Wikipedia

Wikipedia:Bảo quản viên/Nháp

< Wikipedia:Bảo quản viên

Sửa bằng trình soạn thảo trực quan

Bảo quản viên của Wikipedia thường được ví như người lau nhà, dẫn đến việc bảo quản được mô tả đôi khi là "việc lau dọn". Giống như thế giới thực, người gác cổng có thể có chìa khóa cho các văn phòng mà một số nhân viên khác không có, bảo quản viên có một số khả năng đặc thù của vai trò, nhưng - cũng giống như người gác cổng trong thế giới thực - họ không quan trọng hơn những người đóng góp khác.

Bảo quản viên (có tên tiếng anh là administrator - viết tắt của admin hoặc sysops - viết tắt của system operator), thường được gọi là BQV, có giai đoạn mang tên là người quản lý, là những biên tập viên Wikipedia được cấp khả năng kỹ thuật để thực hiện một số tác vụ đặc biệt trên Wikipedia tiếng Việt. Những khả năng kỹ thuật này bao gồm khả năng chặn và bỏ chặn tài khoản thành viên, địa chỉ IP và phạm vi IP không cho sửa đổi, được phép sửa đổi các trang được khóa hẳn, khóa và mở khóa trang nhằm hạn chế sửa đổi, xóa và phục hồi trang, di chuyển trang mà không bị hạn chế và sử dụng một số công cụ khác.

Các bảo quản viên đảm nhận những trách nhiệm này với tư cách là tình nguyện viên sau khi trải qua quá trình xem xét của cộng đồng. Họ không hoạt động như là một nhân viên của Wikimedia Foundation, không phải là "ban đại diện" cho Wikipedia và cũng không bao giờ trở thành một nhóm đặc biệt, đặc nhiệm trên Wikipedia. Vì thế, không nên xem là một thành viên khác biệt trong quá trình đóng góp xây dựng Wikipedia. Họ không bao giờ được yêu cầu sử dụng các công cụ của mình và không bao giờ được sử dụng chúng để giành lợi thế trong một cuộc tranh chấp mà họ có tham gia. Không nên nhầm lẫn Bảo quản viên với bảo quản viên hệ thống của Wikimedia ("sysadmins").

Wikipedia tiếng Việt hiện có 16 bảo quản viên (xem danh sách đầy đủ các tài khoản hiện là bảo quản viên hoặc danh sách bảo quản viên theo thời gian hoạt động).

Các quyền của bảo quản viên sửa

 

Bảo quản viên có khả năng kỹ thuật để thực hiện các quyền hoặc tác vụ sau:

  • Cấm thành viên và bỏ cấm thành viên hoặc IP trong việc biên tập nội dung.
  • Áp dụng, thay đổi và bỏ việc khóa trang ở trang cụ thể để hạn chế hay cho phép việc sửa đổi, di chuyển hoặc tạo mới.
  • Xóa các trang có 5.000 bản sửa đổi trở xuống.[1]
  • Gán và thu hồi các quyền thành viên ở Wikipedia:Yêu cầu cấp quyền.[2]
  • Hạn chế và khôi phục khả năng hiển thị thông tin công khai trong từng nhật ký và bản sửa đổi của trang.
  • Sửa đổi các trang được khóa hẳn.
  • Sửa đổi các trang trong không gian tên MediaWiki, ngoại trừ các trang JavaScript và CSS.[3]
  • Ghi đè danh sách đen tiêu đề.
  • Di chuyển một trang đến bất kỳ tên nào phù hợp.
  • Thực thi các quyền đặc biệt được liệt kê ở Wikipedia:Bảo quản viên/Công cụ.

Theo quy ước, bảo quản viên thường chịu trách nhiệm đánh giá kết quả của các cuộc thảo luận hay biểu quyết nhất định có tính chất quan trọng cho dự án, chẳng hạn như biểu quyết liên quan đến quy định chính thức tại Wikipedia tiếng Việt, nhưng cũng có thể tham gia đánh giá và kết luận những loại biểu quyết khác như Wikipedia:Biểu quyết xoá bài. Nói chung, ngoài trừ những biểu quyết hay thảo luận quan trọng yêu cầu bảo quản viên thì những biểu quyết hay thảo luận khác cũng có được đóng bởi những biên tập viên khác hoặc Điều phối viên. (xem Wikipedia:Quy chế biểu quyết trên Wikipedia tiếng Việt).

