự (1990-1995)	Giáo sư (1986) Nhà giáo Nhân dân (1988) Giải thưởng Hồ Chí Minh Huân chương Hồ Chí Minh
9	Đàm Quang Trung	1921-1995	1984^[11]	Bí thư Trung ương Đảng (1986-1991) Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước (1987-1992) Chủ tịch Hội đồng Dân tộc (1987-1992) Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 1 Tư lệnh Quân khu Đông Bắc Tư lệnh Quân khu Việt Bắc	Dân tộc Tày Huân chương Sao vàng (truy tặng năm 2007)
10	Nguyễn Hữu An	1926-1995	1986^[12]	Phó Tổng Thanh tra quân đội Giám đốc Học viện Quân sự cấp cao	Phó Giáo sư Huân chương Độc lập hạng nhất
11	Nguyễn Minh Châu	1921-1999	1986^[13]	Phó Tổng thanh tra Quân đội	Huân chương Hồ Chí Minh
12	Lê Ngọc Hiền	1928-2006	1986^[14]	Phó Tổng Tham mưu trưởng (1974)	Huân chương Độc lập hạng nhất
13	Lê Quang Hòa	1914-1993	1986^[14]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (1980)	Huân chương Hồ Chí Minh
14	Vũ Lăng	1921-1988	1986^[9]	Cục trưởng Cục Tác chiến Giám đốc HV Lục Quân Đà Lạt	Giáo sư Huân chương Độc lập hạng nhất
15	Phạm Ngọc Mậu	1919-1993	1986^[15]	Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị	Huân chương Hồ Chí Minh
16	Bùi Phùng	1920-1999	1986^[16]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (1977-1988) kiêm Phó Chủ nhiệm Uỷ ban KHNN (1980-1990)	Huân chương Hồ Chí Minh
17	Trần Sâm	1918-2009	1986^[17]	Bộ trưởng Bộ Vật tư (1976 - 1982) Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (1963-1976, 1982-1990)	Huân chương Hồ Chí Minh
18	Phùng Thế Tài	1920-2014	1986^[18]	Phó Tổng Tham mưu trưởng	Huân chương Hồ Chí Minh
19	Đinh Đức Thiện	1913–1987	1986^[19]	Bộ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải Bộ trưởng phụ trách công tác Dầu khí Thứ trưởng Bộ Quốc phòng	Huân chương Sao vàng
20	Nguyễn Chơn	1927-2015	1988^[20]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (1994-1999)	Anh hùng LLVT (1970)
21	Đặng Vũ Hiệp	1928-2008	1988^[21]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (1977-1984)
22	Nguyễn Nam Khánh	1925-2013	1988^[13]	Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị
23	Đào Đình Luyện	1929-1999	1988^[22]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Tổng Tham mưu trưởng (1991-1995)	Anh hùng LLVT (2015) Huân chương Độc lập hạng nhất
24	Lê Khả Phiêu	1931-	1992^[23]	Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (1997-2001) Thường trực Bộ chính trị Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Bí thư Quân ủy Trung ương (Việt Nam)	Huân chương Sao Vàng (2007)
25	Nguyễn Trọng Xuyên	1926-2012	1992^[24]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (1988-1989)	Huân chương Độc lập hạng nhất
26	Phạm Thanh Ngân	1939-	1999^[15]	Ủy viên Bộ Chính trị (1996-2001) Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (1998-2001)	Anh hùng LLVT (1969)
27	Nguyễn Huy Hiệu	1947-	2003^[25]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (1998-2011)	Anh hùng LLVT (1973)
28	Nguyễn Văn Được	1946-	2004^[26]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2002-2011)	Anh hùng LLVT (1976)
29	Phan Trung Kiên	1946-	2004^[26]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2002-2011)	Anh hùng LLVT (1978)
30	Nguyễn Văn Rinh	1942-	2004^[26]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (1998-2007)	Huân chương Độc lập hạng nhất
31	Nguyễn Thế Trị	1940-	2004^[26]	Giám đốc Học viện Quốc phòng (1997-2007)	Ủy viên TW Đảng khóa (1996-2006)
32	Nguyễn Khắc Nghiên	1951-2010	2007^[27]	Thứ trưởng Thường trực Bộ Quốc phòng Tổng Tham mưu trưởng (2006-2010)	Ủy viên TW Đảng khóa (2001-2011)
33	Bùi Văn Huấn	1945 -	2009^[28]	Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị (2006-2011)	Ủy viên TW Đảng khóa (1996-2011)
34	Nguyễn Thành Cung	1953-	2011	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2011-2016)	Ủy viên TW Đảng khóa X XI (2006-2016)
35	Lê Hữu Đức	1955-	2011	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2010-2016)	Ủy viên TW Đảng khóa XI (2011-2016)
36	Trương Quang Khánh	1953-	2011	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2009-2016)	Ủy viên TW Đảng khóa (2006-2016)
37	Phạm Xuân Hùng	1953-	2014^[29]	Phó Tổng Tham mưu trưởng (2008-2016)	Ủy viên TW Đảng khóa XI (2006-2016)
38	Mai Quang Phấn	1953-	2014^[29]	Phó Chủ nhiệm Tổng cục chính trị (2012-2016)	Ủy viên Quân ủy Trung ương, Ủy viên TW Đảng khóa XI (2006-2016)
39	Võ Tiến Trung	1954-	2014^[29]	Giám đốc Học viện Quốc phòng (2009-2016)	Ủy viên TW Đảng khóa XI (2011-2016)
40	Huỳnh Ngọc Sơn	1951-	2015	Phó Chủ tịch Quốc hội (2007-2016)	Ủy viên Đảng đoàn Quốc hội, Ủy viên TW Đảng khóa XI (2006-2016)
41	Phương Minh Hòa	1955-	2015^[30]	Phó Chủ nhiệm Tổng cục chính trị (2015-2016)	Ủy viên TW Đảng khóa XI (2006-2016)
42	Võ Văn Tuấn	1957-	2015	Phó Tổng Tham mưu trưởng (2011-2017)
43	Phạm Hồng Hương	1959	2018	Phó Tổng Tham mưu trưởng (10/2015-06/2019)
44	Phạm Ngọc Minh	1959	2016	Phó Tổng Tham mưu trưởng (2013-2019)

