Wikipedia

Họ Nguyễn của Việt Nam

(Đổi hướng từ Người họ Nguyễn ở Việt Nam)

Nguyễn (đôi khi viết tắt Ng̃, tiếng Trung: 阮, 元; bính âm: Ruǎn, Doãn; Việt bính: Jyun2) là họ của người Á Đông, đồng thời là họ phổ biến nhất của người Việt tại Việt Nam. Theo nhiều cuộc điều tra, số người mang họ Nguyễn ở Việt Nam chiếm khoảng 40% dân số cả nước. Họ Nguyễn cũng là họ đông thứ 4 thế giới chỉ sau họ Li, Wang, Zhang của Trung Quốc.[1]

Nguyễn
Chữ Nguyễn bằng chữ Hán
Tiếng Việt
Chữ Quốc ngữNguyễn
Chữ Hán阮
Chữ Nôm阮
Tiếng Nhật
Kanji阮
Hiraganaげん
Katakanaグエン
Tiếng Triều Tiên
Hangul완 - 원 - 롼
Romaja quốc ngữWon - Wan
Hanja阮

Lịch sử sửa

Trong lịch sử Việt Nam, đã có nhiều trường hợp và sự kiện khiến hàng loạt người phải đổi tên họ thành họ Nguyễn. Điển hình trong số đó có thể kể đến việc thay đổi triều đại vào cuối thời nhà Lý và nhà Mạc. Năm 1232, nhà Lý suy vong, Trần Thủ Độ đã buộc con cháu họ Lý đổi sang họ Nguyễn với lý do phạm húy, bởi lẽ ông nội của vua Trần Thái Tông tên là Trần Lý. Nguyễn Trãi chép: "Triều Trần kiêng húy vị tổ, đổi chữ Lý ra chữ Nguyễn..."[2] Năm 1592, nhà Mạc suy tàn, một số con cháu họ Mạc cũng đổi sang họ Nguyễn.

 
Gia Long, hoàng đế đầu tiên nhà Nguyễn

Trong lịch sử Việt Nam, có hai triều đại chính thức mang họ Nguyễn là nhà Tây Sơn và nhà Nguyễn. Nhà Nguyễn có nguồn gốc từ lực lượng chúa Nguyễn cát cứ ở Đàng Trong; nhà Tây Sơn có nguồn gốc từ họ Hồ, tuy nhiên đã đổi thành họ Nguyễn. Lực lượng cát cứ của chúa Nguyễn bắt đầu vào năm 1558 dưới triều Lê trung hưng khi Nguyễn Hoàng được cử vào trấn giữ vùng đất Thuận Hóa và kéo dài đến năm 1777 khi Nguyễn Phúc Dương bị quân Tây Sơn giết chết. Năm 1778, nhà Tây Sơn chính thức được lập nên ở Đàng Trong khi Nguyễn Nhạc tự xưng Hoàng đế. Năm 1788, hoàng đế Lê Chiêu Thống cầu viện nhà Thanh để tiêu diệt nhà Tây Sơn. Cùng năm, nhà Thanh cử quân sang Đại Việt. Nguyễn Huệ được anh trai Nguyễn Nhạc nhường ngôi và nhanh chóng dẫn quân ra bắc để đẩy lùi quân Thanh. Năm 1789, quân Tây Sơn do Nguyễn Huệ chỉ huy đánh tan quân Mãn Thanh của Tôn Sĩ Nghị, Lê Chiêu Thống chạy trốn sang Trung Quốc, nhà Hậu Lê chính thức chấm dứt. Năm 1792, Nguyễn Huệ qua đời, con trai là Nguyễn Quang Toản kế ngôi.

Năm 1780, Nguyễn Ánh xưng Nguyễn vương ở Gia Định, tiếp tục kéo dài lực lượng chúa Nguyễn. Đến năm 1802, Nguyễn Ánh chiếm được Thăng Long, nhà Tây Sơn chính thức sụp đổ, nhà Nguyễn được thành lập. Nhà Nguyễn trải qua 13 đời hoàng đế, kéo dài 143 năm cho đến năm 1945 thì chấm dứt khi Bảo Đại chính thức thoái vị.

Nhân vật tiêu biểu sửa

Triều đại phong kiến sửa

 
Nguyễn Hoàng Người Sáng Lập Triều Nguyễn.
 
Nguyễn Nhạc Người Sáng Lập Nhà Tây Sơn.
 
Gia Long Người Sáng Lập Nhà Nguyễn.

Chính trị gia phong kiến sửa

 
Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm

Quân sự sửa

 
Trung Tướng, Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu
 
Đại tướng Nguyễn Chí Thanh

Chính trị gia hiện đại sửa

 
Chủ tịch Hồ Chí Minh Người Sáng Lập Ra Đảng Cộng Sản Việt Nam
 
Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh
 
Tổng Bí thư Nguyễn Văn Cừ
 
Đại thi hào Nguyễn Du

Văn học sửa

 
Nhà thơ Tố Hữu

Nghệ thuật sửa

 
Nhạc sĩ Văn Cao

Y học sửa

Tiến sĩ thời hiện đại sửa

Kinh tế sửa

Tôn giáo sửa

Hậu phi sửa

Thể thao sửa

Người đẹp sửa

Người cao tuổi sửa

  • Nguyễn Thị Trù (4/5/1893 – 12/7/2016), được Hiệp hội Kỷ lục Thế giới công nhận ngày 23 tháng 4 năm 2015 là người cao tuổi nhất thế giới.

Họ Nguyễn Khác sửa

Họ Nguyễn Đổi Sang Họ Tôn :

 
Tôn Đức Thắng Chủ Tịch Nước Đầu Tiên Của Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam.
  • Tôn Thất Hiệp (con thứ 7 của Nguyễn Hoàng)|Tôn Thất Hiệp]] (? - ?), nguyên tên Nguyễn Hiệp, con Chúa Tiên Nguyễn Hoàng
  • Tôn Thất Hiệp (1653 - 1675), nguyên tên Nguyễn Phúc Thuần hoặc Chiểu, con Chúa Hiền Nguyễn Phúc Tần, tướng lĩnh và tu sĩ thời Chúa Nguyễn
  • Tôn Đức Thắng Chủ Tịch Nước Đầu Tiên Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Họ Nguyễn đổi sang họ Tôn .

Tham khảo sửa

  1. ^ Lê Trung Hoa, Họ và tên người Việt Nam, Nhà xuất bản Khoa học - Xã hội, 2005
  2. ^ Ức Trai tập trang 847, 849.
  3. ^ “Trang chủ”. Truy cập 17 tháng 11 năm 2015.
  4. ^ Tiểu sử tóm tắt Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Nguyễn Đình Xứng, chinhphu
  5. ^ “Ghế nóng” PVN và những lùm xùm ngành dầu khí, nguoiduatin, 17.3.2019
  6. ^ “1”. Gia đình Chủ tịch Souphanovong.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Họ_Nguyễn_của_Việt_Nam&oldid=71117865”