Trở thành một bảo quản viên sửa

Trang chi tiết: Wikipedia:Biểu quyết chọn bảo quản viên

Để trở thành bảo quản viên tại Wikipedia tiếng Việt, bạn cần tham khảo điều lệ chọn bảo quản viên để có thể biết các tiêu chí để trở thành bảo quản viên và có thể tự ra ứng cử tại Wikipedia:Biểu quyết chọn bảo quản viên. Ngoài những tiêu chí trong điều lệ trên, những người tự ứng cử cần phải có khả năng đảm nhận công việc và kinh nghiệm đáng kể để có được sự tin tưởng và tín nhiệm của cộng đồng, các yêu cầu từ những thành viên chưa có kinh nghiệm đáng kể thường sẽ không có được sự đồng ý cần thiết để ứng cử thành công quyền bảo quản viên. Bất kỳ biên tập viên nào cũng có thể nhận xét về ứng cử viên và mỗi biên tập viên sẽ đánh giá thành viên ứng cử theo cách riêng của họ. Tuy nhiên, chỉ những biên tập viên đã đăng ký có những tiêu chí cụ thể được nêu trong điều lệ mới có thể "bỏ phiếu" trong những yêu cầu như vậy.

Trước khi tự ứng cử hoặc chấp nhận một đề cử bởi một biên tập viên khác, người ứng cử nói chung phải là người đóng góp tích cực, thường xuyên và lâu dài cho Wikipedia, quen thuộc với các thủ tục và thông lệ của Wikipedia, tôn trọng và hiểu các quy định của Wikipedia và đã đạt được sự tin tưởng chung của cộng đồng. Thành viên ứng cử cũng phải tiết lộ liệu họ đã từng sửa đổi để được trả tiền hay chưa. Bất kỳ biên tập viên trong cộng đồng nào cũng có thể hỏi những câu hỏi liên quan đến vấn đề này đối với mọi người ứng cử, trong suốt quá trình biểu quyết.

Một biểu quyết sẽ diễn ra trong tối thiểu 30 ngày để cộng đồng bỏ phiếu và thảo luận nhầm xác định thành viên ứng cử có nên trở thành bảo quản viên hay không. Theo sự đồng thuận của cộng đồng, các biểu quyết sẽ được đăng Wikipedia:Thời báo Wikipedia và Bản mẫu:AdvancedSiteNotices. Cộng đồng đã thiết lập giới hạn câu hỏi để tránh mất thời gian: Biên tập viên nào có thể hỏi ứng viên nhiều hơn hai câu hỏi nhưng không được phép đưa ra những câu hỏi trùng với nhưng câu của các biên tập biên khác về ý (dù cho câu hỏi đó đã hoặc chưa được trả lời), ngoại trừ câu hỏi đó có ý phụ nằm ngoài câu hỏi chính thì ứng cử viên chỉ trả lời ý phụ đó, nhưng thực tế việc đặt quá nhiều câu hỏi là không cần thiết và một số câu vượt quá giới hạn có thể sẽ quy phạm Quy chế biểu quyết. Việc vi phạm quy chế biểu quyết, quy định Wikipedia và một số điều khác được nêu ở đây có thể sẽ khiến các nhận xét và/hoặc phiếu bầu bị xóa hoặc vô hiệu nếu họ cho là không phù hợp.

Biểu quyết cho phép các biên tập viên khác biết về ứng cử viên và khám phá tiểu sử tham gia và nền tảng của ứng viên với tư cách là biên tập viên hoặc điều phối viên, tiến hành thảo luận và hiểu về vai trò mà họ đang ứng cử và nêu rõ họ ủng hộ hay phản đối lý do ứng cử và ấn tượng của họ về ứng cử viên. Sau đó, một một bảo quản viên hoặc hành chính viên sẽ xác định xem có sự đồng thuận để biểu quyết thành công hay không. Việc xác định này không chỉ dựa trên kết quả biểu quyết, nhưng trên thực tế, hầu hết các biểu quyết có trên có tỉ lệ trên 70% người đồng ý đều thành công. Cộng đồng nhìn chung đã xác định, các biểu quyết có từ 60 đến 70% người đồng ý thì khả năng thành công ứng cử hầu hết sẽ tùy thuộc vào tỉ lệ đồng ý có trên 2/3 mức phản đối không. (Do đó, theo logic là hầu hết tất cả các biểu quyết dưới 60% sẽ không thành công.)

Mặc dù biểu quyết là một quá trình chuyên sâu, thông thường, chất lượng đánh giá và phản hồi về sự sẵn sàng và phong thái của ứng viên bởi các biên tập viên có kinh nghiệm thường rất cao. Những ứng viên ứng cử không thành công nhưng thực hiện các động thái để giải quyết các khuyết điểm cá nhân, thực hiện tích lũy kinh nghiệm, tạo uy tín với cộng đồng thường sẽ ứng cử thành công trong một biểu quyết tiếp theo vài tháng sau đó. Nếu bạn quan tâm đến việc yêu cầu bảo quản viên, trước tiên bạn nên đọc Wikipedia:Hướng dẫn ứng cử quyền bảo quản viên và hướng dẫn đề cử. Khi bạn đã sẵn sàng nộp đơn, bạn có thể thêm đề cử của mình vào trang Wikipedia:Biểu quyết chọn bảo quản viên, theo hướng dẫn trên trang đó.