Các Thượng tướng đương nhiệmSửa đổi

TT	Họ tên	Năm sinh	Năm thụ phong	Chức vụ khi thụ phong	Ghi chú
1	Nguyễn Chí Vịnh	1957	2011	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2009-)	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương.
2	Bế Xuân Trường	1957	2015^[31]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2015-)	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương.
3	Võ Trọng Việt	1957	2015^[31]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (2015-2016) Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh Quốc hội (2016-nay)	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy viên Đảng đoàn Quốc hội.
4	Lê Chiêm	1958	2016^[32]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương.
5	Trần Đơn	1958	2016^[32]	Thứ trưởng Bộ Quốc phòng	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương.
6	Nguyễn Phương Nam	1957	2016^[32]	Phó Tổng Tham mưu trưởng (2015-nay)	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương.
7	Phan Văn Giang	1960	2017	Tổng tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam Thứ trưởng Thường trực Bộ Quốc phòng	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương.
8	Nguyễn Trọng Nghĩa	1962	2017	Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương.
9	Đỗ Căn	1961	2019	Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị
10	Trần Quang Phương	1961	2019	Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị	Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Quân ủy Trung ương.

Chú thíchSửa đổi

^ Luật Quy định chế độ phục vụ của Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam năm 1958
^ Luật về Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam năm 1981
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 425.
^ Sắc lệnh 110/SL ngày 31 tháng 8 năm 1959
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 867.
^ ^a ^ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 1009.
^ Phan Hoàng, "Phỏng vấn các tướng lĩnh".
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 478.
^ ^a ^ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 1187.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 480.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 323.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 718.
^ ^a ^ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 720.
^ ^a ^ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 596.
^ ^a ^ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 771.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 105.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 1006.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 811.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 357.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 712, 713.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 342.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 335.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 594.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 728.
^ Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 717.
^ ^a ^ă ^â ^b 72 cán bộ được thăng quân hàm cấp tướng
^ Bộ trưởng Quốc phòng được phong hàm đại tướng
^ Trao quyết định thăng quân hàm thượng tướng cho đồng chí Bùi Văn Huấn
^ ^a ^ă ^â “Trao quyết định phong hàm Thượng tướng cho 4 sĩ quan Quân đội”.
^ “Thượng tướng Phương Minh Hòa”.
^ ^a ^ă “Ba sĩ quan quân đội được thăng quân hàm thượng tướng”.
^ ^a ^ă ^â Quân đội có thêm 4 thượng tướng

Xem thêmSửa đổi

[1] Luật Quy định chế độ phục vụ của Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam năm 1958

[2] Luật về Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam năm 1981

[3] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 425.

[4] Sắc lệnh 110/SL ngày 31 tháng 8 năm 1959

[5] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 867.

[tdbkqs1009-6] ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 1009.

[7] Phan Hoàng, "Phỏng vấn các tướng lĩnh".

[8] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 478.

[tdbkqs1187-9] ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 1187.

[10] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 480.

[11] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 323.

[12] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 718.

[tdbkqs720-13] ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 720.

[ReferenceA-14] ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 596.

[tdbkqs771-15] ă Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 771.

[16] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 105.

[17] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 1006.

[18] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 811.

[19] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 357.

[20] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 712, 713.

[21] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 342.

[22] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 335.

[23] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 594.

[24] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 728.

[25] Từ điển Bách khoa Quân sự Việt Nam 2004. tr. 717.

[tuoitre-26] ă ^â ^b 72 cán bộ được thăng quân hàm cấp tướng

[27] Bộ trưởng Quốc phòng được phong hàm đại tướng

[28] Trao quyết định thăng quân hàm thượng tướng cho đồng chí Bùi Văn Huấn

[:0-29] ă ^â “Trao quyết định phong hàm Thượng tướng cho 4 sĩ quan Quân đội”.

[:4-30] “Thượng tướng Phương Minh Hòa”.

[:5-31] ă “Ba sĩ quan quân đội được thăng quân hàm thượng tướng”.

[:6-32] ă ^â Quân đội có thêm 4 thượng tướng

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]