Quyền bảo quản viên chỉ có thể trao cho một tài khoản của một người nhất định. Ngoại lệ duy nhất là khi bảo quản viên có thể sở hữu bot có quyền bảo quản. Xem Wikipedia:Tài khoản con rối#Tài khoản con rối với quyền quản lý.

Quyền Bảo quản viên được cấp vô thời hạn và chỉ bị gỡ khi có yêu cầu, hoặc tạm thời do bảo quản viên không hoạt động.

Những nơi mà bảo quản viên nói riêng có thể hỗ trợ sửa

Quyền Bảo quản viên có thể đặc biệt hữu ích trong các khu vực nhất định sau trong Wikipedia:

Xem thêm Wikipedia:Bảo quản viên sẵn lòng thực hiện các lệnh cấm khó và kênh bảo quản viên trên IRC cho thành viên IRC.


Tin nhắn cho bảo quản viên sửa

Bất kỳ thành viên nào cũng có thể đăng các công việc cần bảo quản viên xử lý hay giúp đỡ hoặc tham gia vào các cuộc thảo luận với bảo quản viên tại Wikipedia:Tin nhắn cho bảo quản viên (WP:AN hoặc WP:TNCBQV) - được sử dụng cho những thông tin mà bảo quản viên viên có thể muốn (hoặc cần) biết, chẳng hạn như thông báo và thông tin chung.

Những kỳ vọng dành cho bảo quản viên sửa

Công bằng và chính xác sửa

Nếu được cấp quyền này, bảo quản viên phải cẩn thận khi sử dụng các chức năng mới này, đặc biệt là khả năng xóa trang và chặn thành viên và địa chỉ IP (xem hướng dẫn dành cho bảo quản viên để tìm hiểu cách thực hiện những khả năng này). Bảo quản viên mới cũng nên xem lại các quy định và hướng dẫn của Wikipedia trước khi sử dụng những thao tác bảo quản. Việc sai sót đôi khi có thể chấp nhận nhưng không phải lúc nào cũng có thể xảy ra sai sót nghiêm trọng hoặc lặp đi lặp lại hoặc vi phạm quy tắc dành cho bảo quản viên "có liên quan".

Việc sử dụng những công cụ dành cho bảo quản viên cũng phải cần sự suy xét cẩn thận; có thể cần một thời gian để bảo quản viên mới tìm hiểu khi nào là tốt nhất nên sử dụng công cụ và có thể mất vài tháng để hiểu rõ thời gian phù hợp cần sử dụng công cụ như chặn và khi trang trong khi có các tranh chấp xảy ra. Bảo quản viên mới được khuyến khích bắt đầu từ từ tích lũy kinh nghiệm trong các lĩnh vực họ đã quen và hỏi những người khác nếu không chắc chắn.

Hành vi của bảo quản viên sửa

Các bảo quản viên nên làm gương và giống như tất cả các biên tập viên, nên cư xử một cách tôn trọng, lịch sự khi họ tương tác với những người khác. Bảo quản viên nên tuân theo các quy định của Wikipedia và thực hiện các nhiệm vụ nằm trong khả năng tốt nhất của họ. Những sai lầm đôi khi hoàn toàn có thể xảy ra đối với bảo quản viên vì bảo quản viên không phải lúc nào cũng hoàn hảo xử lý được mọi tình hướng xảy đến. Tuy nhiên, việc Wikipedia bị gián đoạn liên tục hoặc nghiêm trọng thông qua các hành vi như sửa đổi vô dụng hoặc có ý nghĩa xấu là không phù hợp với nhiệm vụ và trách nhiệm của bảo quản viên, đồng thời việc có những đánh giá kém nhất quán hoặc nghiêm trọng có thể dẫn đến việc loại bỏ quyền bảo quản viên. Các bảo quản viên nên cố gắng tạo ra các tiêu chuẩn phù hợp về lịch sự và công bằng cho các biên tập viên khác.[4]

Các bảo quản viên nên nhớ rằng họ có hàng trăm đồng nghiệp (là những biên tập viên và những BQV và ĐPV khác). Do đó, nếu bảo quản viên nhận thấy rằng họ không thể tuân thủ các quy định của trang web và gặp bế tắc (ngay cả đối với thành viên có vấn đề về hành động) trong khi giải quyết một vấn đề nhất định, bảo quản viên nên đưa vấn đề lên trang tin nhắn dành cho bảo quản viên hoặc chuyển vấn đề đó cho một bảo quản viên khác để giải quyết, thay vì tự xử lý vấn đề có khả năng gây bất bình và làm nghiêm trọng thêm.

Trách nhiệm giải trình sửa

Bảo quản viên phải chịu trách nhiệm về hành động của họ liên quan đến các công cụ dành cho bảo quản viên, vì nếu không giải thích được những hành động của bảo quản viên có thể làm mất tinh thần của những người biên tập khác thiếu các công cụ đó. Chỉ tuân theo các giới hạn về thái độ văn minh, tránh tấn công cá nhân và phải giữ thiện chí tốt, các biên tập viên có quyền tự do chất vấn hoặc chỉ trích các hành động của bảo quản viên. Các bảo quản viên phải trả lời kịp thời và hợp lý các câu hỏi về hành vi và hành động bảo quản của họ liên quan đến Wikipedia, đặc biệt là trong các cuộc thảo luận của cộng đồng trên trên trang tin nhắn dành cho bảo quản viên hoặc trong quá trình bất tín nhiệm. Bảo quản viên được quyền biện minh về hành động của họ khi có yêu cầu.

Bảo quản viên quá nghiêm túc hoặc nhiều lần hành động có vấn đề, hoặc làm mất lòng tin của cộng đồng, có thể bị cảnh cáo hoặc đưa ra bất tín nhiệm gỡ quyền bảo quản viên của họ. Trong quá khứ, điều này đã xảy ra hoặc được đề xuất cho các hành động sau:

  • Bảo quản viên có "đức tin xấu" (dùng rối, vi phạm lòng tin,[5] v.v.)
  • Vi phạm các quy định cơ bản (tấn công, cắn/thiếu thiện chí, gây chiến tranh sửa đổi, quyền riêng tư, v.v.)
  • Tiến hành tấn công ở những nơi khác không dành cho bảo quản viên (tấn công ngoài trang web, v.v.)
    • Không giao tiếp được[6] – điều này có thể đối với các biên tập viên (ví dụ như không cảnh báo trước theo quy định hoặc giải thích hành động phù hợp) hoặc giải quyết các mối quan tâm của cộng đồng (đặc biệt là khi tìm kiếm lời giải thích hoặc các nhận xét nghiêm túc khác)
      • Mặc dù bật email là phương pháp tốt nhất dành cho bảo quản viên nhưng họ không bắt buộc phải bật hoặc trả lời email.[7]
  • Lạm dụng nhiều lần, nhất quán hoặc lạm dụng nghiêm trọng một công cụ đi kèm trong bộ công cụ dành cho bảo quản viên (chẳng hạn như cấm hoặc lùi sửa) - Bảo quản viên có thể bị tước bỏ hoàn toàn quyền bảo quản viên của họ nhầm xóa hoàn toàn quyền truy cập vào các công cụ đó.
  • Đánh giá kém lặp đi lặp lại hoặc nhất quán.

Bảo mật sửa

Quy định của Wikipedia về yêu cầu độ mạnh của mật khẩu yêu cầu bảo quản viên phải có mật khẩu mạnh và tuân theo các thông lệ bảo mật cá nhân thích hợp. Bởi vì chúng có khả năng gây ra thiệt hại trên toàn trang web chỉ với một lần sửa đổi, tài khoản bảo quản viên bị xâm phạm sẽ bị khóa và bị gỡ quyền vì lý do bảo mật trang web. Trong một số trường hợp nhất định, việc thu hồi quyền có thể là vĩnh viễn. Bất kỳ bảo quản viên nào bị phát hiện có mật khẩu có độ dài nhỏ hơn 8 byte hoặc trong số 10.000 mật khẩu phổ biến nhất cũng có thể bị gỡ quyền. Quyền quyết định cấp lại quyền bảo quản viên cho tài khoản được giao cho các Hành chính viên, những người này sẽ xem xét liệu chủ sở hữu hợp pháp của tài khoản đã chính xác chưa, liệu tài khoản này đã được cải thiện khả năng bảo mật chưa và khả năng quản lý của chủ sỡ hữu trong tương lai để tránh nguy cơ lập lại lần nữa. Cũng như quan điểm của họ về sự cố.

Xác thực dùng hai yếu tố có sẵn cho tất cả thành viên để bảo mật tài khoản khỏi việc sử dụng trái phép.

Bảo quản viên không bao giờ được phép chia sẻ mật khẩu hoặc tài khoản của họ với bất kỳ người nào khác, vì bất kỳ lý do gì. Nếu họ phát hiện ra mật khẩu của mình đã bị xâm phạm hoặc tài khoản của họ đã bị xâm phạm (ngay cả bởi một biên tập viên hoặc cá nhân mà họ biết và tin tưởng), họ nên cố gắng thay đổi mật khẩu ngay lập tức, hoặc báo cáo cho cơ quan quản lý để khóa tài khoản tạm thời. Thành viên bảo quản không báo cáo việc sử dụng trái phép tài khoản của họ sẽ bị gỡ quyền ngay lập tức. Việc sử dụng trái phép được coi là "tình huống gây tranh cãi" và quyền truy cập sẽ không được khôi phục tự động trở lại.[8]

Tham gia của bảo quản viên sửa

Nói chung, các biên tập viên không nên đóng vai trò là bảo quản viên trong các tranh chấp mà họ có liên quan. Điều này là do các bảo quản viên có liên quan có thể có, hoặc có thể được coi là có xung đột lợi ích trong các tranh chấp mà họ có thể đi theo một bên hoặc về vấn đề mà họ có cảm xúc mạnh mẽ. Sự tham gia thường được cộng đồng hiểu theo nghĩa rất rộng là bao gồm các xung đột hiện tại hoặc trong quá khứ với một biên tập viên (hoặc các biên tập viên) và việc tranh chấp trong các chủ đề, bất kể tính chất, độ tuổi hoặc kết quả của tranh chấp.

Một lưu ý quan trọng là bảo quản viên đã tương tác với một biên tập viên hoặc lĩnh vực chủ đề hoàn toàn trong vai trò bảo quản, hoặc những người có liên quan trước đó là các sửa đổi nhỏ hoặc rõ ràng không thể hiện sự thiên vị, thì không liên quan và không bị ngăn cản hành động với tư cách bảo quản liên quan đến người biên tập hoặc lĩnh vực chủ đề đó. Cảnh báo, thảo luận và giải thích một cách bình tĩnh và hợp lý về những cảnh báo đó, lời khuyên về các chuẩn mực cộng đồng, và gợi ý về các từ ngữ và cách tiếp cận có thể không khiến bảo quản viên tham gia vào vấn đề đó.

Trong các trường hợp đơn giản (ví dụ như phá hoại trắng trợn), trước đây cộng đồng đã xác nhận hành động rõ ràng của bất kỳ bảo quản viên nào   - ngay cả khi có liên quan   - trên cơ sở rằng bất kỳ bảo quản viên hợp lý nào cũng có thể có cùng kết luận. Mặc dù có những ngoại lệ đối với việc cấm các biên tập viên có liên quan thực hiện hành động bảo quản, nhưng vẫn là phương pháp hay nhất, trong trường hợp bảo quản viên có thể bị coi là có liên quan, chuyển vấn đề cho một bảo quản viên khác thông qua Wikipedia:Tin nhắn cho bảo quản viên.

Phàn nàn của thành viên ("sự lạm dụng của bảo quản viên") sửa

Nếu thành viên tin rằng bảo quản viên hành động không đúng, họ nên bày tỏ mối quan ngại của mình trực tiếp với bảo quản viên chịu trách nhiệm và cố gắng đưa ra giải pháp một cách có trật tự và công bằng. Nếu vấn đề giữa hai bên không được giải quyết, thành viên có thể tiến hành giải quyết tranh chấp (xem phần này bên dưới để biết thêm thông tin). Một phương pháp khả thi là sử dụng Tin nhắn cho bảo quản viên để yêu cầu ý kiến từ cộng đồng - tuy nhiên, những người khiếu nại nên lưu ý rằng hành vi của người yêu cầu cũng thường được xem xét kỹ lưỡng. Nếu thành viên tin rằng họ đã bị cấm không đúng cách, họ có thể khiếu nại việc cấm.

Sử dụng sai quyền bảo quản viên sửa

Việc sử dụng sai các công cụ bảo quản viên được coi là một vấn đề nghiêm trọng. Những công cụ bảo quản viên được cung cấp cho những thành viên đáng tin cậy được sử dụng để bảo trì và thực hiện các nhiệm vụ khác phải luôn được sử dụng một cách thận trọng. Việc lạm dụng nghiêm trọng có thể dẫn đến các biện pháp trừng phạt hoặc thậm chí là gỡ quyền.

Các tình huống phổ biến thường phải tránh khi sử dụng công cụ:

  • Xung đột lợi ích hoặc không trung lập - Bảo quản viên không nên sử dụng công cụ của họ trong các vấn đề mà họ có liên quan đến cá nhân (ví dụ: trong một cuộc tranh chấp nội dung mà họ là một bên). Xem Bảo quản viên có liên quan.
  • Chuẩn mực hoặc quy định của cộng đồng - Khi một quy định hoặc chuẩn mực chung liên quan quy định rõ ràng không nên sử dụng công cụ trong một trường hợp nào đó, thì không nên sử dụng công cụ mà không đưa lời giải thích cho thấy vấn đề đã được xem xét và tại sao việc sử dụng công cụ nằm ngoài quy định (hiếm) trog trường hợp đó được thực sự coi là hợp lý.
  • Hành động của Bảo quản viên kết hợp với sửa đổi có trả phí - Không được sử dụng công cụ của Bảo quản viên để thực hiện bất kỳ hoạt động sửa đổi có trả phí nào, ngoại trừ với tư cách là Wikipedian-in-Residence hoặc khi Wikimedia Foundation hoặc một chi nhánh của WMF thực hiện thanh toán.
  • Đảo ngược hành động của Bảo quản viên khác - Chỉ thực hiện điều này khi đã thao khảo ý kiến hoặc nhận thấy hành động của bảo quản viện đó có sai sót, sai quy định,...
  • Khôi phục hành động của bảo quản viên đã bị đảo ngược (đôi khi được gọi là "bẻ lái") - Chỉ thực hiện điều này khi đã thao khảo ý kiến hoặc nhận thấy hành động của bảo quản viện đó có sai sót, sai quy định,...

Xem bên dưới để biết những điều này và một số rất ít ngoại lệ.

Ngay cả khi việc sử dụng các công cụ có vẻ hợp lý, nếu có nghi ngờ, tốt hơn là nên yêu cầu một Bảo quản viên độc lập khác xem xét và thực hiện hành động (nếu có lý do chính đáng).

Đảo ngược hành động của bảo quản viên khác sửa

Bảo quản viên thường được kỳ vọng là người có khả năng phán đoán tốt và được cho là đã xem xét cẩn thận bất kỳ hành động hoặc quyết định nào mà họ thực hiện với tư cách là bảo quản viên. Bảo quản viên có thể không đồng ý, nhưng không nên hủy bỏ các hành động của bảo quản viên khác mà không có lý do chính đáng, suy nghĩ cẩn thận và (có thể có khả năng bị phản đối). Khi xảy ra những trường hợp như thế, bảo quản viên có hành động bị đảo ngược hãy thảo luận ngắn với bảo quản viên đảo ngược hành động để giải quyết vấn đề.

Khôi phục hành động đã hoàn nguyên ("quay xe") sửa

Khi một bảo quản viên khác đã đảo ngược một hành động của một bảo quản viên khác, rất hiếm khi có bất kỳ lý do hợp lệ nào để bảo quản viên ban đầu hoặc một bảo quản viên khác khôi phục lại hành động tương tự mà không có sự thảo luận rõ ràng dẫn đến quyết định đồng thuận. Cuộc chiến quay xe là khi hành động của bảo quản viên bị bảo quản viên khác đảo ngược, nhưng thay vì thảo luận về sự bất đồng, một hoặc cả hai bảo quản viên sẽ sử dụng công cụ của bảo quản viên để hoàn tác hoặc làm lại hành động. Với rất ít trường hợp ngoại lệ, một khi đã hoàn nguyên hành động của một bảo quản viên, nó sẽ không được khôi phục nếu không có sự đồng thuận.

Không lặp lại hành động đảo ngược của bảo quản viên khi bạn biết rằng bảo quản viên khác phản đối hành động đó. Đừng tiếp tục một chuỗi đảo ngược hành động mà không thảo luận. Giải quyết tranh chấp bằng cách thảo luận tìm giải pháp.

Cuộc chiến quay xe thường dẫn đến yêu cầu phân xử ngay lập tức. Các biện pháp trừng phạt đối với những trường hợp như thế này rất đa dạng, từ khiển trách và cảnh cáo, cho đến cấm tạm thời hoặc gỡ quyền những người liên quan, ngay cả đối với các sự cố lần đầu.[9] Cụm từ này đôi khi cũng được sử dụng trong lịch sử một bảo quản viên có quá trình đảo ngược một cách không thích hợp cho một số hành động chính thức.[10]

Các dấu hiệu sau có thể nhận biết một cuộc chiến quay xe mới có thể sắp xảy ra:

  • Một bảo quản viên quá đau khổ mà không thể thảo luận một cách bình tĩnh.
  • Cố ý bỏ qua một cuộc thảo luận hiện có để ủng hộ một hành động được ưu tiên đơn phương.
  • Hoàn tác đột ngột các hành động của bảo quản viên mà không cần tham khảo ý kiến.
  • Đảo ngược hành động từ văn phòng Wikimedia Foundation.

Wikipedia hoạt động trên tinh thần đồng thuận; tranh chấp nên được giải quyết thông qua thảo luận tìm giải pháp hơn là tranh giành quyền lực. Không nên lẫn nhau đấu đá trong những vấn đề quan trọng mà tốt hơn hết là thảo luận, vì làm những việc như thế sẽ không tốt gì và đôi khi có thể đánh mất vị thế của chính bạn trong mắt cộng đồng. Nếu bạn cảm thấy không thể ngăn chặn chiến tranh, hãy thử các lựa chọn thay thế sau:

  • Tìm kiếm cuộc thảo luận mang tính xây dựng và nhằm mục đích làm dịu tình hình và đưa nó trở lại quy trình bình thường, nếu có thể. Áp dụng cách tiếp cận hợp lý và bình tĩnh có chủ ý nhầm giải quyết vấn đề. Trong một số trường hợp, email có thể cho phép đưa ra lời khuyên cá nhân chân thành mà không thể dễ dàng đăng trên wiki.
  • Nếu có liên quan đến hành vi không đúng, hãy tuân thủ các quy trình giải quyết tranh chấp, như với bất kỳ vấn đề ứng xử nào khác. Ví dụ: di chuyển vấn đề sang Wikipedia:Thảo luận và chờ các thành viên khác thảo luận và đưa ra lời khuyên. Đối với việc sử dụng sai công cụ nghiêm trọng, hãy xem xét biểu quyết bất tín nhiệm bảo quản viên.
  • Và hãy nhớ rằng bạn có hàng trăm đồng nghiệp: bạn không đơn độc và hầu hết các vấn đề đều có thể trở nên tồi tệ hơn nếu khả năng phán đoán kém. Nếu bạn có hành động tốt, thường thì vấn đề sẽ sớm kết thúc, tuy nhiên nó có vẻ sẽ không đi đúng ý của bạn. Đôi khi tốt nhất là bạn nên nghỉ ngơi và bình tĩnh lại.

Trường hợp đặc biệt sửa

Có một vài trường hợp ngoại lệ đối với nguyên tắc chung này. (Lưu ý: đây là những trường hợp ngoại lệ một chiều.)

  • Tiểu sử người đang sống (TSNĐS) (– Tài liệu bị xóa vì vi phạm TSNĐS có thể bị xóa lần tới nếu được khôi phục hoặc tiếp tục không tuân thủ quy định TSNĐS.
  • Riêng tư – Thông tin cá nhân bị xóa theo quy định bảo mật của Wikimedia có thể bị xóa lần sau lại nếu được khôi phục.
  • Khẩn cấp – Trong một số tình huống nhất định có thể nảy sinh tình huống khẩn cấp mà không thể thảo luận. Bảo quản viên không nên đưa ra yêu cầu khẩn cấp trừ khi có niềm tin hợp lý về một tình huống khẩn cấp hiện tại và rất nghiêm trọng có thể xảy đến (nghĩa là, khả năng hợp lý về thiệt hại thực tế, sắp xảy ra, nghiêm trọng đối với dự án hoặc một người nếu không được xử lý bằng các công cụ bảo quản), và nên ngay lập tức giải quyết vấn đề, nhưng trong trường hợp như vậy, hành động thường không nên được hoàn nguyên (và có thể được khôi phục) cho đến khi cuộc thảo luận thích hợp diễn ra.
  • Khóa trang trong một cuộc bút chiến – Hành động hợp lý được thực hiện bởi các bảo quản không có liên quan để dập tắt bút chiến bằng cách khóa trang cần được tất cả thành viên tôn trọng và việc khóa có thể được khôi phục nếu cần, cho đến khi rõ ràng việc bút chiến sẽ không tiếp tục hoặc được sự đồng thuận đồng ý để bỏ khóa.

Xem xét và gỡ quyền bảo quản viên sửa

Tại Wikipedia tiếng Việt, một bảo quản viên có thể bị rút quyền bảo quản viên theo những cách hoặc lý do sau đây:

Bất tín nhiệm sửa

Một bảo quản viên có vấn đề nghiêm trọng (ví dụ như lạm dụng quyền bảo quản) có thể bị yêu cầu bất tín nhiệm và sẽ bị rút quyền bảo quản nếu biểu quyết về bất tín nhiệm thành công. Tất cả tài khoản người dùng đủ tiêu chuẩn đều có thể mở hoặc tham gia đề cử và bỏ phiếu bất tín nhiệm tại Wikipedia:Biểu quyết bất tín nhiệm bảo quản viên.

Gỡ quyền do bảo quản viên không hoạt động sửa

Theo biểu quyết Wikipedia:Biểu quyết/Quy định gỡ công cụ Bảo quản viên thì tất cả các bảo quản viên đều có thể bị xem xét gỡ quyền do vắng mặt lâu ngày, không có tác vụ nào (sửa đổi cũng như nhật trình) trong 1 năm. Khi gỡ công cụ bảo quản thì thành viên đó sẽ từ bảo quản viên xuống thành thành viên thường. Các quy định gỡ quyền do vắng mặt lâu ngày như sau:

  1. Bảo quản viên vắng mặt lâu ngày có thể bị gỡ công cụ bảo quản viên của mình.
  2. Việc gỡ công cụ bảo quản viên là tự động, không qua bỏ phiếu.
  3. Việc gỡ công cụ bảo quản viên phải được báo trước cho bảo quản viên liên quan trước 1 tháng, qua trang thảo luận, email (nếu có), Facebook (nếu có). Việc này thành viên nào cũng có thể làm.
  4. Sau đó, việc gỡ công cụ bảo quản viên được báo lên Meta để một tiếp viên thực hiện.
  5. Hành chính viên phải ghi nhận lại việc gỡ bỏ này cùng lý do trong trang Wikipedia:Nhật trình gỡ quyền bảo quản viên vắng mặt.
  6. Sau đó, phải gửi thông báo đến cho cựu bảo quản viên, qua trang thảo luận, email (nếu có), Facebook (nếu có). Việc này thành viên nào cũng có thể làm.
  7. Sau khi đã gỡ công cụ, trong 24 giờ đồng hồ, nếu cựu bảo quản viên muốn lấy lại công cụ của mình thì chỉ cần nói với hành chính viên tại trang Wikipedia:Nhật trình gỡ quyền bảo quản viên vắng mặt, không cần mở biểu quyết mới.
  8. Sau 24 giờ, nếu cựu bảo quản viên muốn lấy lại công cụ, phải mở biểu quyết mới.

Tự nguyện gỡ quyền sửa

Các bảo quản viên có thể tự nguyện yêu cầu gỡ quyền vì lý do cá nhân tại Wikipedia:Tin nhắn cho bảo quản viên

Tranh chấp hoặc khiếu nại sửa

Xem thêm thông tin: Wikipedia:Giải quyết mâu thuẫn

Trong hầu hết các trường hợp, tranh chấp với bảo quản viên nên được giải quyết theo quy trình giải quyết tranh chấp thông thường. Nếu tranh chấp phản ánh các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến năng lực bảo quản của thành viên (lạm dụng trắng trợn các công cụ bảo quản, các vấn đề về hành vi hoặc đánh giá sai lầm nghiêm trọng hoặc dai dẳng) hoặc hộp thoại không thành công, thì có thể đưa ra bất tín nhiệm bảo quản viên đó hoặc tự Bảo quản viên đó từ chức theo các cam kết tự nguyện từ chức cụ thể (Những tiêu chí cụ thể này do mỗi bảo quản viên đặt cho họ và thường được nêu chi tiết trong không gian thành viên của họ. Quá trình này hoàn toàn tự nguyện và bảo quản viên có thể thay đổi tiêu chí của họ bất kỳ lúc nào hoặc từ chối tuân thủ các cam kết thu hồi đã đưa ra trước đó).

Thông tin thêm sửa

Bản mẫu thông báo tài khoản có quyền BQV

Người dùng là bảo quản viên có thể thêm bản mẫu sau vào trang trang thành viên của mình:

Mã Kết quả Người dùng
{{Bản mẫu:Thành viên Wikipedia/Bảo quản viên}}
 Người dùng này là một bảo quản viên của Wikipedia tiếng Việt. (xác minh)
 Xem trang nhúng

Xem thêm sửa


Ghi chú sửa

  1. ^ Trang có hơn 5000 bản sửa đổi có thể bị xóa bằng Tiếp viên.
  2. ^ Bảo quản viên có thể cấp và thu hồi các quyền của thành viên sau: Người lùi sửa, Bot giả, Tuần tra viên, Người tự đánh dấu tuần tra, Thành viên được xác nhận mở rộng và Người được miễn cấm IP.
  3. ^ Bảo quản viên giao diện có thể sửa đổi các trang JavaScript và CSS trong không gian tên MediaWiki.
  4. ^ Xem một số nguyên tắc trong một số trường hợp của ủy ban trọng tài tại Wikipedia tiếng Anh: Decorum and civility, expectations and role of administrators, responsibility of administrators, và administrators
  5. ^ example
  6. ^ Communication principle
  7. ^ 2018 RfC on Admin Email requirements
  8. ^ Xem Wikipedia:Yêu cầu kiểm định tài khoản/A
  9. ^ Đã có một số trường hợp Trọng tài có liên quan về quay xe: Tony Sidaway; UBX war; Pedophilia userbox wheel war; Freestylefrappe; Daniel Brandt deletion wheel war; Sarah Palin protection wheel war.
  10. ^ e.g., "Wheel warring against Jimbo Wales" và "Wheel warring against BLP special enforcement"

Liên kết ngoài sửa

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Bảo_quản_viên/Nháp&oldid=68143913”